Milicja Robotnicza PPS-WRN

organizacja paramilitarna PPS w czasie II wojny światowej

Milicja Robotnicza PPS-WRN – wojskowa struktura konspiracyjna PPS-WRN działająca w latach 1939–1945. Tworzona w środowiskach zawodowych, jako partyjna formacja sabotażowo-ochronna i porządkowa działająca na terenie fabryk, kopalń i innych zakładów pracy, której celem było hamowanie produkcji wojennej oraz ochrona zakładów i ich urządzeń przed niszczeniem i wywożeniem przez Niemców. Milicja PPS i podległa jej Milicja Przemysłowa (Socjalistyczne Oddziały Bezpieczeństwa) najbardziej były rozbudowane w Zagłębiu Dąbrowskim.[1] Miała stanowić zalążek organów bezpieczeństwa i porządku publicznego przyszłej władzy. Organizacyjnie przyjęła system piątkowy. W 1944 liczyła ok. 27 tys. członków.

Dowódcą Milicji Robotniczej był Antoni Pajdak ps. Traugutt, zastępcy: Stanisław Sobolewski ps. Krystian, Jan Władysław Wilczyński ps. Gnat.

Stan Milicji PPS na czerwiec 1944 r.[2] edytuj

Zgrupowanie – Okręg Stan Kolejni dowódcy
Zagłębie Dąbrowskie 2.736 Lucjan Tajchman „Wirt", Antoni Biedroń „Baca”, Roman Żołędź „Marian”
Kraków 6.181 Jan Wcisło „Dąb”, Saturnin Nowakowski „Marian”
Radom 3.212 Stefan Heine „Lach”, Jan Siemek „Korab”
Rzeszów 1.103 Wincenty Rubacha „Świder”, Tytus Zwoliński „Raf”
Tarnów 912 Kazimierz Czubak „Kazet", Józef Hanzel „Krata”
Kielce 630 Michał Gorajski „Marmur", Franciszek Słupiński „Niwa”
Śląsk 6.320 Wincenty Balicki „Belka", Józef Kalisz „Józef”
Warszawa-miasto 2.330 Władysław Wilczyński „Gnat”
Cieszyn 220 Emanuel Wieczorek „Marek”
Krosno-Podkarpacie 460 Stefan Brodziński „Grot”
Warszawa Podmiejska 832 Lucjan Tobolski „Luc”, Ludiwk Wiliński „Lucek”
Białystok 830 Władysław Zieliński „Michał”
Lublin 480 Stanisław Karwowski „Ster”
Lwów 340 Miachał Filipiak „Fil”, Franciszek Petri „Franek”
Tarnopol 112 Ludwik Mędrek „Maszyna”
Wilno 630 Jakub Łuksza „Kuba”, Franciszek Stążowski „Franek”

Milicja PPS na Śląsku i Zagłębiu edytuj

Według szczątkowych danych w Sosnowcu w 1944 r. Milicja PPS liczyła 475 członków w pięciu dzielnicach. W powiecie będzińskim ok. 200 osób w 15 plutonach. Na Śląsku milicja skupiała ok. 3000 osób, zaś na Śląsku Cieszyńskim 960 osób[3] Dodatkowo tworzone były oddziały milicji przemysłowej, którymi w Zagłębiu dowodził Stefan Kura-Granicki ps. „Gromek”, „Gołąb”, „Oset”, a następnie Henryk Żmijewski ps. „Kuba”. Milicja Przemysłowa działała na terenie zakładów zajmując się wywiadem przemysłowym, sabotażem oraz zabezpieczeniem fabryk.

Przypisy edytuj

  1. Ważniejsze daty z dziejów Polskiej Partii Socjalistycznej, [w:] PPS wspomnienia z lat 1918–1939, t. 2, Warszawa: Wydawnictwo „Książka i Wiedza” Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa–Książka–Ruch”, 1987, s. 1313, ISBN 83-05-11291-8.
  2. dane za Andrzej Czystowski, Wolność, Równość, Niepodległość (22 października 1939–11 lutego 1945), w: „Z pola walki” Nr 3 z 1988 r. s. 117
  3. Jan Kantyka, Polska Partia Socjalistyczna na Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1939–1948, Katowice 1975, s. 85–86

Bibliografia edytuj

  • Andrzej Czystowski, Wolność, Równość, Niepodległość (22 października 1939–11 lutego 1945), w: „Z pola walki” Nr 3 z 1988 r.
  • Jan Kantyka, Polska Partia Socjalistyczna na Śląsku i w Zagłębiu Dąbrowskim w latach 1939–1948, Katowice 1975

Zobacz też edytuj