Mikołaj Jan Prażmowski

interreks I Rzeczypospolitej 1668–1669, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski

Mikołaj Jan Prażmowski herbu Belina (ur. 1617 w Prażmowie[1], zm. 15 kwietnia 1673 w Ujazdowie) – interreks 1668–1669, arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski od 1666, biskup łucki od 1659, biskup warmiński od 1664, w latach 1658–1666 kanclerz wielki koronny, podkanclerzy koronny od 1658, sekretarz wielki koronny[2], referendarz wielki koronny od 1652 roku[3].

Mikołaj Jan Prażmowski
Prymas Polski i Litwy
Ilustracja
Herb duchownego
Kraj działania

I Rzeczpospolita

Data urodzenia

1617

Data i miejsce śmierci

15 kwietnia 1673
Ujazdów

Miejsce pochówku

Bazylika katedralna Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny i św. Mikołaja w Łowiczu

Arcybiskup gnieźnieński
Okres sprawowania

1666–1673

Biskup łucki
Okres sprawowania

1659–1666

Wyznanie

katolicyzm

Kościół

łaciński

Nominacja biskupia

1 grudnia 1659

Sakra biskupia

9 listopada 1664

Sukcesja apostolska
Data konsekracji

9 listopada 1664

Konsekrator

Andrzej Trzebicki

Życiorys edytuj

 
Abp Prażmowski zaświadcza, że posłowie miasta Poznania na elekcji oddali głosy na Michała Korybuta Wiśniowieckiego (dokument ze zbiorów Archiwum Państwowego w Poznaniu)

Był jednym z najbliższych współpracowników króla Jana II Kazimierza, przywódcą stronnictwa profrancuskiego na dworze. Uczestnik kongresu pokojowego w Oliwie w 1660 roku[4]. Dzięki swoim nieprzeciętnym zdolnościom dyplomatycznym doprowadził do podpisania pokoju oliwskiego w 1660. Blisko związany z Ludwiką Marią Gonzagą, chciał przeprowadzić jej plany elekcji vivente rege, jednak spotkało się to z powszechną niechęcią szlachty. W 1661 roku otrzymał ze skarbu francuskiego 18 000 liwrów[5]. W 1662 pobierał z kasy ambasadora francuskiego w Rzeczypospolitej Antoine de Lumbres'a pensję w wysokości 15 000 franków za poparcie planu elekcji vivente rege kandydata francuskiego Ludwiki Marii Gonzagi[6]. Na sejmie abdykacyjnym 16 września 1668 roku podpisał akt potwierdzający abdykację Jana II Kazimierza Wazy[7]. Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 5 listopada 1668 roku na sejmie konwokacyjnym[8]. Po abdykacji Jana II Kazimierza w 1668 roku, popierał do polskiej korony kandydaturę carewicza Fiodora[9]. Był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1669 roku z województwa poznańskiego[10], podpisał jego pacta conventa[11]. Był przeciwnikiem Michała Korybuta Wiśniowieckiego, posądzany był nawet o snucie spisków detronizacyjnych. W 1673 konfederacja gołąbska ogłosiła go zdrajcą ojczyzny i obłożyła jego dobra sekwestrem.

Pochowany w kolegiacie łowickiej.[12]

Przypisy edytuj

  1. Prażmów. Św. Franciszka z Asyżu
  2. Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku, Kórnik 1992, s. 147.
  3. Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII wieku, Kórnik 1992, s. 138.
  4. Historia dyplomacji polskiej, t. II: 1572-1795, pod redakcją Zbigniewa Wójcika, Warszawa 1982, s. 216.
  5. Kazimierz Waliszewski, Polsko-francuzkie stosunki w XVII wieku 1644-1667. Opowiadania i źródła historyczne ze zbiorów archiwalnych francuzkich publicznych i prywatnych..., Kraków 1889, s. 102.
  6. Kazimierz Waliszewski, Polsko-francuzkie stosunki w XVII wieku 1644-1667. Opowiadania i źródła historyczne ze zbiorów archiwalnych francuzkich publicznych i prywatnych..., Kraków 1889, s. 110-111.
  7. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, 481.
  8. Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 497.
  9. Wacław Uruszczak, Fakcje senatorskie w sierpniu 1668 roku, w: Parlament, prawo, ludzie, studia ofiarowane profesorowi Juliuszowi Bardachowi w sześćiesięciolecie pracy twórczej, Warszawa 1996, s. 315.
  10. Porządek na seymie Walnym Electiey. Między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu Elekcyey należące uchwalony y postanowiony, roku [...] 1669 [słow.] dnia wtorego [...] maia, s. [b.n.s.]
  11. Porzadek na seymie walnym electiey między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu elekcyey należące vchwalony y postanowiony, Roku Pańskiego tysiąc sześćset sześćdziesiąt dziewiątego dnia wtorego miesiąca maia. [b.n.s]
  12. Marceli Kosman: Między ołtarzem a tronem : poczet prymasów Polski. Poznań: Oficyna Wydawnicza G & P, 2000. ISBN 83-7272-017-7.

Bibliografia edytuj

Linki zewnętrzne edytuj