Mały Obłok Magellana
Mały Obłok Magellana (SMC) – galaktyka karłowata[4] o średnicy około 7000 lat świetlnych, satelita Drogi Mlecznej. Zawiera w sobie kilkaset milionów gwiazd[4].
 Mały Obłok Magellana (Narodowe Obserwatorium Kitt Peak) | |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
|---|---|
| Typ |
SB(s)m pec[1] |
| Rektascensja |
00h 52m 44,8s[1] |
| Deklinacja |
−72° 49′ 43″ |
| Odległość |
~200 tys. ly |
| Przesunięcie ku czerwieni |
0,000527[1] |
| Rozmiary kątowe |
5°20′ × 3°5′[1] |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary | |
| Jasność absolutna | |
| Masa | |
| Alternatywne oznaczenia | |
| SMC, NGC 292, PGC 3085, Nubecula Minor[1] | |
Możliwe jest, że w przeszłości Mały Obłok Magellana był galaktyką spiralną z poprzeczką, która zderzyła się z Drogą Mleczną stając się galaktyką nieregularną i jej satelitą[5]. Nadal można zauważyć strukturę poprzeczki.
Przy dystansie 200 000 lat świetlnych jest jednym z najbliższych sąsiadów Drogi Mlecznej i jednym z najdalszych obiektów widocznych gołym okiem. Ze średnią deklinacją około −73 stopni, może być widoczny tylko z półkuli południowej i niższych szerokości geograficznych półkuli północnej. Jest umiejscowiony w gwiazdozbiorze Tukana i ukazuje się jako mglisty, jasny płat na nocnym niebie o średnicy około 3 stopni. Wygląda jak odłączony fragment Drogi Mlecznej. Z powodu niskiej jasności powierzchniowej najlepiej widoczny jest z dala od miejskich świateł.
Tworzy parę z Wielkim Obłokiem Magellana (LMC), położonym o około 20 stopni na wschód. Jest członkiem Grupy Lokalnej Galaktyk.
Historia obserwacji edytuj
Na półkuli południowej Obłoki Magellana były znane w mitologiach tubylców np. australijskich Aborygenów. Perski astronom Al Sufi nazwał większy obłok Bakr, Biały Wół. Europejscy marynarze po raz pierwszy obserwowali obłoki w czasie średniowiecznych wypraw i służyły one do nawigacji. Portugalscy i holenderscy żeglarze nazwali je Obłokami Przylądka; ta nazwa przetrwała kilka wieków. W czasie opływania Ziemi przez Ferdynanda Magellana w latach 1519–1522 Antonio Pigafetta opisał obłoki jako mgliste roje gwiazd.
Pomiędzy rokiem 1834 a 1838 John Frederick William Herschel prowadził obserwacje południowego nieba. W czasie obserwowania Małego Obłoku, opisał go jako chmurowatą masę światła o owalnym kształcie i jasnym środku. W polu tej chmury skatalogował on koncentrację 37 mgławic i skupisk gwiazd.
W 1891 roku Harvard College Observatory otworzyło stację obserwacyjną w Arequipa w Peru. Od 1893 i 1906, pod dyrekcją Solona Baileya, do fotograficznych badań obu Obłoków Magellana był używany 24-calowy teleskop. Henrietta Leavitt z Harvard College Observatory, użyła klisz z Arequipy do badań nad zmianami we względnej jasności gwiazd w SMC. W 1908 rezultaty jej badań zostały upublicznione i dzięki nim odkryto nowy typ gwiazd zmiennych, nazywanych „gromadą zmienną”, a później cefeidami. To odkrycie pozwoliło na obliczanie odległości do innych galaktyk.
Zobacz też edytuj
- Obłoki Magellana
- Wielki Obłok Magellana
- Ważniejsze obiekty wewnątrz Małego Obłoku Magellana:
Przypisy edytuj
- ↑ a b c d e f NASA/IPAC Extragalactic Database. [w:] Results for Small Magellanic Cloud [on-line]. [dostęp 2006-12-01].
- ↑ Magellanic Cloud, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2018-12-20] (ang.).
- ↑ The total mass and dark halo properties of the Small Magellanic Cloud. adsabs.harvard.edu, 2021-08-07. [dostęp 2018-12-20]. (ang.).
- ↑ a b Mały Obłok Magellana w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia 17 czerwca 2005.
- ↑ Staff: Small Magellanic Cloud. NASA/IPAC. [dostęp 2008-07-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-11-07)].
Linki zewnętrzne edytuj
- Mały Obłok Magellana w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)
- Mały Obłok Magellana w bazie SIMBAD (ang.)
- Mały Obłok Magellana w serwisie SEDS.org (Revised NGC and IC Catalog) (ang.)
- Zdjęcia na stronie ESA/Hubble