Mikołajek polny

Mikołajek polny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	mikołajek
Gatunek	mikołajek polny
	Nazwa systematyczna
	Eryngium campestre L.; Sp. Pl. 1: 233. 1753
Synonimy
	Eryngium vulgare Lam.
	Eryngium vulgare Lam.
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Mikołajek polny (Eryngium campestre L.) – gatunek rośliny wieloletniej z rodziny selerowatych.

Rozmieszczenie geograficzne

Pierwotny zasięg gatunku obejmuje południową i środkową Europę (na północ po Niemcy, Polskę, Ukrainę), północną Afrykę (od Maroka po Egipt) oraz południowo-zachodnią Azję po Iran na wschodzie^[3]. Introdukowany został do północnej Europy (Dania, Szwecja, Wielka Brytania), do Nowej Zelandii i do wschodniej części Ameryki Północnej^[3].

W Polsce za naturalne uznawane są tylko stanowiska znajdujące się na zachodnich krańcach kraju w dolinie Odry, poza nimi gatunek notowany jest jako introdukowany i dziczejący na pojedynczych stanowiskach rozproszonych na całym obszarze kraju^[4].

Morfologia

Pokrój

Kwiatostan

Pokrój: Sinoszara lub białawozielona roślina zielna. Ma drewniejące, brunatne kłącze z głęboko sięgającym korzeniem palowym. Gruba łodyga u nasady otoczona jest licznymi włóknami po martwych liściach, od dołu gałęzista. Osiąga od 30 do 100 cm wysokości^[5].
Liście: Tęgie, sztywne, z wyjątkiem młodych liści pozostałe są dłoniasto lub pierzasto nacinane i silnie kolczaste. Dolne liście są ogonkowe górne siedzące o uszastej nasadzie, podwójnie pierzaste i silnie kolczaste^[5].
Kwiaty: Zebrane w kulisto jajowate główki wsparte 6–7 podsadkami. Są one wąskolancetowate, zakończone kolcem, poza tym całobrzegie lub kolczaste także na brzegach. Poszczególne kwiaty w obrębie kwiatostanu wspierają szydlaste przysadki. Działki kielicha są dwa razy dłuższe od płatków korony, zakończone kolcem. Korona jest biaława lub szarozielonawa^[5].
Owoce: Spłaszczone, odwrotnie jajowate rozłupnie do 5 mm długości, pokryte szydlastymi łuskami^[5].
Gatunek podobny: Mikołajek płaskolistny Eryngium planum odróżnić można m.in. po ciemnozielonych, niepodzielonych liściach odziomkowych; łodydze rozgałęziającej się tylko w górnej połowie i zazwyczaj niebieskich (rzadko białawych) kwiatach^[5].

Biologia i ekologia

Bylina, hemikryptofit. Kwitnie latem, zwykle od lipca do sierpnia, rzadziej od czerwca do września^[5]. Rośnie na suchych murawach, poza tym na przydrożach i przytorzach oraz odłogach^[5]. W klasyfikacji zbiorowisk roślinnych gatunek charakterystyczny dla Ass. Thalictro-Salvietum pratensis^[6].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
↑ ^a ^b ^c ^d Eryngium campestre L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-06-28] .
↑ Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 222, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g MarianM. Koczwara MarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 22 .
↑ Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).

[powo-3] Eryngium campestre L., [w:] Plants of the World Online [online], Royal Botanic Gardens, Kew [dostęp 2024-06-28] .

[4] Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA. Zając, MariaM. Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 222, ISBN 83-915161-1-3, OCLC 831024957 .

[koczwara-5] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g MarianM. Koczwara MarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 22 .

[6] Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]