Libia Włoska (wł. Libia Italiana) – kolonia włoska istniejąca w latach 1934–1943 na terenie obecnej Republiki Libii.

Libia Włoska
Libia Italiana
kolonia
1934–1943
Herb Flaga
Herb Flaga
Państwo

 Włochy

Siedziba

Trypolis

Data powstania

1 stycznia 1934

Data likwidacji

1943

Powierzchnia

1 700 000 km²[1]

Populacja
• liczba ludności


893 774
(1939)

Języki urzędowe

włoski

Położenie na mapie
Położenie na mapie

Historia

edytuj
 
Mapa polityczna Libii Włoskiej z 1938 roku

W wyniku wojny włosko-tureckiej (1911-1912) terytoria obecnej Libii przeszły pod panowanie Włoch, które utworzyły na jej terenie kolonię, Włoską Afrykę Północną. W 1927 roku wydzielono z niej Cyrenajkę i Trypolitanię, zaś 1 stycznia 1934 roku Włochy dekretem królewskim utworzyły z tych terytoriów nową kolonię – Libię Włoską[2][1]. Włosi osiedlali w Libii osadników oraz prowadzili italianizację miejscowej ludności.

Po zajęciu przez Włochy Trypolisu w 1911 roku w kraju wybuchło powstanie kierowane przez bohatera narodowego Libii Umara al-Muchtara. Do zdławienia powstania premier Włoch Benito Mussolini skierował Rodolfa Grazianiego, który kierował w Libii siłami zbrojnymi. Walki partyzanckie koncentrujące się głównie w rejonie Gór Zielonych (Al-Dżabal al-Achdar) w Cyrenajce trwały do roku 1935. W celu zdławieniu powstania Włosi utworzyli w Libii obozy koncentracyjne, w których przetrzymywano łącznie 125 000 osób, głównie mężczyzn mogących stanowić kadrę partyzantki. Pomimo sytuacji w kraju, kontynuowana była polityka osadnictwa i w latach 40. XX wieku w Libii mieszkało już około 110 tysięcy Włochów, którzy stanowili 12% ogółu ludności.

 
Paszport obywatela polskiego z roku 1930 – strona z wizą (wydaną w Syrakuzach, Sycylia) i stemplem kontroli granicznej kolonialnych władz Włoch w Trypolisie (Libia, w 1930 Trypolitania).
 
Plany Mussoliniego odnośnie do Afryki po wygranej wojnie. Linią zieloną zaznaczono terytoria, które miały być włoskimi koloniami, pomarańczową planowane granice Wielkich Włoch.

W czasie II wojny światowej Libia stała się miejscem walk między wojskami alianckimi i Państw Osi. Uczestniczyli w nich również Polacy (m.in. pod Tobrukiem). Po zakończeniu wojny Włochy zrzekły się praw do Libii, która początkowo przeszła pod zarząd brytyjski (Trypolitania i Cyrenajka) oraz francuski (Fazzan). 24 grudnia 1951 roku na mocy decyzji podjętej na wcześniejszej IV Sesji Zgromadzenia Ogólnego ONZ Libia stała się państwem niepodległym[3]. Jego pierwszym władcą został król Muhammad Idris al-Mahdi.

Demografia

edytuj
Rok Włosi Udział Populacja Źródło
1936 112.600 13,26% 848.600 Enciclopedia Geografica Mondiale K-Z, De Agostini,1996
1939 108.419 12,37% 876.563 Guida Breve d’Italia Vol. III, C.T.I., 1939
1962 35.000 2,1% 1.681.739 Enciclopedia Motta, Vol. VIII, Motta Editore, 1969
1982 1.500 0,05% 2.856.000 Atlante Geografico Universale, Fabbri Editori, 1988
2004 22.530 0,4% 5.631.585 L’Aménagement Linguistique dans le Monde
 
Italo Balbo, gubernator Libii

Zobacz też

edytuj

Przypisy

edytuj
  1. a b Bożena Bankowicz: Leksykon historii XX wieku. books.google.pl, 1996. [dostęp 2022-02-03]. (pol.).
  2. Krzysztof Michalski: Tożsamość w czasach zmiany: rozmowy w Castel Gandolfo. books.google.pl, 1995. [dostęp 2022-02-03]. (pol.).
  3. Maria Pasztor, Dariusz Jarosz: NIE TYLKO FIAT: Z dziejów stosunków polsko-włoskich 1945–1989. [w:] Część I. 1944–1958 [on-line]. books.google.pl, 2018. [dostęp 2022-02-03]. (pol.).