Wikipedia

Krsta Cicvarić

Krsta Cicvarić (srb. Крста Цицварић, ur. 14 września 1879 we wsi Nikojevići, zm. 31 października 1944 w Belgradzie[1]) – serbski pisarz i dziennikarz.

Krsta Cicvarić
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

14 września 1879
Nikojevići

Data i miejsce śmierci

31 października 1944
Belgrad

Życiorys edytuj

Był synem Zaharije i Jovanki[2]. Uczył się w gimnazjum w Užicach, w tym czasie zafascynował się ideologią anarchistyczną[1]. Po kłótni i znieważeniu nauczyciela fizyki, a także deklaracji postawy ateistycznej został wydalony ze szkoły. Gimnazjum ukończył w Belgradzie. Przez kilka miesięcy studiował filozofię na Uniwersytecie Wiedeńskim, a następnie na uniwersytecie w Belgradzie[2]. Ostatecznie studia porzucił i otrzymał pracę w urzędzie miejskim w Belgradzie. Pracę tę stracił z powodów politycznych, przez kilka miesięcy przebywał w więzieniu[1].

Od roku 1905 wydawał czasopismo anarchistyczne Хлеба и слободе, zanim w 1907 został właścicielem i redaktorem naczelnym pisma Radnička borba (Радничкa борбa), na łamach którego prezentował poglądy anarchosyndykalistyczne[1]. Czasopismo nie przynosiło dochodów i aby się utrzymać pisał do innych czasopism (Pravda, Novi vrijeme, Zvon, Tribuna, Dnevni list). W 1907 napisał artykuł, w którym zadeklarował, że prowadzi walkę z państwem przy użyciu wszelkich środków, także tych niedozwolonych[3]. Został za to skazany na rok więzienia i wysłany do zakładu karnego w Požarevacu. W roku 1908 został zwolniony na mocy amnestii. Od roku 1911 wydawał czasopismo Straż (Straža), określane jako pismo wolnej myśli, a następnie pismo Pijemont (Пијемонт)[1].

W czasie I wojny światowej trafił na front i został wzięty do niewoli austro-węgierskiej. Trzy lata spędził w obozie jenieckim w Neusiedl am See[1]. Po zakończeniu wojny powrócił do Belgradu i rozpoczął pracę w piśmie Beogradski dnevnik - pisał głównie artykuły wstępne i polemiki o charakterze politycznym. W sierpniu 1922 objął stanowisko redaktora naczelnego czasopisma. W swoich tekstach koncentrował się na krytyce Partii Radykalnej i jej przywódców, Nikoli Pašicia i Stojana Proticia, był także krytykiem projektu konstytucji Królestwa SHS, uznając, że jest sprzeczna z duchem demokracji. Już w roku 1923 nawoływał króla Aleksandra do wprowadzenia dyktatury, aby ukrócić samowolę partii politycznych[1].

W roku 1929 związał się z pismem Balkan, wydawanym przez Svetolika Savicia. W tym czasie teksty autorstwa Cicvaricia coraz bardziej odwoływały się do konwencji prasy brukowej, pisał o skandalach, przestępstwach, odwoływał się do niesprawdzonych plotek i pogłosek. Artykuły Cicvaricia określano mianem rewolwerowego dziennikarstwa (revolveraško novinarstvo)[3]. W każdym kolejnym numerze pisma pojawiały się sprostowania wcześniejszych artykułów. W latach 30. coraz częściej wyrażał poglądy antychorwackie i antysemickie. W jednym z tekstów oskarżył Żydów o czynienie zła na całym świecie, usprawiedliwiając politykę antyżydowską hitlerowskich Niemiec[1].

W czasie niemieckiej okupacji Jugosławii (1941-1944) podupadł na zdrowiu i prawie stracił wzrok. Utrzymywał się pisując do proniemieckich czasopism (Srpski narod, Balkan) teksty o tematyce antyżydowskiej, za co został aresztowany po zajęciu Belgradu przez partyzantów komunistycznych i oskarżony o współpracę z okupantem[1]. Zginął zastrzelony bez sądu w swoim mieszkaniu w Belgradzie przez funkcjonariuszy OZNA[2]. Miejsce jego pochówku pozostaje nieznane.

Twórczość edytuj

Oprócz artykułów publicystycznych Cicvarić pozostawił po sobie 15 książek, o tematyce polityczno-filozoficznej.

  • 1905: Из анархистичког програма (скупљени новински чланци)
  • 1909: Плава књига о српском питању
  • 1909: Основни проблем филозофије
  • 1909: Идеализам или материјализам
  • 1909: Како ћемо победити Аустрију
  • 1909: Анархизам и анархисти
  • 1910: Дарвин или Лемарк пад дарвинистичке доктрине
  • 1910: Светозар Марковић и бирократски систем пред судом Слободана Јовановића
  • 1910: Социјализам и Балканска конфедерација или један крупан успех српске социјалне демократије
  • 1910: Српска социјалдемократија на прекрету
  • 1910: О Сањину - одбрана и критика
  • 1910: Демократија и социјализам
  • 1912: Критички есеји
  • 1919: Стојан Протић и наш нови устав

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g h i Крста Цицварић. srpskaenciklopedija.org. [dostęp 2021-12-05]. (serb.).
  2. ↑ a b c Simo Ćirković: Ко је ко у Недићевој Србији 1941-1944. Belgrad: 2009, s. 509. ISBN 978-86-07-01889-5.
  3. ↑ a b Krsto Cicvarić, otac srpskih tabloida. blic.rs. [dostęp 2021-12-05]. (serb.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Krsta_Cicvarić&oldid=72353048”