Lumparn
Lumparn – duża zatoka na wyspie Fasta Åland w archipelagu Wysp Alandzkich.
.jpg) Panorama zatoki | |
| Państwo | |
|---|---|
| Terytorium autonomiczne | |
| Powierzchnia |
~80[1] km² |
| Wymiary |
10 × 10 km |
| Głębokość • średnia • maksymalna |
|
 Lumparn to duża zatoka w południowo-wschodniej części wyspy | |
Położenie na mapie Wysp Alandzkich  | |
Położenie na mapie Finlandii  | |
 60°08′20″N 20°07′30″E/60,138889 20,125000
| |
| |
| Ciało niebieskie |
Ziemia |
|---|---|
| Średnica krateru |
9 |
| Wiek |
ok. 1 Ga |
Geografia edytuj
W zatoce Lumparn znajduje się niewiele wysp. Ma ona płaskie dno, zbudowane z piaskowców i wapieni. Z morzem łączą ją głęboko wcięte cieśniny, w tym Slottsundet o długości 4 km i Färjsundet[2].
Pochodzenie i geologia edytuj
Najprawdopodobniej około miliarda lat temu, w proterozoiku, w obszar współczesnych Wysp Alandzkich trafiła mała planetoida. W wyniku upadku w skałach osadowych i pokrytym przez nie podłożu krystalicznym powstał krater uderzeniowy o średnicy 9 kilometrów[3]. Krater został następnie przykryty osadami; pomiędzy plejstoceńskimi osadami a podłożem z pokruszonego granitu rapakiwi znajduje się warstwa kambryjskich i ordowickich wapieni, które przetrwały okres erozji lodowcowej[1], co czyni tę zatokę jednym z niewielu miejsc w Finlandii, gdzie występują skamieniałości[4].
Przypisy edytuj
- ↑ a b Lumparn impact structure. Uniwersytet Helsiński, Department of Physics, Faculty of Science. [dostęp 2013-06-15]. (ang.).
- ↑ Lumparn. [w:] Uppslagsverket Finland [on-line]. [dostęp 2013-06-15]. (fiń.).
- ↑ Lumparn. Earth Impact Database. [dostęp 2013-06-14]. (ang.).
- ↑ Anneli Uutela: Åländska fossilrika kalkstenar. Naturhistoriska Centralmuseet, Uniwersytet Helsiński, 2006-04-06. [dostęp 2013-06-15]. (szw.).