Ludwik Julian Spiess
Ludwik Julian Spiess (ur. 23 lipca 1872 w Warszawie, zm. 31 października 1956 w Krakowie) – polski farmaceuta, przemysłowiec. Konsul honorowy Norwegii w Polsce.
| Imię i nazwisko urodzenia |
Ludwik Julian Spiess |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Miejsce spoczynku | |
| Zawód, zajęcie |
farmaceuta, przemysłowiec |
| Rodzice |
Stefan Spiess i Jadwiga z Simmlerów |
| Małżeństwo |
Janina z Marczewskich (ślub 1895) |
| Dzieci |
Irena 1.v. Malinowska, 2.v. Łempicka |
| Krewni i powinowaci |
Jadwiga Kozłowska (siostra), Stefan Kazimierz Spiess (brat) |
| Odznaczenia | |
| |
Życiorys edytuj
Syn Stefana Spiessa i Jadwigi z domu Simmler, brat Stefana Kazimierza Spiessa, wnuk Ludwika Henryka Spiessa i Józefa Simmlera[1]. Jego wykształcenie nie jest znane, ale jemu współcześni wielokrotnie potwierdzali, że było ono gruntowne i że posługiwał się językami obcymi[1]. W 1893 przejął po ojcu podupadłą firmę farmaceutyczną. Z racji młodego wieku w prowadzeniu interesu pomagał mu szwagier, Jan Kozłowski, mąż jego siostry Jadwigi.
W 1899 doprowadził do połączenia firmy Fabryka Płodów Chemicznych „Ludwik Spiess i Syn” z Zakładem Zjednoczonych Aptekarzy w przedsiębiorstwo o nazwie Warszawskie Towarzystwo Akcyjne Handlu Towarami Aptecznymi i został wybrany na stanowisko prezesa rady (pełnił tę funkcję do 1944)[1].
Od 1906 pełnił funkcję norweskiego konsula honorowego w Polsce[1]. Rok później, realizując plan ograniczenia produkcji pobocznej, sprzedał Zakładom Chemicznym Strem Spółka Akcyjna część wytwórni w Tarchominie, odpowiedzialną za produkcję nawozów sztucznych[1]. Doprowadził wówczas do powstania własnego laboratorium, gdzie prowadzono badania nad nowymi wyrobami[1].
Po wybuchu I wojny światowej wyjechał do Rosji, gdzie w 1917 w Moskwie został członkiem Rady Polskiej Zjednoczenia Międzypartyjnego[1]. Następnie powierzono mu misję nawiązania kontaktu z powstałym we Francji Komitetem Narodowym Polskim[1]. W związku z tym wyjechał do Lozanny, a następnie do Paryża, gdzie w marcu 1918 otrzymał stanowisko dyrektora Urzędu Polskiego ds. Cywilnych[1]. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości powrócił do Warszawy i zaangażował się w działalność Komitetu Wyborczego Narodowego Bezpartyjnego Związku Ludowo-Narodowego, gdzie działał wspólnie z Władysławem Grabskim[1].
W 1922 zarządzane przez niego przedsiębiorstwo zmieniło nazwę na Przemysłowo Handlowe Zakłady Chemiczne Ludwik Spiess i Syn S.A w Warszawie i rozpoczęło współpracę z francuską firmą Les Établissements Poulenc Frères (od 1928 Rhône-Poulenc), które zapewniło dopływ kapitału i licencje na produkcję nowych preparatów[1].
W 1926 w Henrykowie uruchomiono rzeźnię pracująca na potrzeby zakładów Spiessa, wkrótce powstały również składy fabryczne w Bydgoszczy, Częstochowie, Katowicach, Lwowie, Poznaniu i Wilnie, a także zagraniczne przedstawicielstwa handlowe w Pradze, Ankarze i Rydze[1]. Zakład posiadał elektrownię i bocznicę kolejową oraz wydawał czasopisma „Medicamenta Nova”, „Biologia Lekarska”, „Medycyna i Przyroda”, „Roczny Przegląd Naukowego Piśmiennictwa Lekarskiego”[1].
W Polsce niepodległej nadal sprawował funkcję konsula honorowego Norwegii w Warszawie (nominacja: 30 marca 1920), a od 1927 – konsula generalnego honorowego z kompetencją terytorialną na RP z wyjątkiem okręgu konsulatu Norwegii w Gdyni (od schyłku lat dwudziestych) i w Łodzi (od połowy lat trzydziestych)[1]. Utrzymywał bliskie stosunki z Romanem Dmowskim, wspierał finansowo działalność endecji oraz współtworzył Wydawnictwo Narodowe[1].
Po 1935 firma zarządzana przez Spiessa była największą w polskiej branży farmaceutycznej. Mimo rozluźnienia w 1936 relacji z francuskim kontrahentem w roku następnym wartość produkcji przekroczyła 7 milionów złotych, a linie produkcyjne opuszczało ponad 220 rodzajów produktów[1]. Po wybuchu II wojny światowej ze względu na brak surowców i utrudnienia stawiane przez okupanta zakłady ograniczyły produkcję, mimo tego Spiess zatrudniał na podstawie fikcyjnych dokumentów ludzi poszukiwanych przez Gestapo, którym groził transport do obozów koncentracyjnych i na roboty[1].
W 1944 budynki zakładów w Tarchominie uległy znacznemu zniszczeniu, a wyposażenie wycofujący się Niemcy zdemontowali i wywieźli[1]. W 1945 zakłady zostały znacjonalizowane (powstało przedsiębiorstwo Polfa Tarchomin S.A.), a Ludwik Spiess został pozbawiony majątku[1]. W 1946 wyjechał do Gdyni, a następnie zamieszkał w Krakowie, gdzie zmarł w 1956. Spoczywa w grobowcu rodzinnym na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kw. 205, rząd I, grób 18/20)[1].
Odznaczony francuskim Krzyżem Kawalerskim Legii Honorowej (1918)[1].
Przypisy edytuj
Bibliografia edytuj
- Joanna Kiwilszo "Rodzina Spiessów" Nowa Gazeta Praska
- Spiess, Fundacja Współpracy Polsko-niemieckiej "Polacy z wyboru"
- Magdalena Ciepłowska "Dzieje rodziny Spiessów" Na zdrowie
- Towarzystwo Handlowo-Farmaceutyczne „Ludwik Spiess i Synowie”, Made in Warszawa
- Historia TZF "Polfa" S.A.
- Jerzy Waldorff: Cmentarz Powązkowski w Warszawie. Wyd. Krajowa Agencja Wydawnicza, Warszawa 1984 ISBN 83-03-00758-0 s. 298.