Liber sextus
Liber sextus Bonifatii VIII (pol. księga VI Bonifacego VIII) – zbiór prawa kanonicznego promulgowany 3 marca 1298 roku przez Bonifacego VIII bullą Sacrosanctae Romanae Ecclesiae. Został włączony do Corpus Iuris Canonici.
![](http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Bonifacius_%E2%80%93_Liber_sextus_Bonifacii_VIII%2C_1301-1325%2C_manuscript_%E2%80%93_BEIC_14731941.jpg/220px-Bonifacius_%E2%80%93_Liber_sextus_Bonifacii_VIII%2C_1301-1325%2C_manuscript_%E2%80%93_BEIC_14731941.jpg)
Autorami zbioru byli Wilhelm de Mandagoto, Berengariusz Fredoli oraz Ryszard Petroniusz de Senis. Nazwę zbioru – Liber sextus – nadał sam papież w bulli promulgacyjnej, ponieważ według niego zbiór miał stanowić uzupełnienie czy dodatek do Dekretałów Grzegorza IX składających się z pięciu ksiąg.
Przyczyny i cel powstania zbioru
edytujOd czasów ogłoszenia Dekretałów Grzegorza IX zostały wydane przez papieży liczne ustawy kościelne, jak również odbyły się dwa sobory powszechne w Lyonie w latach 1245 i 1274 roku. Wraz z pojawieniem się nowych aktów prawnych były tworzone nowe zbiory prawa kanonicznego. Zbiory autentyczne (wydane przez papieży: Innocentego IV, Grzegorza X i Mikołaja II) nie uwzględniały wszystkich norm prawnych wydanych po Dekretałach Grzegorza IX. Braki starały się wypełnić kompilacje prywatne. Wszystko to powodowało trudności w wyjaśnianiu i stosowaniu prawa, które mógł usunąć tylko jednolity zbiór autentyczny i obejmujący całość obowiązującego prawa kanonicznego. Decyzję taką podjął Bonifacy VIII.
Systematyka
edytujZbiór składa się z pięciu ksiąg podzielonych na tytuły i capitula. Układ tytułów i ich rubryki był wzorowany na Dekretałach Grzegorza IX. Cały zbiór liczy 185 tytułów i 1971 capitula.
Zawartość
edytujW zbiorze zostały uwzględnione kanony soborów lyońskich, dekretały papieży od Grzegorza IX do Mikołaja II oraz dekretały Bonifacego VIII, które stanowiły około 2/3 zbioru. Ponadto do zbioru został dołączony dodatek 88 reguł prawnych (Regulae iuris) będących pomocą przy stosowaniu prawa.
Teksty włączone do zbioru zostały zredagowane na nowo. Tylko niektóre z nich zostały przytoczone w sposób dosłowny. Została zmieniona forma, czasami także treść, przede wszystkim pominięto w zasadzie początkowe słowa i inskrypcje tekstów innych niż wydane przez Bonifacego VIII. Dzięki takim zabiegom, przepisy uzyskały charakter bardziej abstrakcyjny i ogólny.
Znaczenie
edytujZbiór był autentyczny, powszechny, jeden i wyłączny.
Bibliografia
edytuj- Bp Piotr Hemperek, ks. Wojciech Góralski, Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1983 r. T. 1, cz. 1. Historia źródeł i nauki prawa kanonicznego, Lublin 1995.