Kubianka wierzbowa (Ciboria caucus (Rebent.) Fuckel) – gatunek grzybów z rodziny twardnicowatych (Sclerotiniaceae)[1].

Kubianka wierzbowa
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

patyczniaki

Rząd

tocznikowce

Rodzina

twardnicowate

Rodzaj

kubianka

Gatunek

kubianka wierzbowa

Nazwa systematyczna
Ciboria caucus (Rebent.) Fuckel
Jb. nassau. Ver. Naturk. 23-24: 311 (1870) [1869-70]

Systematyka

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Ciboria, Sclerotiniaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisał go w 1804 r. Johann Friedrich Rebentisch nadając mu nazwę Peziza caucus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu Leopold Fuckel w 1870 r.[1]

Synonimy:

  • Hymenoscyphus caucus (Rebent.) W. Phillips 1887
  • Peziza caucus Rebent. 1804
  • Phialea caucus (Rebent.) Gillet 1881
  • Rutstroemia caucus (Rebent.) W. Phillips 1887[2].

Polską nazwę podaje internetowy atlas grzybów[3].

Morfologia

edytuj
Owocniki

Typu apotecjum. Wyglądem przypomina puchar, składa się bowiem z miseczki osadzonej na dość długim trzonie. Miseczka w stanie dojrzałym spłaszczona, o średnicy od 3 do 10 mm, czasami pękająca przy brzegu. Jej brzeg porośnięty jest drobnymi, białymi włoskami. Górna powierzchnia hymenialna gładka, ochrowa, niepłodna powierzchnia dolna jaśniejsza, matowa i lekko oprószona. Trzon o wysokości 0,5–2 cm, grubości 0,5–1 mm, często wygięty, o powierzchni brązowiejącej w kierunku podstawy[4].

Cechy mikroskopowe

Worki 8-zarodnikowe, 7–10 × 120–30 µm, amyloidalne. Parafizy cylindryczne, o średnicy do 5 µm, tylko lekko maczugowate na końcu i wystające poza worki. Zarodniki elipsoidalne, gładkie, 7,5–10,5 × 4,5–6 µm, szkliste, bez kropli oleju[4].

Gatunki podobne

Ciboria viridifusca. Ma mniejsze owocniki i rośnie głównie na gnijących żeńskich stożkowatych kwiatach olch i topoli[4].

Występowanie i siedlisko

edytuj

Ciboria caucus występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji. Najwięcej stanowisk podano w Europie[5]. W Polsce do 2006 r. znane było tylko jedno stanowisko i to dawne, podane przez Josepha Schrötera w 1908 r. na opadłych kotkach topoli (Populus)[6]. Później jednak gatunek ten został w Polsce odszukany. Kilka aktualnych jego stanowisk podaje np. internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[3].

Grzyb saprotroficzny[6]. Występuje na opadłych na ziemię kotkach olszy (Alnus), rzadziej topoli (Populus) i wierzby (Salix). Rozwija się głównie wiosną[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum [online] [dostęp 2022-12-17] (ang.).
  2. Species Fungorum [online] [dostęp 2022-12-17] (ang.).
  3. a b Aktualne stanowiska Ciboria caucus w Polsce [online], gbif.org [dostęp 2022-12-17] (ang.).
  4. a b c d Ciboria caucus – Alder Cup (Rebent.) Fuckel [online], FirstNature [dostęp 2022-12-17] (ang.).
  5. Występowanie Ciboria caucus (Rebent.) Fuckel na świecie (mapa) [online], gbif.org [dostęp 2022-12-17] (ang.).
  6. a b Maria Alicja Chmiel, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów workowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany PAN, 2006, ISBN 978-83-89648-46-4.