Masiewo (gmina)

dawna gmina wiejska

Masiewo (lub gmina masiewska[2]; od 1945 Narewka[3]) – dawna gmina wiejska istniejąca do 1939 roku w woj. białostockim (obecnie na pograniczu Polski i Białorusi). Nazwa wsi pochodzi od wsi Masiewo, jednak siedzibą władz gminy była Narewka[4].

Masiewo
gmina wiejska
1921-39[1]
Państwo

 Polska

Województwo

(1919–20: okręg brzeski)
(1920–21: okręg poleski)
1921–39: białostockie

Powiat

do 1920: prużański
1920–22: białowieski
1922–39: bielski

Siedziba

Narewka

Położenie na mapie Polski w 1939
Mapa konturowa Polski w 1939, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Masiewo”
52°49′48,0000″N 23°54′36,0000″E/52,830000 23,910000

Początkowo gmina należała do powiatu prużańskiego. 12 grudnia 1920 r. została przyłączona do nowo utworzonego powiatu białowieskiego pod Zarządem Terenów Przyfrontowych i Etapowych[5]. Gmina Masiewo została wraz z całym powiatem przyłączona 19 lutego 1921 roku do (utworzonego 14 sierpnia 1919 roku) województwa białostockiego. Od 19 lutego 1921 była jedną z zaledwie trzech gmin powiatu białowieskiego, a po jego zniesieniu z dniem 1 sierpnia 1922 roku została przyłączona do powiatu bielskiego w tymże województwie[6]. 1 października 1934 roku do gminy Masiewo przyłączono część obszaru zniesionej gminy Łosinka[7]. Gmina obejmowała połacie Puszczy Białowieskiej.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku gminę zamieszkiwało 5237 osób, wśród których 683 było wyznania rzymskokatolickiego, 3735 prawosławnego, 9 ewangelickiego a 810 mojżeszowego. Jednocześnie 2555 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, a 2048 białoruską, 622 żydowską, 10 rosyjską. Był także jeden Rusin i Słowak. W gminie było 863 budynków mieszkalnych[8].

Po wojnie obszar gminy Masiewo został przedzielony granicą państwową; zachodnia połowa pozostała w Polsce (łącznie z siedzibą Narewką), natomiast wschodnia (ok. 10 000 ha) weszła w struktury administracyjne Związku Radzieckiego. Polską część dotychczasowej gminy Masiewo przekształcono w gminę Narewka, do której przyłączono także 25 miejscowości z dawnej gminy Tarnopol z powiatu wołkowyskiego[9].

Przypisy

edytuj
  1. Od 1921 jednostka administracyjna utworzonego w 1919 r. polskiego woj. białostockiego; w czasie II wojny światowej poza administracją polską; po II wojnie światowej obszar gminy częściowo poza granicami Polski.
  2. forma przymiotnikowa była często pisana wielką literą
  3. Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948.
  4. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
  5. Dz. Urz. ZTPiE z 1920 r. Nr 5, poz. 43
  6. Dz.U. z 1922 r. nr 56, poz. 504
  7. Dz.U. z 1934 r. nr 70, poz. 675
  8. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 8.
  9. Pismo Starosty Powiatowego (R. Woźniaka) w Bielsku Podlaskim do Urzędu Wojewódzkiego (Wydział Ogólny) w Białymstoku (Nr O.Org.I-3&5&45 z 14.3.1945 r.) z dnia 29 marca 195