Krzemenda (dawn. Krzemienda) – część miasta Poręba, w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie zawierciańskim. Do 1956 samodzielna miejscowość, posiadająca w latach 1933–54 własną administrację gromadzką.

Krzemenda
część miasta Poręby
Państwo

 Polska

Województwo

śląskie

Powiat

zawierciański

Gmina

Poręba

Miasto

Poręba

W granicach Poręby

1 stycznia 1957

SIMC

0945611

Strefa numeracyjna

32

Tablice rejestracyjne

SZA

Położenie na mapie Poręby
Mapa konturowa Poręby, po lewej znajduje się punkt z opisem „Krzemenda”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Krzemenda”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Krzemenda”
Położenie na mapie powiatu zawierciańskiego
Mapa konturowa powiatu zawierciańskiego, blisko lewej krawiędzi nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Krzemenda”
Ziemia50°29′18″N 19°17′59″E/50,488333 19,299722

Krzemenda stanowią zachodnią część głównego ciągu komunikacyjnego Poręby wzdłuż ulicy Górnośląskiej i jej bocznicy – ul. Przełęcz[1].

Historia edytuj

Krzemienda to dawna wieś, od 1867 w gminie Poręba Mrzygłodzka. W latach 1867–1926 należała do powiatu będzińskiego, a od 1927 do zawierciańskiego[2]. W II RP przynależała do woj. kieleckiego. 31 października 1933 gminę Poręba Mrzygłodzka podzielono na dziewięć gromad. Wieś Krzemienda z przysiółkiem Fryszerka utworzyła gromadę o nazwie Krzemienda w gminie Poręba Mrzygłodzka[3].

Podczas II wojny światowej włączone do III Rzeszy[4]. Po wojnie gmina przez bardzo krótki czas zachowała przynależność administracyjną, lecz już 18 sierpnia 1945 roku została wraz z całym powiatem zawierciańskim przyłączona do woj. śląskiego[5].

W związku z reformą znoszącą gminy jesienią 1954 roku, dotychczasowe gromady Dziechciarze, Krzemienda, Krawce i Poręba I ustanowiły nową gromadę Poręba I[6].

Gromadę Poręba I zniesiono 1 stycznia 1957, w związku z nadaniem jej statusu osiedla, przez co Krzemienda utraciła swoją samodzielność[7]. Osiedlu Poręba I rok później (1 stycznia 1958) – po przyłączeniu do niego obszaru zniesionej gromady Poręba II – zmieniono nazwę na Poręba[8].

1 stycznia 1973 osiedle Poręba otrzymało status miasta, w związku z czym Krzemienda stała się obszarem miejskim[9]. 27 maja 1975 całą Porębę włączono do Zawiercia, przez co Krzemienda stała się najdalej na zachód wysuniętą częścią miasta, ok. 10 km od centrum Zawiercia[10]. 1 października 1982 Poręba odzyskała samodzielność, a Krzemienda stała się ponownie jej częścią[11].

Przypisy edytuj

  1. Krzemenda
  2. Baza archiw. [dostęp 2021-04-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-03-05)].
  3. Kielecki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 27, poz. 182
  4. Amtliches Gemeinde- und Dorfverzeichnis fuer das GG
  5. Dz.U. z 1945 r. nr 27, poz. 167
  6. Uchwała Nr 24/54 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r. w sprawie podziału na gromady powiatu zawierciańskiego; w ramach Zarządzenia Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 15 listopada 1954 r. w sprawie ogłoszenia uchwał Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 5 października 1954 r., dotyczących reformy podziału administracyjnego wsi (Dziennik Urzędowy Wojewódzkiej Rady Narodowej w Stalinogrodzie z dnia 1 grudnia 1954 r., Nr. 10, Poz. 54)
  7. Dz.U. z 1957 r. nr 8, poz. 31
  8. Dz.U. z 1957 r. nr 57, poz. 279
  9. Dz.U. z 1972 r. nr 50, poz. 327
  10. Dz.U. z 1975 r. nr 15, poz. 87
  11. Dz.U. z 1982 r. nr 23, poz. 164