Legio VI Victrix

rzymski legion

Legio VI Victrix – rzymski legion sformowany w I wieku p.n.e. Uczestniczył on m.in. w walkach Oktawiana Augusta z Markiem Antoniuszem, a także w wojnie kantabryjskiej na terenie Półwyspu Iberyjskiego. W późniejszym okresie stacjonował w Brytanii. Około 25 r. p.n.e. został obdarzony przez Oktawiana tytułem "Victrix" – "Zwyciężający"[1]. Symbolem legionu był prawdopodobnie byk[2].

VI Legion
Legio VI
Historia
Państwo

Imperium rzymskie

Sformowanie

41 p.n.e.

Rozformowanie

po 212

Nazwa wyróżniająca

Victrix

Dowódcy
Ostatni

Klaudiusz Hieronimian

Działania zbrojne
Wojna peruzyńska,
Wojna kantabryjska
Organizacja
Numer

VI

Dyslokacja

Peruzja,
po 119: Brytania

Formacja

Armia rzymska

Rodzaj wojsk

głównie piechota

Historia

edytuj

Początki

edytuj

Legion został sformowany przez Oktawiana (późniejszego cesarza) w 41 roku p.n.e. Powstał on na wzór utworzonego w 52 r. p.n.e. przez Cezara Legio VI Ferrata. Już w pierwszym roku istnienia wziął udział w oblężeniu Peruzji w ramach wojny peruzyńskiej[2].

W kolejnych latach uczestniczył w kampanii przeciwko Sekstusowi Pompejuszowi, który zajął Sycylię. Był obecny, choć nie walczył, podczas bitwy pod Akcjum, która była rozstrzygającym starciem walk pomiędzy Oktawianem a Markiem Antoniuszem[2].

W Hispanii

edytuj

Po roku 30 p.n.e. stacjonował w prowincji Hispania Tarraconensis na Półwyspie Iberyjskim. Tam brał udział w walkach Oktawiana przeciwko Kantabrom. Konflikt ten, zwany wojną kantabryjską, trwał w latach 25–13 p.n.e. Po wojnie legion pozostał w Hiszpanii na prawie wiek, zyskując przydomek Hispaniensis[2]. W roku 63 n.e. Legio X Gemina został przeniesiony do Carnuntum i tym samym VI Victrix został jedynym legionem w Leonie, wspieranym przez 2 ale i 3 kohorty[3].

Około 67 roku zaczęło narastać niezadowolenie z panowania cesarza Nerona, a popularność zyskiwał zarządca Hispanii Tarraconensis – Galba. W 68 roku VI Victrix obwołała go nowym cesarzem, jednak uzurpator pozostawił legion w Hiszpanii i ruszył do Rzymu z nowo utworzonym Legio VII Galbiana.

W Germanii

edytuj

Zimą na przełomie 69 i 70 roku VI Victrix została skierowana nad Ren, gdzie miała stłumić powstanie Batawów, wywołane osłabieniem granicy po tym jak Witeliusz zabrał większość armii do Rzymu, by w ten sposób przejąć rządy z imperium[3][2]. Decydującą walkę stoczono pod Xanten, po której powstanie zostało stłumione[2].

VI Victrix pozostał w Germanii Inferior, wraz z legionami I Minervia, X Gemina oraz XXII Primigenia. W 89 roku uczestniczył w okolicach Moguncji w tłumieniu buntu wszczętego przez zarządcę prowincji Germania Superior, Lucjusza Antoniusza Saturnina. Został wówczas odznaczony wraz z pozostałymi uczestniczącymi w kampanii legionami tytułem Pia Fidelis Domitiana[2]. Podczas wojen z Dakami część żołnierzy VI Victrix została przeniesiona nad Dunaj, choć formalnie legion stacjonował w Xanten[2].

W Brytanii

edytuj

W roku 122 cesarz Hadrian zabrał VI Victrix ze sobą do Brytanii. Legion brał udział we wznoszeniu Muru Hadriana na odcinku pomiędzy Pons Aelius (okolice obecnego Newcastle) i Luguvallium oraz mostu nad Tyne w pobliżu Newcastle. Bazą legionu stało się wówczas Eboracum. W latach 139–42 legion brał też udział we wznoszeniu Wału Antonina[2].

W latach 165-66 jednym z dowódców legionu był Publiusz Serwiusz Pertynaks, który przez krótki okres w 193 roku być cesarzem rzymskim. Po jego śmierci wybuchła wojna domowa pomiędzy kolejnymi pretendentami do tronu. W 196 roku w walkach wykorzystano również legiony z Brytanii, które zostały jednak pokonane pod Lyonem przez armię Septymiusza Sewera i pobite powróciły na wyspę[2]. Po powrocie musiały zmierzyć się z licznymi rebeliami przeciwko rzymskiej władzy. VI Victrix był zaangażowany z odbicie i odbudowę Eboracum i odbudowę zniszczonych sekcji Wału Hadriana[2].

W roku 208 do wciąż targanej niepokojami Brytanii przybył cesarz Septymiusz Sewer z zamiarem podbicia Szkocji. VI Victrix został przeniesiony do Carpow, gdzie stacjonował wraz z II Augusta. Po niepowodzeniu kampanii szkockiej pozostał w Eboracum. W 306 roku, kiedy w Eboracum zmarł cesarz Konstancjusz Chlorus, żołnierze VI legionu obwołali kolejnym cesarzem jego syna Konstantyna[2].

Legion wciąż istniał pod koniec VI wieku. Podczas panowania Honoriusza w 402 roku powrócił być może z Brytanii na kontynent na rozkaz Stylichona[2].

Przypisy

edytuj
  1. Stephen Dando-Collins, "Legiony Cezara", DODATEK A, LEGIONY RZYMSKIE 30 r. p.n.e. – 233 r. n.e., Legiony augustiańskie, Warszawa, Bellona 2009.
  2. a b c d e f g h i j k l m Legio VI Victrix - Livius [online], www.livius.org [dostęp 2023-06-16].
  3. a b Angel Morillo, Victorino García-Marcos, Legio VII Gemina and its Flavian fortress at León, „Journal of Roman Archaeology”, 16, 2003, s. 275–286, DOI10.1017/S1047759400013106, ISSN 1047-7594 [dostęp 2023-06-16] (ang.).

Bibliografia

edytuj
  • Stephen Dando-Collins, "Legiony Cezara", Bellona 2009