Lepiarka bluszczówka
Lepiarka bluszczówka[2], lepiarka bluszczowa[3] (Colletes hederae) – gatunek pszczoły z rodziny lepiarkowatych. Stwierdzony w Austrii, Belgii, Bośni, Chorwacji, Francji, Niemczech, Grecji, Włoszech, Czarnogórze, Holandii, Serbii, Słowenii, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Szwajcarii, Rosji, na Węgrzech[4] i w Polsce (po raz pierwszy w 2023 roku)[5]. Gatunek opisany w 1993 roku, wcześniej błędnie identyfikowany jako Colletes halophilus lub C. succinctus[6].
| Colletes hederae[1] | |
| Schmidt & Westrich, 1993 | |
.jpg)
| |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Podtyp | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd |
trzonkówki |
| Nadrodzina | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
lepiarka bluszczówka |
Wygląd
edytujPszczoła ta należy do grupy succinctus, która w zachodniej Europie obejmuje trzy bliźniacze gatunki: C. succinctus, C. hederae i C. halophilus[7]. Lepiarka bluszczówka jest spośród nich największa i ma najciemniejsze, u świeżych osobników ochrowe, pasy na odwłoku. Wyróżnia się również drobnymi cechami morfologicznymi, takimi jak zbiegające się do środka zmarszczenia na nadustku samicy[5].
Biologia
edytujGatunek samotny, gniazdujący kolonijnie w norkach samodzielnie kopanych w ziemi. Osobniki dorosłe pojawiają się jesienią w porze kwitnienia bluszczu, w Wielkiej Brytanii czas ich lotów przypada pomiędzy końcem sierpnia a końcem października, czasami do początku listopada[8]. Gatunek klasyfikowany jest jako polilektyczny, z wyraźną preferencją wobec bluszczu[9]. Fenologia lepiarki bluszczówki jest dopasowana do kwitnienia bluszczu, a jego pyłek może stanowić nawet ponad 98% zbieranego przez samice pokarmu[10]. Lepiarka bluszczówka może jednak korzystać również z pyłku innych roślin zarówno w okresie, kiedy bluszcz nie kwitnie, jak i kiedy jego kwiaty są dostępne[11].
Zachowanie wobec człowieka
edytujLepiarka bluszczówka nie jest agresywna wobec człowieka. Gatunek ten może tworzyć kolonie gniazdowe na trawnikach, ścieżkach czy w ogrodach, co stwarza potencjał do częstych interakcji z człowiekiem. Ryzyko użądlenia jest jednak bardzo niewielkie - w czasie 10 godzin aktywności w obrębie kolonii odnotowano tylko jedno użądlenie[12]. Żądło lepiarki bluszczówki nie zawsze jest w stanie przebić ludzką skórę. Trzymane w dłoni i zmuszane do żądlenia samice były w stanie przebić skórę na palcu w połowie przypadków, a na przedramieniu - w 75% przypadków. Ból po użądleniu był oceniany na mniejszy niż w przypadku pszczoły miodnej i porównywalny z pokłuciem przez pokrzywę. Ustawał on po ok. 10 minutach, a bąble po użądleniu były mniejsze niż te wywołane zarówno przez pszczołę miodną, jak i pokrzywę[12].
Przypisy
edytuj- ↑ Colletes hederae, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ Colletes hederae – Lepiarka bluszczówka [online], Insektarium, 22 stycznia 2023 [dostęp 2024-02-29] (pol.).
- ↑ Wyborcza.pl [online], wyborcza.pl [dostęp 2024-02-29].
- ↑ Petr Bogusch i inni, The spread of Colletes hederae Schmidt & Westrich, 1993 continues – first records of this plasterer bee species from Slovakia and the Czech Republic, „Biodiversity Data Journal”, 9, 2021, e66112, DOI: 10.3897/BDJ.9.e66112, ISSN 1314-2836, PMID: 33948102, PMCID: PMC8087616 [dostęp 2022-09-27].
- ↑ a b Justyna Kierat, New records of Colletes hederae Schmidt & Westrich, 1993 (Hymenoptera, Apiformes) in Poland, www.ingentaconnect.com, grudzień 2023, DOI: 10.3409/azc.67.01 [dostęp 2024-02-29] (ang.).
- ↑ Colletes hederae Schmidt & Westrich,1993 | BWARS [online], www.bwars.com [dostęp 2022-09-27].
- ↑ M Kuhlmann i inni, Molecular, biogeographical and phenological evidence for the existence of three western European sibling species in the Colletes succinctus group (Hymenoptera: Apidae), „Organisms Diversity & Evolution”, 7 (2), 2007, s. 155–165, DOI: 10.1016/j.ode.2006.04.001 [dostęp 2024-02-29] (ang.).
- ↑ Colletes hederae | BWARS [online], bwars.com [dostęp 2024-02-29].
- ↑ Georgia Hennessy i inni, Phenology of the specialist bee Colletes hederae and its dependence on Hedera helix L. in comparison to a generalist, Apis mellifera, „Arthropod-Plant Interactions”, 15 (2), 2021, s. 183–195, DOI: 10.1007/s11829-021-09807-7, ISSN 1872-8847 [dostęp 2024-09-23] (ang.).
- ↑ Georgia Hennessy i inni, Phenology of the specialist bee Colletes hederae and its dependence on Hedera helix L. in comparison to a generalist, Apis mellifera, „Arthropod-Plant Interactions”, 15 (2), 2021, s. 183–195, DOI: 10.1007/s11829-021-09807-7, ISSN 1872-8847 [dostęp 2024-09-23] (ang.).
- ↑ H. Teppner, U. Brosch, Pseudo-oligolecty in Colletes hederae (Apidae-Colletinae, Hymenoptera), „Linzer biol. Beitr.”, 47 (1), 2015, s. 301-306.
- ↑ a b Georgia Hennessy i inni, Stinging risk and sting pain of the ivy bee, Colletes hederae, „Journal of Apicultural Research”, 59 (2), 2020, s. 223–231, DOI: 10.1080/00218839.2019.1686577, ISSN 0021-8839 [dostęp 2024-09-23] (ang.).