Wikipedia

Magda Frank

węgierska rzeźbiarka

Magda Frank właściwie Magdalena Fisher Frank (ur. 20 lipca 1914 w Klużu-Napoce, zm. 23 czerwca 2010 w Buenos Aires) – węgierska rzeźbiarka, posiadająca francuskie i argentyńskie obywatelstwo[1]. Jej prace były wielokrotnie wystawiane w galeriach na całym świecie. W rzeźbiarstwie Frank widać krzyżujące się wpływy kultury europejskiej i południowo-amerykańskiej sztuki prekolumbijskiej.

Magda Frank
Imię i nazwisko

Magdalena Fisher Frank

Data i miejsce urodzenia

20 lipca 1914
Kluż-Napoka

Data i miejsce śmierci

23 czerwca 2010
Buenos Aires

Narodowość

węgiersko-francusko-argentyńska

Dziedzina sztuki

rzeźbiarstwo

Muzeum artysty

Museo Frank-Fioravanti
Vedia 3546, Saavedra
Buenos Aires

Muzeum Magda Frank w Buenos Aires, Argentyna.

Wczesne życie edytuj

Magda Frank urodziła się w Klużu-Napoce, mieście położonym na Wyżynie Transylwańskiej, które w tym czasie należało do Węgier, w 1918 zostało włączone do Rumunii. Jej ojciec pochodził z Azji, a matka z Wiednia[2]. Swoją edukację artystyczną rozpoczęła w Węgierskiej Akademii Sztuk Pięknych w Budapeszcie, w pracowni Béniego Ferenczy, a następnie kontynuowała w Węgierskiej Akademii Sztuki Stosowanej w Budapeszcie, w pracowni Miklósa Borsosa, gdzie pracowała głównie z kamieniem, drewnem i metalem[3].

Około 1939 poślubiła mężczyznę noszącego nazwisko Frank, jednak jej pasja i poświęcenie dla twórczości artystycznej sprawiło, że w 1948 rozwiedli się. Zachowała nazwisko męża i do śmierci podpisywała się jako Magda Frank[1]. Z powodu nazistowskich prześladowań opuściła Węgry i osiedliła się w Szwajcarii, a brat wyemigrował do Argentyny. Rodzice i drugi brat zostali zamordowani w czasie II wojny światowej[4]. Stamtąd przeniosła się do Paryża, gdzie studiowała w prywatnej szkole artystycznej Académie Julian[5]. Jednym z jej nauczycieli rzeźby był Marcel Antoine Gimond, który prowadził ją w kierunku abstrakcji i działania twórczego, w którym szkieletem rzeźby jest geometryczna konstrukcja[6].

Pierwsza podróż do Argentyny edytuj

W 1950 wyjechała do Buenos Aires, aby odwiedzić swojego brata, jedynego żyjącego członka rodziny. W Argentynie zainteresowała się sztuką prekolumbijską[1]. W 1953 odbyła się jej pierwsza wystawa w Galería Henry w Buenos Aires. W tym samym roku otrzymała grant naukowy od rządu francuskiego. Po powrocie do Paryża wystawiła swoje rzeźby w kamieniu podczas Salon de la Jeune Sculpture. Nabyło je Muzeum Sztuki Współczesnej w Paryżu[7]. Miała też indywidualną wystawę w Maison internationale na Cité internationale universitaire w Paryżu. W 1954 została profesorem w Escuela de Artes Visuales w Buenos Aires, a także odbyła się jej wystawa w Galerii Pizarro w Buenos Aires i otrzymała srebrny medal w Plata en el Salón de Rosario w Argentynie. W 1957 wzięła udział w Bienal de São Paulo w Brazylii i rozpoczęła serię steli w drewnie i kamieniu[8].

Powrót do Europy edytuj

Na początku 1960 wróciła do Paryża. W tym czasie, pierwszy w historii Francji, minister kultury André Malraux zapoczątkował program skierowany do ludności masowej popularyzujący kulturę i sztukę. Wprowadził ustawę na mocy której 1% kosztów budowy budynku użyteczności publicznej musiał zostać wykorzystany na zamówienie dzieła sztuki dla tego samego budynku[9]. W ten sposób miasta upiększy swoje przestrzenie publiczne rzeźbami wybitnych artystów, wśród których była także Magda Frank. Jedna z rzeźb znajduje się przy Rue de l’Ouest 75014, w dzielnicy Paryża[10].

Uczestniczyła w międzynarodowej wystawie rzeźby współczesnej w Muzeum Rodina i Salon Comparaisons. Została zaproszona także do udziału w Salon de la Jeune Sculpture, wydarzeniu artystycznym, którego początki sięgają 1948 i poświęcone jest nowym trendom sztuce. Rzeźby prezentowane są w różnych miejscach Paryża od Muzeum Sztuki Współczesnej po ogrody Pól Elizejskich. Frank była zapraszana kilka razy do udziału w tym cyklicznym wydarzeniu[7].

W 1964 została zaproszona do wzięcia udziału w międzynarodowym sympozjum rzeźbiarskim w Słowenii, gdzie stworzyła swoją pierwszą monumentalną rzeźbę, którą poświęciła bratu Béli, którego zabili Niemcy w czasie II wojny światowej. Rzeźba stanowi cześć Forma Vita, kolekcji ponad 120 kamiennych rzeźb pod gołym niebem, znajdującej się w parku na półwyspie Seča, w pobliżu Portorož. Spotkania wybitnych rzeźbiarzy zapoczątkowali w 1961 dwaj słoweńscy artyści, Jakob Savinšek i Janez Lenassi[11][12].

Sympozjum w Grenoble edytuj

W 1965 odbyła się indywidualna wystawa Frank w Galerie La Roue, w Paryżu. W 1968, w czasie prezydentury Charlesa de Gaulle’a, została zaproszona przez ministra kultury Malrauxa do wzięcia udziału w pierwszym światowym sympozjum rzeźby zorganizowanych w ramach Zimowyh Igrzysk Olimpijskich w Grenoble, na które zaproszono dwudziestu jeden międzynarodowych rzeźbiarzy. Magda Frank była jedyną kobietą[1]. Podczas tego spotkania wykonała kolejną ze swoich monumentalnych rzeźb, która znajduje się w Parc Paul-Mistral[8]. Z tej okazji powstał także film dokumentalny Art sans frontière – Symposium de sculpture 1967 zrealizowany przez Louisa Philippe[13].

Światowe wystawy edytuj

Pod koniec lat 60. wykonała dwumetrową rzeźbę z wapienia, która znajduje się przed budynkiem przy ulicy Vauthier 15 w Boulogne-Billancourt. W 1970 miała kolejną indywidualną wystawę w Galerie La Roue, a także uczestniczyła w wystawie artystów węgierskich mieszkających za granicą w Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie[7]. W 1972 odbyła się jej wystawa w Old Jaffa Galery w Tel Awiwie, w latach 1975 i 1976 brała udział w wystawie artystów węgierskich w Paryżu, w Festival international d’Art contemporain w Allones, w wystawie rzeźb w muzeum w Pau i Calais. W 1977 więzła udział w wystawie organizowanej przez UNESCO w Paryżu. W tym samym roku miała wystawę retrospektywną w Vasarely Múzeum w Budapeszcie, która była potem eksponowana w innych miastach na Węgrzech[8].

Troska o dzieła i powrót do Argentyny edytuj

Pod koniec lat 80. Magda Frank zaczęła martwić się o swoją kolekcję i to co z nią stanie się po jej śmierci. Mimo ogromnego talentu nie była zbyt popularna, była odludkiem, przeszło 20 lat mieszkała w wiosce pod Paryżem, gdzie poświęcała cały swój czas na tworzenie kolejnych dzieł. Utrzymywała się z zamówień rządowych, a także od architektów m.in. Jeana Balladura i Henri Pottiera. 22 jej monumentalne dzieła znajdują się w różnych miejscach w Europie[1]. Około 1990 opuściła Francję i wróciła na Węgry, w poszukiwaniu miejsca do zainstalowania i zachowania swoich dzieł. Węgierski rząd ofiarował jej rezydencję, w której miała otworzyć własne muzeum. Dom był jednak zbyt daleko od Budapesztu i nie było to miejsce, które spełniałoby jej oczekiwania jako muzeum jej rzeźb[1].

W 1994 zdobyła pierwszą nagrodę za rzeźbę poświęconą pamięci Benito Quinquela Martína (Proyecto para monumento en memoria de Benito Quinquela Martín) przez Museo de Artes Plásticas Eduardo Sívori w Buenos Aires[4]. Z okazji osiemdziesiątych urodzin otrzymała wyróżnienie od senatu argentyńskiego za swoją wybitną pracę. Otrzymała też wiele innych nagród od różnych instytucji oraz liczne zaproszenia do zorganizowania wystaw[8].

W 1995 zdecydowała aby zebrać wszystkie swoje dzieła i przenieść się do Argentyny, gdzie mieszkał jej brat i trzej bratankowie[1]. Początkowo zamieszkała z bratem a później przy Vedia 3546, dzielnicy Saavedra, na obrzeżach Buenos Aires, gdzie znalazły się jej wszystkie prace przywiezione z Francji. Trzypiętrowy budynek stanowił jednocześnie dom, warsztat i muzeum, w którym spędziła ostatnie piętnaście lat życia. Część jej prac znajduje się w kolekcjach Musée National d’Art Moderne w Paryżu, Petit Palais w Paryżu, Państwowego Muzeum Sztuk Pięknych w Buenos Aires i w Narodowym Muzeum Sztuk Pięknych w Budapeszcie[8]. Krótko po śmierci Magdy Frank, w 2010, odbyła się retrospektywna wystawa jej twórczości w Museo Oscar Niemeyer w Brazylii[4].

Muzeum edytuj

Casa Museo Magda Frank zostało udostępnione zwiedzającym w 1995, po jej przyjeździe z Francji. W domu-muzeum znajdują się liczne rzeźby, a także rysunki, szkice, rękopisy, wycinki prasowe i fotografie. Dyrektorem muzeum jest Tulio Andreussi Guzmán, który jest również właścicielem muzeum. Z jego inicjatywy powstała strona internetowa poświęcona rzeźbiarce, na której zamieszona jest biografia Frank napisana przez argentyńskiego pisarza Héctora Tizóna[14]. W 2015 dzieła argentyńskiego rzeźbiarza José Fioravantiego został włączone do kolekcji muzeum i obecnie nosi ono nazwę Museo Frank-Fioravanti[15].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e f g Andrew Graham-Yooll: Hasta mi madre me dijo que estaba loco. Página12. [dostęp 2018-04-06]. (hiszp.).
  2. ↑ Daniel Artola: Magda Frank. El Barrio Periódico de Noticias. [dostęp 2018-04-02]. (hiszp.).
  3. ↑ Magda Frank: Homenaje. Gradiva Arte Total. [dostęp 2018-04-02]. (hiszp.).
  4. ↑ a b c Cristina Montalbano: Magda Frank: de Transilvania a Buenos Aires. El Gran Otro. [dostęp 2018-04-06]. (hiszp.).
  5. ↑ Współczesna rzeźba abstrakcyjna Magda Frank. Exposition Art Blog. [dostęp 2018-04-02].
  6. ↑ Frank Magda. Artportal. [dostęp 2018-04-03]. (węg.).
  7. ↑ a b c Héctor Tizón: Magda Frank. Magdafrank.wordpress.com. [dostęp 2018-04-06]. (hiszp.).
  8. ↑ a b c d e Héctor Tizón: Biografía. Magda Frank. [dostęp 2018-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-07)]. (hiszp.).
  9. ↑ Thomas Perrin: Historical perspective: cultural policies and instruments. Compendium of Cultural Policies and Trends in Europe. [dostęp 2018-04-05]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-07)]. (ang.).
  10. ↑ Balade dans le quatorzième arrondissement de Paris. Guide-Resto. [dostęp 2018-04-05]. (fr.).
  11. ↑ Forma Viva Portorož. Portorož. [dostęp 2018-04-05]. (ang.).
  12. ↑ Forma Vita – Portoroz. Serbia, Croatia and more. [dostęp 2018-04-05]. (ang.).
  13. ↑ Art sans frontière – Symposium de sculpture 1967. CineVod. [dostęp 2018-04-06]. (fr.).
  14. ↑ A los 94 años, Magda Frank da lecciones de creación y de vida. Clarin. [dostęp 2018-04-06]. (hiszp.).
  15. ↑ Museo Magda Frank. Magda Frank. [dostęp 2018-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-07)]. (hiszp.).

Bibliografia edytuj

  • Rafael Squirru, Pierre Joly, Jean-Jacques Leveque, Marc Gaillard, Cordoba Itrurburu: Obras. Magda Frank.
  • Héctor Tizón: Magda Frank. Magdafrank.wordpress.com. [dostęp 2018-04-06]. (hiszp.).
  • Héctor Tizón: Biografía. Magda Frank. [dostęp 2018-04-06]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-04-07)]. (hiszp.).

Linki zewnętrzne edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Magda_Frank&oldid=73103804”