Kubianka rudawa (Ciboria rufofusca (O. Weberb.) Sacc.) – gatunek grzybów z rodziny twardnicowatych (Sclerotiniaceae)[1].

Kubianka rudawa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

patyczniaki

Rząd

tocznikowce

Rodzina

twardnicowate

Rodzaj

kubianka

Gatunek

kubianka rudawa

Nazwa systematyczna
Ciboria rufofusca (O. Weberb.) Sacc.
Syll. Fung. (Abellini) 8: 203 (1889)

Systematyka

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ciboria, Sclerotiniaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1873 r. Otto Weberbauer nadając mu nazwę Peziza rufofusca. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu Pier Andrea Saccardo w 1889 r.[1]

Polska nazwa według M.A. Chmiel[2].

Morfologia

edytuj
Owocniki

Typu apotecjum. Wyglądem przypomina puchar, składa się bowiem z miseczki osadzonej na dość długim trzonie. Miseczka o średnicy od 3 do 15 mm, wysokości 2–7 mm i grubości 0,7–1,5 mm. Jej wewnętrzna powierzchnia (hymenialna) jest gładka, jasnobrązowa do ciemnobrązowej, zewnętrzna, sterylna, jest oprószona[3].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki o wymiarach 5,5–7,5 × 2,8–3,5 µm[3].

Gatunki podobne

Do rodzaju Ciboria należy kilka bardzo podobnych gatunków, które są bardzo trudne do rozróżnienia makroskopowego. Rozróżnia się je głównie na podstawie miejsc występowania i cech mikroskopowych. Charakterystyczną cechą kubianki rudawej jest występowanie na łuskach szyszek jodły, podczas gdy inne kubianki (kubianka kotkowa Ciboria amentacea, kubianka wierzbowa Ciboria caucus, kubianka leszczynowa Ciboria coryli) występują na opadłych na ziemię kotkach leszczyny, wierzby czy topoli, a kubianka talerzykowata Ciboria batschiana na żołędziach[3]. Na łuskach szyszek jodły występuje jeszcze baziówka szyszkowata Rutstroemia bulgarioides, ale ma ciemniejsze i beztrzonowe owocniki[4].

Występowanie

edytuj

Kubianka rudawa znana jest w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie[5]. W Polsce M.A. Chmiel w 2006 r. przytoczyła 8 stanowisk, najstarsze podał Joseph Schröter w 1908 r.[2]

Grzyb saprotroficzny rozwijający się łuskach szyszek jodły pospolitej (Abies alba)[2]. Owocniki tworzy głównie w miesiącach wiosennych (kwiecień – maj). Spotykany jest rzadko, ale w dużym stopniu wynika to z tego, że jest trudny do dostrzeżenia ze względu na swoje niewielkie rozmiary i ubarwienie. Preferuje miejsca zacienione i wilgotne, rozwija się głównie na łuskach jodły, które są płytko zanurzone w ziemi[3].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-17] (ang.).
  2. a b c Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.
  3. a b c d Milana Zajac, Ciboria rufofusca(O. Weberb.) Sacc. – jehnědka červenohnědá / jahňadka hrdzavá [online], Botany.cz [dostęp 2022-12-17] (słow.).
  4. Edmund Garnweidner, Hertha Borowska, Alina Skirgiełło, Grzyby. Przewodnik do poznawania i oznaczania grzybów Europy Środkowej, Warszawa: MUZA SA, 2006, ISBN 83-7319-976-4.
  5. Występowanie Ciboria rufofusca na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-12-17] (ang.).