Księstwo kozielskie
Księstwo kozielskie (cz. Kozelské knížectví, niem. Herzogtum Cosel) – księstwo śląskie wchodzące w skład księstwa bytomskiego.
| 1284–1532 | |
| Stolica | |
|---|---|
| Pierwszy władca |
Kazimierz bytomski |
| Ostatni władca |
Konrad X oleśnicki |
| Zależne od |
Królestwa Czeskiego |
| wyłączenie z księstwa opolskiego |
1284 |
| Utworzenie księstwa oleśnicko-kozielskiego |
1366 |
 Podział Śląska 1312–1317 | |
Historia edytuj
W 1281 r. zmarł Władysław opolski. W wyniku podziału spadku Księstwo opolskie z Bytomiem i Koźlem przypadło w schedzie Bolkowi i Kazimierzowi jako współksiążętom. W 1284 r. Bolko i Kazimierz dokonali podziału księstwa: Kazimierz został samodzielnym księciem na Bytomiu, Koźlu i Toszku jako książę bytomski. W 1303 r. Kazimierz zdecydował się wydzielić swoim dorastającym synom własne dzielnice - starszy Bolesław otrzymał wówczas Toszek, zaś młodszy Władysław Koźle, w którym objął samodzielne rządy w 1312 r. W 1316 r. w nieznanych bliżej okolicznościach książę kozielski Władysław pozbawił Siemowita władzy nad Bytomiem. W 1334 r. Władysław zastawił księstwo kozielskie za 4000 hrywien srebra księciu Leszkowi raciborskiemu. Po bezpotomnej śmierci księcia Leszka księstwo kozielskie wróciło do Władysława, który w 1337 r. podarował je najstarszemu synowi Kazimierzowi, który zmarł już w 1342 r. Drugi syn Władysława, Bolesław bytomski, po śmierci ojca ok. 1352 r. przejął władzę w obu księstwach. Bolesław władał Bytomiem do swojej śmierci, tj. do 1354/1355 r., kiedy na mocy umowy zawartej jeszcze za życia ojca Władysława księstwo bytomsko-kozielskie przypadło w schedzie najbliższym krewnym, tj. księciu oleśnickiemu Konradowi I oleśnickiemu oraz księciu cieszyńskiemu Przemysławowi I. Faktyczny podział księstwa nastąpił po długich sporach dopiero w 1369 r. (wcześniej Bytom stanowił oprawę wdowią księżnej Małgorzaty). Odtąd księstwo kozielskie stanowiło dziedziczną domenę książąt oleśnickich[1][2].
W 1489 r. księstwo kozielskie podbił król węgierski Maciej Korwin, mając zamiar włączyć je do władztwa, którym miał rządzić jego naturalny syn Jan[3]. Po śmierci króla Macieja księstwo wróciło do prawowitego właściciela, czyli Konrada X. W 1492 r. wymarła oleśnicka gałąź rodu Piastów i księstwo włączono do czeskiej domeny królewskiej. Władysław II Jagiellończyk sprzedał lenno Janowi II Dobremu, który w 1509 r. zjednoczył je z księstwem opolskim[1]. W 1532 r. Jan II zmarł, a księstwo kozielskie ponownie stało się własnością państwa czeskiego[4].
Książęta kozielscy edytuj
- ok. 1286–1312 Kazimierz bytomski
- przed 1312–1334 Władysław bytomski
- 1334–1336 Leszek raciborski
- 1336–1342/47 Kazimierz kozielski
- 1342/1347–1354/55 Bolesław bytomski
- 1354/1355–1357 spór spadkowy
- 1357–1366 Konrad I oleśnicki
- 1366–1403 Konrad II oleśnicki
- 1403–1412 Konrad III Stary
- 1412–1439 Konrad V Kącki
- 1439–1450 Konrad VII Biały
- 1450–1452 Konrad IX Czarny i Konrad X.
- 1452–1471 Konrad IX
- 1471–1489 Konrad X
- 1489–1490 Maciej Korwin
- 1490–1492 Konrad X
Przypisy edytuj
- ↑ a b Boras 1982 ↓, s. 320 i 321.
- ↑ Władysław Jan Grabski: 300 miast wróciło do Polski. Wyd. III. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1960, s. 196.
- ↑ Boras 1982 ↓, s. 310 i 311.
- ↑ Boras 1982 ↓, s. 340–345.
Bibliografia edytuj
- Rudolf Žáček: Dějiny Slezska v datech. Wyd. 1. Praga: Libri, 2004, s. 406, 407, 414, 422–423 i 434–439. ISBN 978-80-7277-172-1. OCLC 56779581.
- Hermann Aubin, Ludwig Petry, Josef Joachim Menzel, Winfried Irgang, Historische Kommission für Schlesien: Geschichte Schlesiens. Wyd. 5. Sigmaringen: Thorbecke, 1988-, s. 124, 145, 158, 169 i 183–199. ISBN 3-7995-6341-5. OCLC 18940087.
- Hugo Weczerka: Schlesien. Wyd. 1. Stuttgart: Kröner, 1977, s. 72–74 i 594–597. ISBN 3-520-31601-3. OCLC 4245013.
- Zygmunt Boras: Książęta piastowscy Śląska. Wyd. III. Katowice: Wydawnictwo „Śląsk”, 1982. ISBN 83-216-0248-7.