Metale szlachetne – zwyczajowa nazwa metali odpornych chemicznie, do których zazwyczaj zalicza się platynowce (ruten, rod, pallad, osm, iryd i platynę)[1] oraz dwa metale z grupy miedziowców: srebro i złoto[2] (miedź, ze względu na nieco wyższą reaktywność, zalicza się do metali półszlachetnych), czasem także rtęć[2][3] i ren[4]. Określa się je także jako metale, które w szeregu napięciowym przyjmują wartości dodatnie (mają dodatni potencjał standardowy)[2]. Metale szlachetne zaliczają się do metali nieżelaznych ciężkich (o ciężarze właściwym powyżej 3,6 g/cm³).

Próbki metali szlachetnych i półszlachetnych (zgodnie z ich położeniem w układzie okresowym)

Metale szlachetne bardzo słabo reagują z innymi pierwiastkami, przez co prawie nie ulegają korozji, nie roztwarzają się też w większości kwasów, nie reagują z wodą, ani z gorącą parą wodną; są odporne na działanie stężonego kwasu solnego i innych kwasów beztlenowych. Ponieważ nie wypierają wodoru z kwasów, ulegać mogą jedynie działaniu kwasów utleniających lub mieszanin kwasów z czynnikami utleniającymi, np. większość z metali szlachetnych można roztworzyć w wodzie królewskiej.

Ze względu na swą niską reaktywność chemiczną metale szlachetne mogą występować w przyrodzie w postaci rodzimej.

Przypisy

edytuj
  1. J.D. Lee: Zwięzła chemia nieorganiczna. Wyd. 1. Warszawa: PWN, 1997, s. 375. ISBN 83-01-12352-4.
  2. a b c Włodzimierz Trzebiatowski: Chemia nieorganiczna. Wyd. VIII. Warszawa: PWN, 1978, s. 354.
  3. J.D. Lee: Zwięzła chemia nieorganiczna. Wyd. 1. Warszawa: PWN, 1997, s. 386. ISBN 83-01-12352-4.
  4. noble metal, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2011-06-20] (ang.).