McDonnell Douglas MD-90
McDonnell Douglas MD-90 – samolot pasażerski średniego zasięgu, napędzany dwoma silnikami turbowentylatorowymi. Został zaprojektowany przez amerykańską wytwórnię lotniczą McDonnell Douglas, na bazie modelu McDonnell Douglas MD-80 i wszedł do służby w 1995 roku w liniach Delta Air Lines. Od swojego poprzednika różni się bardziej wydajnymi silnikami International Aero Engines V2500 i dłuższym kadłubem. MD-90 może przewozić na swoim pokładzie do 172 pasażerów.
 MD-90 linii lotniczych BritishJet.com | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo | |
|---|---|
| Producent | |
| Typ | |
| Załoga |
2 |
| Historia | |
| Data oblotu |
22 lutego 1993 |
| Lata produkcji |
1993 - 2000 |
| Liczba egz. |
116 |
| Liczba wypadków • w tym katastrof |
3 |
| Dane techniczne | |
| Napęd | |
| Ciąg |
111,21 kN |
| Wymiary | |
| Rozpiętość |
32,87 m |
| Długość |
46,5 m |
| Wysokość |
9,4 m |
| Masa | |
| Startowa |
max. 70 760 kg - 76 204 kg |
| Osiągi | |
| Prędkość przelotowa |
811 km/h (Mach 0,76) |
| Zasięg |
3860 km - 4426 km |
| Rozbieg |
2270 m |
| Dane operacyjne | |
| Liczba miejsc | |
| 153-172 | |
| Użytkownicy | |
Charakterystyka edytuj
W latach osiemdziesiątych, tuż po pojawieniu się na rynku modelu MD-80, McDonnell Douglas rozpoczął prace nad jego następcą - MD-90. Początkowo samolot miał być napędzany dwoma silnikami śmigłowentylatorowymi, jednak z powodu niewielkiego zainteresowania potencjalnych odbiorców takim rozwiązaniem, producent podjął decyzję o zamontowaniu silników turbowentylatorowych IAE V2500[1]. Oficjalnie maszyna weszła do służby 14 listopada 1989 roku, wraz z zamówieniem przez Delta Air Lines 50 sztuk, z opcją na kolejnych 110. Pierwszy lot odbył 22 lutego 1993, a dwa lata później pierwszy egzemplarz został dostarczony odbiorcy. MD-90 był produkowany, podobnie jak DC-9 i MD-80, w Long Beach, w Kalifornii. Dodatkowo 20 sztuk zostało wyprodukowanych w Szanghaju, gdzie wcześniej produkowano także MD-80[2].
McDonnell Douglas MD-90 powstał na bazie serii MD-80, jest dłuższą o 1,5 metra i ulepszoną wersją MD-88 z podobnymi systemami EFIS (eng. Electronic Flight Instrument System) i mocniejszymi, cichszymi oraz bardziej wydajnymi silnikami IAE V2500 w miejsce Pratt & Whitney JT8D. Zależnie od konfiguracji kabiny pasażerskiej, samolot jest zdolny pomieścić 153 do 172 pasażerów[3].
MD-90 produkowany był w dwóch wersjach: -30 i -30ER (ang. ER - extended range, przedłużony zasięg). MD-90-30 ma zasięg 2400 mil (3860 kilometrów), natomiast MD-90-30ER ma większą wagę i zasięg do 2750 mil (4426 kilometrów) z dodatkowym zbiornikiem paliwa. Producent proponował wersję z jeszcze większym zasięgiem, oznaczoną MD-90-50, ale nie został on nigdy zamówiony[4].
Podstawowy MD-90 posiada „szklany kokpit”, podobny do tego znajdującego się w MD-88. 29 MD-90 dostarczonych do Saudi Arabian Airlines miały pełny kokpit, awionikę i panel sufitowy podobny do MD-11 by ułatwić pilotom MD-11, przestawienie się na nowe maszyny.
Po połączeniu się wytwórni Boeing i McDonnell Douglas w 1997, nie otrzymano już żadnego zamówienia na MD-90, ze względu na silnego konkurenta, jakim był Boeing 737. Również linie Delta Air Lines wycofały swoje zamówienie na MD-90, złożone przed połączeniem producentów, zamawiając w zamian B737-800[5].
Produkcja MD-90 w Long Beach została zakończona w 2000, a ostatni egzemplarz trafił do Saudi Arabian Airlines. W rodzinie DC-9, biorąc pod uwagę liczbę wyprodukowanych samolotów - MD-90 zajmuje ostatnie miejsce, w skład flot linii lotniczych weszło jedynie 116 sztuk.
Kolejnym projektem producenta był McDonnell Douglas MD-95, który został przemianowany na Boeing 717-200[6]. Głównymi konkurentami MD-90 są: Airbus A320 i Boeing 737.
Warianty edytuj
_8063.jpg)
MD-90-30 – podstawowa wersja modelu MD-90 z dwoma silnikami V2500 i EFIS (Electronic Flight Instrument System).
MD-90-30IGW – wersja ze zwiększoną maksymalną masą startową. Wyprodukowano tylko jeden egzemplarz, który 18 marca 1997 roku trafił do chińskich linii lotniczych Great China Airlines (s/n 53567). Od 1 marca 2008 roku znajduje się we flocie tajwańskich EVA Air pod numerem rejestracyjnym B-17926.[7]
MD-90-30ER – wersja o przedłużonym zasięgu. Wyprodukowano dwa egzemplarze - jeden znajduje się w liniach Delta Air Lines (s/n 53576)[8], a drugi w Uni Air (s/n 53601)[9].
MD-90-30T „Trunkliner” – wersja specjalna o zwiększonej masie startowej i mocniejszym podwoziu, produkowana w Szanghaju. Początkowo planowano budowę 40 egzemplarzy, następnie zredukowano do 20[10], a ostatecznie z fabryki wyjechały dwa[11].
Użytkownicy edytuj
Główni odbiorcy samolotu McDonnell Douglas MD-90 to Saudi Arabian Airlines (29), Delta Air Lines (16), Japan Airlines Domestic (16), China Northern Airlines (11), Uni Air (10), China Eastern Airlines (9), Scandinavian Airlines System (8), a także kilka mniejszych, ogółem 116 sztuk.[12]
We wrześniu 2012 w siedmiu liniach używanych było 66 maszyn MD-90: Delta Air Line (45), JAL (9), Uni Air (8), Eva Air (3), Saudia (1).[13]
| Wersja | Suma | 2000 | 1999 | 1998 | 1997 | 1996 | 1995 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| MD-90-30 | 113 | 3 | 13 | 34 | 25 | 25 | 13 |
| MD-90-30ER | 1 | 1 | |||||
| MD-90-30T | 2 | 2 | |||||
| Suma | 116 | 5 | 13 | 34 | 26 | 25 | 13 |
Wypadki i katastrofy edytuj
Do lipca 2011 roku miały miejsce 3 wypadki lotnicze, w których wziął udział MD-90, w tym dwa, które doprowadziły do całkowitego zniszczenia maszyny. Zginęła jedna osoba[14].
24 sierpnia 1999 roku w MD-90 linii Uni Air, po wylądowaniu na lotnisku w Hualian, doszło do pożaru. Zginęła jedna osoba, a 28 zostało rannych. Przyczyną pożaru były dwa pojemniki z benzyną, przechowywane w bagażu jednego z pasażerów[15].
Parametry techniczne edytuj
| MD-90-30 | MD-90-30ER | |
|---|---|---|
| Załoga | 2 osoby | |
| Konfiguracja kabiny pasażerskiej | 172 (jedna klasa) 153 (dwie klasy) | |
| Długość | 46,5 m | |
| Rozpiętość skrzydeł | 32,87 m | |
| Powierzchnia skrzydeł | 112,3m2 | |
| Wysokość | 9,4 m | |
| Masa własna | 39 915 kg | |
| Maksymalna masa startowa | 70 760kg | 76 204 kg |
| Prędkość przelotowa | 811 km/h (Mach 0,76) | |
| Zasięg | 3860 km | 4426 km |
| Silniki (×2) | IAE V2525-D5 lub IAE V2528-D5 | |
| Ciąg (×2) | 111,21 kN lub 124,55 kN | |
Zobacz też edytuj
Przypisy edytuj
- ↑ History. i-a-e.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-07-06)].. International Aero Engines.
- ↑ MD Background. Boeing.
- ↑ Technical Characteristics -- MD-90 Series. Boeing.
- ↑ MD-90 page, airliners.net.
- ↑ Delta's 1997 Annual Report. secinfo.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-12-25)]., Delta Air Lines.
- ↑ The Boeing logbook: 1997-2001, www.boeing.com
- ↑ McDonnell Douglas MD-80/90 - MSN 53567 airfleets.net
- ↑ McDonnell Douglas MD-80/90 - MSN 53576 airfleets.net
- ↑ McDonnell Douglas MD-80/90 - MSN 53601 airfleets.net
- ↑ China Northern Airlines Receives First MD-90. McDonnell Douglas Corporation. [dostęp:2011-07-04]
- ↑ Orders and Deliveries. www.boeing.com
- ↑ MD-90 Model summary. boeing
- ↑ World Airliner Census 2012.. flightglobal.com. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-08)]. flightglobal
- ↑ McDonnell Douglas MD-90, www.aviation-safety.net
- ↑ Accident description. www.aviation-safety.net
- ↑ MD-90 characteristics. Boeing
- ↑ MD-90 specification. airliners.net