Mastodonzaur (Mastodonsaurus – „jaszczur z brodawkowatym zębem”) – środkowo-triasowy płaz tarczogłowy z rodziny kapitozaurów, które przed nastaniem ery dinozaurów były jednymi z czołowych drapieżników[1]. Żył na terenie obecnej Europy[2] oraz Afryki Północnej[3] ok. 235–230 mln lat temu. Został tak nazwany, ponieważ początkowo paleontolodzy sądzili, że to krokodyl – ze względu na wielkość oraz obecność kostnych guzków w skórze.

Mastodonzaur
Mastodonsaurus
Jaeger, 1828
Ilustracja
Mastodonsaurus torvus
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

płazy

Podgromada

labiryntodonty

Rząd

temnospondyle

Podrząd

stereospondyle

Rodzina

Mastodonsauridae

Rodzaj

mastodonzaur

Budowa edytuj

Mastodonzaur osiągał około 6 metrów długości[2], z czego na samą czaszkę przypadało 1,25 m[4] Ważył ok. 300 kg[1]. Był więc jednym z największych żyjących na Ziemi płazów. Na grzbiecie, a także na spodzie posiadał kostne płytki, które miały chronić go przed drapieżnikami. Taka forma ochrony była szczególnie użyteczna na lądzie, gdzie ze względu na swoją budowę mastodonzaur poruszał się dużo mniej sprawnie niż w wodzie. W czaszce mastodonzaura znajdowały się dwa otwory, przez które wystawały ,,kły" wyrastające z dolnej szczęki[5].

Paleobiologia edytuj

Jak pozostałe płazy, mastodonzaur prowadził wodno-lądowy, gdzie polował na ryby i małe kręgowce. Młode osobniki prawdopodobnie rozwijały się ze skrzeku w kijankę, by następnie w procesie metamorfozy osiągnąć formę dojrzałą[6].

 
Mastodonsaurus i rynchozaur

Przypisy edytuj

  1. a b Adrian Kin i inni red., Dinozaury powróciły: giganci czasów prehistorycznych, Łódź: Park Miniatur S.A, 2006, s. 13, ISBN 978-83-922146-1-8 [dostęp 2023-11-29].
  2. a b Capitosauria. Palaeos. [dostęp 2012-02-27]. (ang.).
  3. Marek Halczuk (red.), Dinozaury, Mini Encyklopedia, Janki k. Warszawy ; Raszyn: Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2007, s. 138, ISBN 978-83-7250-240-7 [dostęp 2023-11-29].
  4. Michel Cuisin: Prehistoria. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie, 1990, s. 12–13. ISBN 83-7023-150-0.
  5. Malam J., Parker S., Encyklopedia dinozaurów i innych zwierząt prehistorycznych, Bath: Parragon Books, 2005, s. 18, ISBN 978-1-4054-8197-7.
  6. Marek Halczuk (red.), Dinozaury, Mini Encyklopedia, Janki k. Warszawy ; Raszyn: Agencja Wydawnicza Jerzy Mostowski, 2007, s. 139, ISBN 978-83-7250-240-7 [dostęp 2023-11-29].