Lejkoporek olszowy (Gyrodon lividus (Bull.) Fr.) – gatunek grzybów z rodziny krowiakowatych (Paxillaceae)[1].

Lejkoporek olszowy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

borowikowce

Rodzina

krowiakowate

Rodzaj

lejkoporek

Gatunek

lejkoporek olszowy

Nazwa systematyczna
Gyrodon lividus (Bull.) Fr.
Epicr. syst. mycol.: 414 (Uppsala, 1838)

Systematyka i nazewnictwo edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Gyrodon, Paxillaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1791 r. Bulliard nadając mu nazwę Boletus lividus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1838 r. Fries, przenosząc go do rodzaju Gyrodon[1]. Synonimy łacińskie[2]:

  • Boletus brachyporus Pers. 1825
  • Boletus chrysenteron var. lividus (Bull.) Mérat 1821
  • Boletus lividus Bull. (Herb. Fr. Champ. 1791
  • Boletus sistotrema Fr. 1815
  • Boletus sistotremoides Fr. 1815
  • Cladomeris sistotrema (Fr.) Bigeard & H. Guill. 1909
  • Gyrodon sistotrema (Fr.) P. Karst. 1899
  • Gyrodon sistotrema var. brachyporus (W.G. Sm.) Rea 1922
  • Gyrodon sistotrema var. sistotrema (Fr.) P. Karst. 1899
  • Gyrodon sistotremoides Opat. 1836
  • Uloporus lividus (Bull.) Quél. 1886
  • Uloporus sistotrema (Fr.) Quél. 1896

Nazwę polską nadał Władysław Wojewoda w 1999 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też przez Alinę Skirgiełło pod nazwą zębiak sinawy[3].

Morfologia edytuj

Kapelusz

Średnicy 3–12 cm, przeważnie słomkowy do ochrowożółtawego. Powierzchnia sucha, matowa do delikatnie filcowatej. Po ugnieceniu brązowieje. Brzeg wkrótce ostrokanciasty[4].

Trzon

Wysokość 3–7 cm, średnica od 0,5 do 2 cm. Zabarwiony jak kapelusz. Podstawa zaostrzona[4].

Rurki

Za młodu lśniąco cytrynowożółte do złocistożółtych, po dojrzeniu oliwkowe, po ugnieceniu siniejące, początkowo bardzo drobne, zbiegające na trzon. Warstwę rurek ma w przeciwieństwie do innych grzybów rurkowych niezwykle cienką, zwłaszcza za młodu. Niezawodną cechą rozpoznawczą lejkoporka olszowego są rurki daleko zbiegające na trzon[4].

Miąższ

W kapeluszu żółtawy, lekko siniejący, w trzonie wkrótce brązowawy[4].

Wysyp zarodników

Ochrowobrązowy. Zarodniki eliptyczne, gładkie, o rozmiarach 5-7 x 4-4,5 µm[4].

Występowanie edytuj

Rośnie od sierpnia do października, pod olszami, na bagnach i torfowiskach, na brzegach stawów i strumieni, w wilgotnych miejscach w lasach; stosunkowo rzadki. Grzyb mikoryzowy[4].

Przypisy edytuj

  1. a b c Index Fungorum. [dostęp 2013-03-05]. (ang.).
  2. Species Fungorum. [dostęp 2013-04-15]. (ang.).
  3. Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  4. a b c d e f Ewald Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Stefan Łukomski (tłum.), Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, s. 480, ISBN 83-7404-513-2, OCLC 836313700.