Masospondyl

(Przekierowano z Massospondylus)

Masospondyl (Massospondylus) – rodzaj prozauropoda z rodziny masospondyli (Massospondylidae).

Masospondyl
Massospondylus
Owen, 1854
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury gadziomiedniczne

Podrząd

zauropodomorfy

Infrarząd

prozauropody

Nadrodzina

Plateosauria

Rodzina

masospondyle

Rodzaj

masospondyl

Gatunki

Żył we wczesnej jurze (ok. 200-185 mln lat temu) na obecnych terenach Afryki. Długość ciała do 6 m. Jego szczątki znaleziono w Republice Południowej Afryki oraz być może w Zimbabwe. W 1985 roku opisano skamieniałości odkryte w Arizonie (Stany Zjednoczone), które pierwotnie przypisano zwierzęciu z rodzaju Massospondylus[1]; występowanie przedstawicieli tego rodzaju na terenach zarówno dzisiejszej Afryki, jak i Ameryki Północnej interpretowano jako dowód na kosmopolityczny charakter wczesnojurajskich faun dinozaurów. Odkrycie większej liczby skamieniałości zauropodomorfa z Arizony, w połączeniu z rezultatami analizy kladystycznej Rowe'a, Suesa i Reisza (2011), wykazało, że zwierzę to należy do odrębnego rodzaju, nazwanego Sarahsaurus; tym samym Massospondylus jest rodzajem znanym wyłącznie z południowej Afryki[2].

Szkielet masospondyla (Muzeum Historii Naturalnej w Londynie)

Prymitywny, wczesny prozauropod. Był to jeden z pierwszych dinozaurów wyłącznie roślinożernych. Głowę miał małą, szyję i ogon długie. Posiadał spore dłonie (pięciopalczaste) z pazurami (prawdopodobnie służyły m.in. do obrony przed mięsożercami). W Afryce znaleziono jaja masospondyla z embrionami. Świadczą one o tym, że masospondyle rodziły się bez zębów i prawdopodobnie początkowo poruszały się na 4 kończynach. Masospondyl był dość lekko zbudowany (jak na prozauropoda). Sam tułów odpowiadał wielkości dzisiejszego dużego psa. Dinozaur ten został opisany po raz pierwszy w 1854 roku przez angielskiego anatoma i paleontologa Sir Richarda Owena. Jego opis opierał się na dowodzie z kilku dużych kręgów (stąd nazwa dinozaura – Massospondylus – "masywny kręg").

W 2009 roku opisany został drugi gatunek należący do tego rodzaju – M. kaalae[3].

Przypisy

edytuj
  1. J. Attridge, A. W. Crompton, Farish A. Jenkins Jr. The Southern African Liassic prosauropod Massospondylus discovered in North America. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 5 (2), s. 128–132, 1985. DOI: 10.1080/02724634.1985.10011850. (ang.). 
  2. Timothy B. Rowe, Hans-Dieter Sues, Robert R. Reisz. Dispersal and diversity in the earliest North American sauropodomorph dinosaurs, with a description of a new taxon. „Proceedings of the Royal Society B”. 278 (1708), s. 1044-1053, 2011. DOI: 10.1098/rspb.2010.1867. (ang.). 
  3. Paul Barrett. A New Basal Sauropodomorph Dinosaur from the Upper Elliot Formation (Lower Jurassic) of South Africa. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 29 (4), s. 1032–1045, 2009. DOI: 10.1671/039.029.0401. (ang.).