Leonard Turkowski

pisarz polski, pedagog

Leonard Turkowski (ur. 23 września 1914 w Poznaniu, zm. 19 stycznia 1985 w Olsztynie) – nauczyciel, poeta, prozaik, dziennikarz, bibliofil. Autor siedmiu tomików wierszy, dziesięciu książek prozatorskich (opowiadań i powieści), nawiązujących do historii Warmii i Mazur oraz trzech tomów wspomnień, prezes olsztyńskiego oddziału Związku Literatów Polskich.

Leonard Turkowski
Data i miejsce urodzenia

23 września 1914
Poznań

Data i miejsce śmierci

19 stycznia 1985
Olsztyn

Narodowość

polska

Język

polski

Dziedzina sztuki

poezja, literatura

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Medal Komisji Edukacji Narodowej
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury”

Życiorys

edytuj

Urodził się w Poznaniu przy ulicy Głogowskiej 69 jako najmłodszy z pięciorga rodzeństwa w rodzinie tramwajarza Stanisława Turkowskiego i Magdaleny z domu Skorupskiej. W 1932 ukończył poznańskie Seminarium Nauczycielskie im. Ewarysta Estkowskiego przy ul. Ratajczaka. W następnym roku rozpoczął pracę w redakcji „Nowego Kuriera”. Dwa lata potem debiutował tomem poezji „Krzyż na rozdrożu”. W 1937 ukazał się jego drugi tomik poezji „Krew ziemi”, a młody poeta został przyjęty do Związku Literatów Polskich, zaś w następnym – trzeci tomik, „Gdy Środa rym poda”. Przez cały czas współpracował z „Wiciami Wielkopolskimi”, wydawnictwem Ostoja (Katolicki Związek Młodzieży Polskiej) i innymi wydawnictwami oraz publikował wiersze, (m.in. w „Ilustracji Polskiej”), nowele i utwory sceniczne. Lata wojny spędził w Poznaniu, Krakowie, Warszawie, Garwolinie, Dęblinie, gdzie w 1941 ożenił się z Kunegundą z domu Molencką. Potem młodzi małżonkowie mieszkali w Białej Podlaskiej, Piszczacu, Opatowie, Szydłowcu.

W marcu 1945 Turkowski podjął pracę jako nauczyciel w szkole podstawowej w Dominowie, powiat Środa Wielkopolska. Po dwóch latach przeniesiono go do szkoły podstawowej w Pławcach Powiat średzki (województwo wielkopolskie), gdzie m.in. prowadził kursy dla analfabetów, chór przy wiejskiej kaplicy. W tym czasie rozpoczął też studia w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Warszawie. W 1948 r. był członkiem PPR, od 1948 należał do PZPR[1]. Od września 1951 r. był nauczycielem w Liceum Pedagogicznym w Leśnej Podlaskiej powiat Biała Podlaska, a trzy lata później rozpoczął pracę w Liceum Pedagogicznym w Bartoszycach. Tam też zaczął publikować wiersze i artykuły w „Wiadomościach Bartoszyckich”, „Głosie Nauczycielskim”, w miesięczniku „Warmia i Mazury” i w „Głosie Olsztyńskim”. W 1959 wydał pierwszy powojenny tomik wierszy „Na progu doby” (Wydawnictwo Poznańskie). Od 1962 był etatowym publicystą „Głosu Olsztyńskiego”, by po siedmiu latach przejść na stanowisko dyrektora Wojewódzkiej Biblioteki Pedagogicznej w Olsztynie, skąd odszedł na emeryturę w 1974.

Przez ostatnich jedenaście lat życia Leonard Turkowski napisał około 180 felietonów z cyklu „Nowości z dawnych lat” (w „Expressie Poznańskim”) oraz prawie sto felietonów z cyklu „Książka retro” (w mies. „Warmia i Mazury”). Przygotował również trylogię autobiograficzną („Księga mojego domu”, Wydawnictwo Pojezierze, Olsztyn 1979; „Księga mojego miasta”; „Księga Warmii i Mazur”, Olsztyn 1983). Zmarł 19 stycznia 1985 w Olsztynie i spoczął na tamtejszym cmentarzu komunalnym przy ul. Poprzecznej[2].

Był odznaczony m.in.: Krzyżem Komandorskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Złotym Krzyżem Zasługi, Medalem Komisji Edukacji Narodowej i odznaką Zasłużony Działacz Kultury[1].

Przypisy

edytuj
  1. a b Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 1016. ISBN 83-223-2073-6.
  2. Znani i zasłużeni na Cmentarzu przy ul. Poprzecznej, ZCK Olsztyn. zck.olsztyn.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-14)].

Bibliografia

edytuj
  • Strona o Leonardzie Turkowskim - założona i prowadzona przez jego syna, Marka Turkowskiego.
  • Leonard Turkowski (1914-1985) – Życie i twórczość – Bibliografia, Pedagogiczna Biblioteka Wojewódzka im. prof. Tadeusza Kotarbińskiego w Olsztynie, Olsztyn, 1997, s. 30-33. Tam też wykaz recenzji oraz ponad trzech tysięcy publikacji Leonarda Turkowskiego i o Leonardzie Turkowskim.