Metoni (Mesenia)
Metoni (gr. Μεθώνη), również Modon, Modoni, Metone, u Homera Pedasos – miejscowość portowa w Grecji, na południowo-zachodnim krańcu Peloponezu, w administracji zdecentralizowanej Peloponez, Grecja Zachodnia i Wyspy Jońskie, w regionie Peloponez, w jednostce regionalnej Mesenia, w gminie Pylos-Nestoras. W 2011 roku liczyła 1103 mieszkańców[1].
![]() Kastro i Burtzi w Metoni | |
Państwo | |
---|---|
Administracja zdecentralizowana | |
Region | |
Jednostka regionalna | |
Gmina | |
Populacja (2011) • liczba ludności |
|
Nr kierunkowy |
2723 |
Kod pocztowy |
240 06 |
Położenie na mapie Grecji ![]() | |
![]() | |
Strona internetowa |
Historia
edytujStrożytność
edytujW czasach Homera Methoni znane był jako Pedasos, znajduje się wśród siedmiu grodów, które Agamemnon podarował Achillesowi, aby ułagodzić jego gniew po odebraniu mu pięknej Bryzeidy.
Spartanie przekazali miasto osadnikom z Nauplionu. W 433 roku przed Chr. próbowały je zdobyć Ateny[2].
Twierdza bizantyńska
edytujOd IX wieku w źródłach bizantyńskich wymienia się biskupstwo Metone podległe arcybiskupowi Patras[3]. Pod panowaniem bizantyńskim Metone stanowiło bazę do walki z piratami pojawiającymi się u wybrzeży greckich. W 879 roku flota arabska przeprowadziła atak na Metone i została rozbita w bitwie morskiej u brzegów miasta. Jeńcy arabscy zostali przekazani przez zwycięskiego dowódcę Nazara kościołowi w Metone[4]. W 1125 roku Metone zostało zaatakowane przez Wenecjan pustoszących wybrzeża i wyspy greckie w celu wyegzekwowania przywilejów handlowych nadanych im przez cesarza Aleksego I[5]. W 1199 roku Metone i Koroni zaatakował mający swą bazę na Kerkyrze pirat genueński Leon Vetrano[6].
Z dokumentu Aleksego III dla Wenecjan z 1198 roku wynika, że Metone było siedzibą jednego z 5 temów peloponeskich (oprócz Koryntu, Argos, Nauplionu i Patras)[7]. W XIII wieku było też ważnym ośrodkiem kulturalnym. Biskup Mikołaj z Metone cieszył się opinią jednego z najwybitniejszych teologów swoich czasów[8]. W 1204 roku, w okresie całkowitego rozprzężenia Cesarstwa Bizantyńskiego, nieznany z imienia archont z rodu Kantakuzenów, zbuntował się przeciw władzy w Konstantynopolu i opanował Metone oraz przylegające do niego tereny. Jego działalność przypadła na przełom 1204 i 1205 roku[9].
Pod rządami krzyżowców
edytujW okresie dominacji łacinników na Peloponezie Metone została przemianowana na Modon. Pod koniec 1204 roku do Modonu zawinął wskutek niepomyślnych wiatrów uczestnik IV krucjaty Godfryd Villehardouin. W ciągu następnego roku wraz z przyjacielem Wilhelm z Champlitte dokonał podboju całego Peloponezu doprowadzając do powstania Księstwa Achai. Po zdobyciu Konstantynopola przez krzyżowców pretensje do Peloponezu zgłaszała również Wenecja.
W ręku weneckim i tureckim
edytujW 1206 roku flota wenecka pojawiła się u brzegów Peloponezu i wykorzystując słabość łacińskiego garnizonu Modonu zdobyła miasto[10]. Pod rządami Wenecjan Modon nadal rozwijał się jako ważny punkt tranzytowy w drodze z Europy do krajów Orientu, pełniąc rolę ośrodka handlowego, wojskowego i kulturalnego. Wenecjanie na gruzach dawniejszych twierdz wznieśli potężny zamek[2]. Z tego okresu pochodzą też najwcześniejsze świadectwa obecności Romów w Europie. Według zachowanych opisów[11] na wzgórzu pod miastem znajdowała się osada namiotów wędrownego ludu trudniącego się wróżbiarstwem i graniem na instrumentach.
12 sierpnia 1499 roku nieopodal Modonu eskadra wenecka poniosła klęskę w bitwie z Turkami[12]. W sierpniu 1500 roku twierdzę zdobył sułtan Bajazyd II na czele stutysięcznej armii. Rozkazał wymordować wszystkich mieszkańców płci męskiej, a kobiety i dzieci sprzedać w niewolę. Na mocy traktatu podpisanego w 1503 roku Wenecjanie zrzekli się praw do miasta[12]. Twierdza pozostała w rękach tureckich do 1828 roku. Przejściowo znalazła się pod władzą Joannitów i Wenecjan[13]. W 1770 roku bez powodzenia zaatakowali Modon powstańcy greccy wspierani przez posiłki rosyjskie dowodzone przez Piotra Dołgorukowa[14]. 24 lutego 1825 roku w Modonie wylądowała licząca 50 okrętów flota egipska pod dowództwem Ibrahima Paszy. W następnych miesiącach stała się bazą wypadową, dla działań pacyfikujących objęty wojną o niepodległość Peloponez[15]. W 1828 roku twierdza została zdobyta przez interwencyjną armię francuską[13].
Zabytki
edytujKástro – twierdza, stanowiąca największą atrakcję Methoni, należy do najlepiej zachowanych średniowiecznych zabytków Europy. Z trzech stron otacza ją morze, z czwartej oddziela od lądu szeroka fosa. Wejście prowadzi przez most ponad fosą, w obręb murów gdzie niegdyś mieściło się weneckie miasto portowe. Do czasów dzisiejszych zachowały skąpe szczątki budowli z różnych epok. Są wśród nich ruiny weneckiej katedry, łaźni tureckich krytych podwójną kopułą, oraz ślady zabudowań. Potężna brama na południowym skraju twierdzy prowadzi na kamienną groblę łączącą zamek z maleńką wysepką Bourtzi[13].
Bourtzi – mały ośmiokątny zameczek wzniesiony przez Turków na wysepce o tej nazwie. W okresie panowania tureckiego służył jako więzienie i miejsce straceń[13].
Archipelag Inousse – szereg wysp na południe od Methoni składający się z Sapienzy, nad którą góruje okazała latarnia morska, Agíi Mariani i Schizy, na której znajduje się jaskinia z wystrojem naciekowym[13].
Przypisy
edytuj- ↑ Απογραφή Πληθυσμού - Κατοικιών 2011. ΜΟΝΙΜΟΣ Πληθυσμός
- ↑ a b Wiesława Rusin: Grecja. s. 429.
- ↑ S. Turlej: Historia Grecji. s. 289.
- ↑ S. Turlej: Historia Grecji. s. 296.
- ↑ S. Turlej: Historia Grecji. s. 304.
- ↑ S. Turlej: Historia Grecji. s. 306.
- ↑ S. Turlej: Historia Grecji. s. 311.
- ↑ S. Turlej: Historia Grecji. s. 329.
- ↑ J. Bonarek: Historia Grecji. s. 336.
- ↑ J. Bonarek: Historia Grecji. s. 367 i 377.
- ↑ Praca zbiorowa: Oxford - Wielka Historia Świata. Średniowiecze. Cesarstwo Niemieckie - Arabowie na półwyspie pirenejskim. T. 17. Poznań: Polskie Media Amer.Com, 2006, s. 232-233. ISBN 978-83-7425-697-1.
- ↑ a b J. Bonarek: Historia Grecji. s. 413-414.
- ↑ a b c d e Wiesława Rusin: Grecja. s. 430.
- ↑ Tadeusz. Czekalski: Historia Grecji. s. 424.
- ↑ Tadeusz. Czekalski: Historia Grecji. s. 456.
Bibliografia
edytuj- J. Bonarek, T. Czekalski, S. Sprawski, S. Turlej: Historia Grecji. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2005. ISBN 83-08-03816-6.
- Wiesława Rusin: Grecja. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal sp. z o.o., 2007. ISBN 978-83-7304-753-2.