Wikipedia

Ludwik Czyżewski

polski pułkownik piechoty

Ludwik Czyżewski, ps. „Julian”, „Dalia”, „Wiktor”, „Franciszek”, „Beskid” (ur. 8 października 1892 w Wandolinie Wiszniowieckiej w powiecie rohatyńskim[1], zm. 25 marca 1985 we Wrocławiu) – pułkownik piechoty Wojska Polskiego, Korpusu Ochrony Pogranicza i Armii Krajowej, 3 maja 1972 roku mianowany przez Prezydenta RP na uchodźstwie generałem brygady.

Ludwik Czyżewski
„Julian”, „Dalia”, „Wiktor”, „Franciszek”, „Beskid”
Ilustracja
pułkownik piechoty pułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia

8 października 1892
Wandolina Wiszniowiecka, Austro-Węgry

Data i miejsce śmierci

25 marca 1985
Wrocław, Polska

Przebieg służby
Lata służby

1914–1945

Siły zbrojne

Armia Austro-Węgier
Wojsko Polskie
Armia Krajowa

Jednostki

Batalion KOP „Bereźne”
2 Pułk Piechoty Legionów
Okręg Łódź Armii Krajowej
Okręg Lwów Armii Krajowej

Stanowiska

dowódca batalionu piechoty
zastępca dowódcy pułku
dowódca pułku piechoty
komendant okręgu

Główne wojny i bitwy

I wojna światowa
wojna polsko-bolszewicka
II wojna światowa
kampania wrześniowa

Późniejsza praca

Wydawnictwo Kartograficzne we Wrocławiu

Odznaczenia
Odznaka honorowa za Rany i Kontuzje - dwukrotnie ranny
Krzyż Złoty Orderu Virtuti Militari Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (1920–1941, dwukrotnie) Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami Złoty Krzyż Zasługi Medal Niepodległości Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921 Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości Medal Zasługi Wojskowej „Signum Laudis” (w czasie wojny) Medal Waleczności (Austro-Węgry) Medal Waleczności (Austro-Węgry) Krzyż Wojskowy Karola
Odznaka 2 Pułku Piechoty Legionów Odznaka Korpusu Ochrony Pogranicza

Życiorys edytuj

Urodził się w rodzinie Michała i Wiktorii z Zawistowskich[2]. Był bratem Juliana Czyżewskiego[3]. Od 1906 był członkiem „Filarecji”, redagował pismo „Iskry”[2]. W 1911 zdał egzamin dojrzałości w C. K. Gimnazjum w Brzeżanach[4]. Studiował medycynę we Lwowie, gdzie działał w Związku Walki Czynnej i Związku Strzeleckim. 1 października 1913 został powołany do służby w armii Austro-Węgier. Po wybuchu I wojny światowej walczył na froncie wschodnim i włoskim, jako dowódca kompanii[5]. Jego oddziałem macierzystym był 100 Śląsko-Morawski pułk piechoty. W czasie służby w armii austro-węgierskiej awansował kolejno w korpusie oficerów rezerwy piechoty na stopień: podporucznika (1 września 1915) i porucznika (1 listopada 1917)[6][7]. W październiku 1918 stworzył w Lublanie oddział polski, na którego czele powrócił do Polski.

Od listopada 1918 w Wojsku Polskim, współtwórca 9 pułku piechoty (później 26 pułk piechoty) – dowódca kompanii, a potem batalionu. Kapitan z 1 czerwca 1919. Brał udział w działaniach pułku na Śląsku, a potem w wojnie polsko-bolszewickiej. W okresie październik 1920–1922 w MSWojsk. W 1922 na kursie dla oficerów sztabowych w Centrum Wyszkolenia Piechoty. W latach 1923–1924 dowódca baonu w 25 pułku piechoty. Major z 15 sierpnia 1924. W 1928 roku był kwatermistrzem 25 pułku piechoty[1]. 31 marca 1930 roku został przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza na stanowisko dowódcy batalionu KOP „Bereźne”[8]. Na podpułkownika został awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1931 roku w korpusie oficerów piechoty. 23 marca 1932 roku został przeniesiony z KOP do 2 pułku piechoty Legionów w Sandomierzu na stanowisko zastępcy dowódcy pułku[9][10]. W 1935 roku objął dowództwo tego pułku i dowodził nim w kampanii wrześniowej 1939 roku[1]. Na pułkownika był awansowany ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1937 roku w korpusie oficerów piechoty[11].

Po agresji III Rzeszy na Polskę, 5 września 1939 roku dowodził w bitwie pod Borową Górą. Walczył do 28 września w obronie Modlina. Po kapitulacji przebywał w obozie jenieckim w Działdowie, skąd został zwolniony w październiku i wyjechał do Warszawy[2]. Od lutego 1940 roku pełnił funkcję inspektora Komendy Głównej ZWZ, od 1942 roku Komendy Głównej Armii Krajowej. Od maja 1942 do marca 1943 roku był komendantem Okręgu Łódź AK, a od marca 1943 do lata 1944 roku komendantem AK Okręgu Lwów.

Po wojnie początkowo pracował jako nauczyciel w szkole w Adamkach w powiecie kaliskim. W 1946 roku ujawnił się i powrócił do rodowego nazwiska. Wyjechał do Wrocławia, gdzie pracował przy odbudowie ratusza, następnie w Książnicy-Atlas (przekształconej w 1951 w Wydawnictwo Kartograficzne) we Wrocławiu, przed przejściem na emeryturę w 1968 roku dyrektor placówki. Zmarł we Wrocławiu. Pochowany w grobowcu rodzinnym na Starym Cmentarzu w Piotrkowie Trybunalskim[1].

Był mężem Stanisławy z Ostrowskich, ojcem Zofii i Zbigniewa[2].

Autor wspomnień o obronie Modlina.

Awanse edytuj

Ordery i odznaczenia edytuj

Upamiętnienie edytuj

Generał Ludwik Czyżewski jest patronem Szkoły Podstawowej w Woli Krzysztoporskiej[17] oraz Zespołu Szkół Ponadpodstawowych nr 1 w Bełchatowie[18].

Imieniem gen. Ludwika Czyżewskiego nazwano ulice w Bełchatowie, Bogdanowie, Łodzi, Piotrkowie Trybunalskim, Sandomierzu i Zakroczymiu.

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d Bielski 1991 ↓, s. 376.
  2. ↑ a b c d e Bohaterowie 1939 [online], www.bohaterowie1939.pl [dostęp 2022-05-30].
  3. ↑ Encyklopedia Wrocławia. Jan Harasimowicz (red.). Wyd. III. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 2006, s. 133. ISBN 83-7384-561-5.
  4. ↑ Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum Wyższego w Brzeżanach za rok szkolny 1910/11. Brzeżany: 1911, s. 113–114.
  5. ↑ Bielski 1991 ↓, s. 376, wg autora był oficerem 26 Pułku Piechoty.
  6. ↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1917 ↓, s. 219, 632.
  7. ↑ Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 237, 800.
  8. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930 roku, s. 124.
  9. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 6 z 23 marca 1930 roku, s. 254.
  10. ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 24, 532.
  11. ↑ a b Kryska-Karski i Żurakowski 1991 ↓, s. 85.
  12. ↑ Dziennik Personalny MSWojsk. ↓, Nr 1 z 26 stycznia 1922 roku, s. 58.
  13. ↑ M.P. z 1928 r. nr 260, poz. 634 „w uznaniu zasług, położonych w poszczególnych działach pracy dla wojska”.
  14. ↑ M.P. z 1932 r. nr 12, poz. 16 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”.
  15. ↑ a b c Na podstawie fotografii [1].
  16. ↑ a b c d Lista starszeństwa c. i k. Armii 1918 ↓, s. 800.
  17. ↑ Patron Szkoły [online], Szkoła Podstawowa im. Gen. Ludwika Czyżewskiego w Woli Krzysztoporskiej [dostęp 2022-05-30] (pol.).
  18. ↑ Patron - Zespół Szkół Ponadpodstawowych nr 1 im. gen. Ludwika Czyżewskiego w Bełchatowie [online], zsp1belchatow.pl [dostęp 2022-05-30] (pol.).

Bibliografia edytuj

  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1917. Wiedeń: 1917.
  • Ranglisten des kaiserlichen und königlichen Heeres 1918. Wiedeń: Nadworna i Państwowa Drukarnia, 1918.
  • Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2019-02-09].
  • Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
  • Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
  • Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
  • Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
  • Ludwik Czyżewski, Wspomnienia dowódcy obrony Zakroczymia w 1939 r., Mazowiecki Ośrodek Badań Naukowych - Biblioteczka Mazowiecka Nr 3, Książka i Wiedza, Warszawa 1973.
  • Ludwik Czyżewski, Od Gór Borowskich do Zakroczymia, Wydawnictwo MON, Warszawa 1982, ISBN 83-11-06741-4.
  • Tadeusz Jurga: Obrona Polski 1939. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1990, s. 758. ISBN 83-211-1096-7.
  • Tadeusz Kryska-Karski, Stanisław Żurakowski: Generałowie Polski niepodległej. Warszawa: Editions Spotkania, 1991.
  • Mieczysław Bielski: Grupa Operacyjna „Piotrków” 1939. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1991. ISBN 83-11-07836-X.
  • Henryk Piotr Kosk: Generalicja polska. Popularny słownik biograficzny. T. 1 A-Ł. Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Ajaks”, 1998. ISBN 83-87103-55-1.
  • J. Woyno, Generał brygady Ludwik Czyżewski (1892–1985), Zeszyty Sandomierskie nr 17.

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Ludwik_Czyżewski&oldid=73522287”