Ministerstwo ds. Reintegracji Tymczasowo Okupowanych Terytoriów Ukrainy

Ministerstwo ds. Reintegracji Tymczasowo Okupowanych Terytoriów Ukrainy, Ministerstwo Reintegracji (ukr. Міністерство з питань реінтеграції тимчасово окупованих територій України, Ministerstwo z pytań reintehraciji tymczasowo okupowanych terytorij Ukrainy, Minreintehraciji) – urząd administracji rządowej Ukrainy utworzony 20 kwietnia 2016 roku w celu zarządzania kwestiami związanymi z okupowanymi częściami obwodów donieckiego, ługańskiego i Krymu, znajdującymi się pod rosyjską okupacją od 2014 roku. Po pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę w 2022 roku Ministerstwo Reintegracji odpowiada za zarządzanie sytuacją związaną z nowymi terenami okupowanymi, zwłaszcza w obwodzie chersońskim i zaporoskim, które w październiku 2022 roku zostały nielegalnie zaanektowane przez Rosję.

Ministerstwo ds. Reintegracji Tymczasowo Okupowanych Terytoriów Ukrainy
Міністерство з питань реінтеграції тимчасово окупованих територій України
Logo
Państwo

 Ukraina

Data utworzenia

20 kwietnia 2016

Siedziba

Kijów

Minister

Iryna Wereszczuk

brak współrzędnych
Strona internetowa

Po 24 lutego 2022 roku jednym z głównym zadań ministerstwa jest humanitarna odpowiedź na problemy ludzi, którzy ucierpieli w wyniku wojny. Przede wszystkim dotyczy to osób będących uchodźcami wewnętrznymi oraz mieszkańcami terenów przyfrontowych. Dzięki działalności Ministerstwa Reintegracji w 2022 roku z terenów okupowanych oraz przyfrontowych udało się ewakuować ponad pół miliona cywilów.

Zadania Ministerstwa edytuj

Od początku pełnoskalowej inwazji rosyjskiej na Ukrainę w lutym 2022 roku główną misją Ministerstwa Reintegracji jest „humanitarna odpowiedź na problemy ludzi, którzy ucierpieli w wyniku wojny”, przede wszystkim w zakresie pomocy osobom wewnętrznie przesiedlonym i mieszkańcom terenów przyfrontowych[1].

Zadania realizowane przez ministerstwo[1]:

  • ewakuacja ludności cywilnej ze stref niebezpiecznych
  • pomoc humanitarna i ochrona socjalna osób wewnętrznie przesiedlonych i mieszkańców terytoriów przyfrontowych
  • odzyskanie i reintegracja terytoriów okupowanych
  • integracja osób wewnętrznie przesiedlonych w hromadach przyjmujących
  • przestrzeganie przepisów międzynarodowego prawa humanitarnego
  • prowadzenie rejestrów jeńców wojennych, zakładników cywilnych, osób deportowanych i przymusowo wysiedlonych
  • pomoc zwalnianym z niewoli
  • organizacja powrotu deportowanych obywateli
  • organizacja zwrotu ciał poległych obrońców Ukrainy
  • poszukiwanie osób zaginionych, w celu którego utworzono stanowisko pełnomocnika ds. osób zaginionych
  • ochrona suwerenności informacyjnej, zapewnienie wpływu informacyjnego na mieszkańców terytoriów czasowo okupowanych, obszarów przygranicznych, a także terytoriów wyzwolonych
  • polityka sankcyjna
  • działalność przeciwminowa

Na podstawie wykazu miejscowości zagrożonych i okupowanych, aktualizowaną przez Ministerstwo Reintegracji, wypłacana jest pomoc dla mieszkańców, którzy zdecydowali się opuścić swoje domy i zostać osobami wewnętrznie przesiedlonymi[2].

Historia Ministerstwa edytuj

Pod koniec lutego 2014 roku w czasie Euromajdanu i Rewolucji Godności Federacja Rosyjska rozpoczęła zbrojną operację zajęcia Półwyspu Krymskiego. W marcu 2014 roku terytorium zostało nielegalnie przyłączone do Rosji[3].

W kwietniu 2014 roku wspierane przez Rosję protesty we wschodniej Ukrainie doprowadziły do zajęcia budynków administracyjnych w miastach obwodu donieckiego i ługańskiego przez grupy zbrojne, w skład których oprócz przedstawicieli miejscowej ludności wchodzili rosyjscy oficerowie. Działania te doprowadziły do wojny w Donbasie będącej częścią szerszej wojny rosyjsko-ukraińskiej. Powstały wówczas wspierane przez Rosję samozwańcze Doniecka Republika Ludowa i Ługańska Republika Ludowa, sprawujące faktyczną kontrolę nad wschodnią częścią Donbasu i nieuznające ukraińskiej władzy na całym terytorium obu obwodów[3].

Według danych ukraińskiego rządu, wojna w Donbasie doprowadziła do tego, że do marca 2016 roku 1,6 miliona ludzi stało się uchodźcami wewnętrznymi. Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka poinformowało w marcu 2016 roku, że na terytoriach Ukrainy kontrolowanych przez rząd w Kijowie żyło od 800 tysięcy do 1 miliona uchodźców[4].

W związku z istniejącym kryzysem ukraińskie władze podjęły decyzję o utworzeniu wyspecjalizowanego ministerstwa zajmującego się sprawami uchodźców wewnętrznych. 14 kwietnia 2016 roku Rada Najwyższa Ukrainy mianowała dotychczasowego szefa Państwowej Agencji ds. Odbudowy Donbasu Wadyma Czernysza ministrem ds. terytoriów tymczasowo okupowanych i osób wewnętrznie przesiedlonych[5]. Samą instytucję powołano do życia 20 kwietnia z połączenia Państwowej Agencji ds. Odbudowy Donbasu oraz Państwowej Służby ds. Autonomicznej Republiki Krymu i miasta Sewastopol[6]. W wywiadzie udzielonym następnego dnia po objęciu stanowiska minister Czernysz zapowiedział, że nowo powstałe ministerstwo będzie starać się „poszukiwać rozwiązań i strategii reintegracji”, aby Ukraina odzyskała kontrolę nad Krymem i okupowanymi częściami Donbasu[7].

Po zwycięstwie partii Sługa Ludu w wyborach parlamentarnych w lipcu 2019 roku i zdobyciu pierwszej w historii Rady Najwyższej Ukrainy samodzielnej większości doszło do powołania rządu Ołeksija Honczaruka. Nowym ministrem została Oksana Kolada, dotychczasowa wiceminister ds. weteranów i pułkownik rezerwy, służąca w czasie wojny w Donbasie. Wraz z powołaniem nowej minister w zakres działalności ministerstwa włączono sprawy weteranów[8].

23 stycznia 2020 roku Kolada zapowiedziała, że ministerstwo zostanie podzielone, a na czele przyszłego Ministerstwa Reintegracji może stanąć wyspecjalizowany wicepremier[9]. 4 marca 2020 roku z nowym rządzie Denysa Szmyhala stanowisko to objął Ołeksij Reznikow, dotychczasowy członek komisji trójstronnej do spraw rozwiązania wojny w Donbasie[10]. Na czele nowo powstałego ministerstwa ds. weteranów stanął generał Serhij Bessarab[11].

4 listopada 2021 roku na czele ministerstwa stanęła Iryna Wereszczuk, posłanka Sługi Ludu kierująca podkomisją ds. bezpieczeństwa państwowego i obronności w komisji bezpieczeństwa narodowego, obrony i wywiadu Rady Najwyższej Ukrainy[12].

Historia organizacyjna Ministerstwa Reintegracji:

Przed utworzeniem Ministerstwa:

  • Państwowa Agencja ds. Odbudowy Donbasu (10 września 2014 – 20 kwietnia 2016)[13]
  • Państwowa Służba ds. Autonomicznej Republiki Krymu, miasta Sewastopol i Osób Tymczasowo Przesiedlonych (17 lipca 2014 – 22 października 2014)[14]
  • Państwowa Służba ds. Autonomicznej Republiki Krymu i miasta Sewastopol (22 października 2014 – 20 kwietnia 2016)[15]

Po utworzeniu Ministerstwa:

  • Ministerstwo ds. Tymczasowo Okupowanych Terytoriów i Uchodźców Wewnętrznych (20 kwietnia 2016 – 29 sierpnia 2019)[6]
  • Ministerstwo ds. Weteranów, Tymczasowo Okupowanych Terytoriów i Uchodźców Wewnętrznych (29 sierpnia 2019 – 4 marca 2020)[8]
  • Ministerstwo ds. Reintegracji Tymczasowo Okupowanych Terytoriów (od 4 marca 2020)[10]

Ministrowie edytuj

Lp. Imię i nazwisko Zdjęcie Objęcie urzędu Złożenie urzędu Rząd
1. Wadym Czernysz   20 kwietnia 2016[a] 29 sierpnia 2019 Rząd Wołodymyra Hrojsmana
2. Oksana Kolada   29 sierpnia 2019 4 marca 2020 Rząd Ołeksija Honczaruka
3. Ołeksij Reznikow   4 marca 2020 3 listopada 2021 Rząd Denysa Szmyhala
4. Iryna Wereszczuk   4 listopada 2021 nadal

Działalność edytuj

W lipcu 2018 roku ministerstwo poinformowało, że prowadzona przez władze rosyjskie polityka ekologiczna na okupowanym Krymie może doprowadzić do zniszczenia unikalnych ekosystemów Półwyspu Krymskiego, w tym zniszczenia chronionych krajobrazów, tradycyjnego rolnictwa i erozję gleby. Oświadczenie to miało miejsce po publikacji danych ukazujących znaczące zmniejszenie poziomu pokrywy roślinnej na półwyspie[16].

W raporcie z prac ministerstwa w 2018 roku poinformowano, że w ciągu roku w Donbasie rozminowano 75 km gazociągów i wyremontowano prawie 26,7 km. W mieście Popasna w obwodzie ługańskim wybudowano wieżę ciśnień, a w całym regionie przeprowadzono ponad 5 tysięcy prac naprawczych, uruchomiono dwie przepompownie i zabezpieczono dostęp do wody dla 3,7 miliona mieszkańców. W ciągu 2018 roku ministerstwo wypłaciło ponad 17 mln UAH na pomoc rodzinom więźniów politycznych i jeńców wojennych[17].

W 2020 roku utworzono dwa centra usługowe dla mieszkańców terytoriów okupowanych w pobliżu granicy kontroli – w mieście Szczastia w obwodzie ługańskim oraz Nowotrojićkich w obwodzie chersońskim w pobliżu granic administracyjnych kontrolowanego przez Rosję Krymu. W miastach Szczastia oraz Zołote uruchomiono także dwa nowe punkty kontrolne. W 2020 roku po raz pierwszy od wybuchu wojny w Donbasie rozpoczęto wypłatę odszkodowań za zniszczenie mieszkań w wyniku rosyjskiej agresji zbrojnej. Rozpoczęto także rozmowy z Google w sprawie wprowadzenia języka krymskotatarskiego do Tłumacza Google[18].

W lutym 2021 roku minister Reznikow odwiedził Polskę[19]. W czasie spotkania z szefem gabinetu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Krzysztofem Szczerskim zaprosił Andrzeja Dudę na szczyt Platformy Krymskiej poświęconej tematyce okupowanego przez Rosję półwyspu. Na spotkaniu z ekspertami z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych omówiono zagadnienia dotyczące deokupacji Donbasu i Krymu oraz możliwości inwestycyjne w ramach reintegracji okupowanych terytoriów Ukrainy[20].

Od 2022 roku edytuj

Zgodnie z raportem opublikowanym przez ministerstwo za rok 2022 od pierwszych tygodni inwazji na pełną skalę ministerstwo zorganizowało 165 korytarzy humanitarnych, którymi w okresie między marcem a majem 2022 roku ewakuowano ponad 350 tysięcy cywilów, głównie kobiet, dzieci i osób starszych, w tym cywilów z Azowstalu. Zapewniono także pracę Centrali Koordynacyjnej ds. ewakuacji ludności cywilnej z obszarów niebezpiecznych, w ramach której ewakuowano łącznie ponad 150 tysięcy osób[21].

W czasie wojny powołano instytucję pełnomocnika do spraw osób zaginionych w szczególnych okolicznościach. Utworzono 7 specjalnych grup do poszukiwania ciał, rzeczy i dokumentów osób zmarłych. Odbyto ponad 50 wyjazdów na tereny okupowane, w wyniku których ekshumowano ponad 700 ciał, rzeczy i dokumentów. Rzecznik zorganizował 16 transportów zwłok, w wyniku czego zapewniono repatriację 869 ciał (szczątków) osób zabitych w związku z agresją zbrojną na Ukrainę[21].

W czerwcu 2022 roku wprowadzono stanowisko pełnomocnika ds. przesiedleńców wewnętrznych, który zainicjował rewizję zatwierdzonej Strategii integracji osób wewnętrznie przesiedlonych i wdrożenie średnioterminowych rozwiązań w zakresie przesiedleń wewnętrznych do 2024 roku. Przygotowano również projekt aktualizacji Strategii, a także opublikowane kwartalne raporty z pracy pełnomocnika[21].

W czerwcu 2022 roku powołano Centralę Koordynacyjną ds. ochrony praw osób deportowanych. W ramach prac centrali udzielono pomocy ponad 200 tysiącom osób, które opuściły terytorium Federacji Rosyjskiej. Utworzono portal „Dzieci Wojny”, w ramach którego rozpoczęto gromadzenie i międzyresortową wymianę informacji na temat deportowanych dzieci[21].

Do końca 2022 roku zebrano informacje na temat ponad 13 tysięcy deportowanych dzieci. Wdrożono także postanowienia przedłożonej przez prezydenta Ukrainy Wołodymyra Zełenskiego Ustawy „O ochronie społecznej i prawnej osób pozbawionych wolności osobistej w wyniku agresji zbrojnej przeciwko Ukrainie i członkom ich rodzin”, która weszła w życie 19 listopada 2022 roku. 1448 zwolnionym z niewoli oraz 462 rodzinom wojskowych i cywilów przebywającym w niewoli wypłacono jednorazową pomoc pieniężną w wysokości 100 000 UAH każda. Całkowita kwota pomocy do końca 2022 roku wyniosła 191 mln hrywien[21].

Według danych ministerstwa we wrześniu 2023 roku około 2800 ukraińskich miejscowości było nadal okupowanych przez siły rosyjskie. Od początku pełnoskalowej rosyjskiej inwazji ukraińska armia wyzwoliła 687 miejscowości[22]. 17 listopada Ministerstwo Reintegracji podało, że w rosyjskiej niewoli przebywa 4337 osób, w tym 763 cywilów[23]. Tego samego dnia wicepremier Wereszczuk poinformowała o trwających pracach nad utworzeniem wykazu miejsc pobytu czasowego dla osób wewnętrznie przesiedlonych. Wykaz ma obejmować miejsca, w których przebywa co najmniej 10 takich osób w dniu przeprowadzenia kontroli przez urzędników. Celem stworzenia bazy jest ułatwienie możliwości kierowania pomocy zagranicznej w celu sfinansowania remontów obiektów znajdujących się na liście[24].

Struktura edytuj

Struktura organizacyjna Ministerstwa Reintegracji wygląda następująco[25]:

  • Kierownictwo
  • Służba patronacka Ministra (samodzielny departament)
  • Dyrekcja Planowania Strategicznego i Integracji Europejskiej
  • Dyrekcja ds. Osób Wewnętrznie Przesiedlonych i Terytoriów Tymczasowo Okupowanych
  • Departament Ochrony Praw Obywateli Będących Ofiarami Agresji Zbrojnej
  • Departament Wsparcia Prawnego
  • Biuro finansów i gospodarki
  • Biuro polityki informacyjnej
  • Biuro komunikacji i prasy
  • Biuro rozwoju cyfrowego, transformacji cyfrowych i cyfryzacji
  • Biuro pracy z personelem i rozwoju organizacyjnego
  • Sekretariat Sekretarza Stanu (niezależne biuro)
  • Sekretariat Pełnomocnika ds. Osób Zaginionych w Szczególnych Okolicznościach (niezależne biuro)
  • Sekretariat Pełnomocnika ds. Osób Wewnętrznie Przesiedlonych (niezależne biuro)
  • Dział księgowości i raportowania
  • Departament współpracy z władzami państwowymi
  • Dział zarządzania personelem
  • Sektor audytu wewnętrznego
  • Sektor ds, zapobiegania i wykrywania korupcji
  • Główny specjalista ds. działań niejawnych
  • Główny specjalista ds. działań mobilizacyjnych
  • Główny specjalista ds. kontroli wewnętrznej
  • Departament Reagowania Kryzysowego

Ponadto pod nadzorem Ministerstwa Reintegracji znajdują się[25]:

  • Narodowe Biuro Informacji
  • Państwowa agencja informacyjna „Re-inform”
  • Przedsiębiorstwo państwowe „Reintehracija ta widnowlennja”

Uwagi edytuj

  1. Czernysz został powołany na ministra 14 kwietnia 2016 roku, choć samą instytucję powołano do życia 20 kwietnia[5][6].

Przypisy edytuj

  1. a b Місія та завдання Мінреінтеграції. Ministerstwo ds. Reintegracji Tymczasowo Okupowanych Terytoriów Ukrainy. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).
  2. Andrzej Szabaciuk: Polityka władz Ukrainy wobec osób wewnętrznie przesiedlonych po inwazji Federacji Rosyjskiej. Instytut Europy Środkowej, 2023-10-03. [dostęp 2023-11-19].
  3. a b Ukraine crisis: Timeline. BBC News, 2014-11-13. [dostęp 2023-11-19]. (ang.).
  4. Over 3 mln people live in conflict zone in Ukraine's east – UN report. Interfax-Ukrajina, 2016-03-03. [dostęp 2023-11-19]. (ang.).
  5. a b У Гройсмана створили нове міністерство. Ukraińska prawda, 2016-04-20. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).
  6. a b c Питання діяльності Міністерства з питань тимчасово окупованих територій та внутрішньо переміщених осіб. ligazakon.net, 2016-04-20. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).
  7. Inna Wedernikowa: Вадим Черниш, міністр з питань тимчасово окупованих територій та ВПО: "Держава зобов'язана чітко окреслити позицію стосовно окупованих територій і людей, котрі залишилися там". Dzerkało Tyżnia, 2016-04-15. [dostęp 2023-11-19]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-16)]. (ukr.).
  8. a b Рада призначила новий кабмин: Аваков і Маркарова лишились. Ukraińska prawda, 2019-08-29. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).
  9. Питаннями Донбасу займатимуться два міністерства: Мінветеранів розділять. Ukraińska prawda, 2020-01-23. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).
  10. a b Verkhovna Rada has appointed the new composition of the Cabinet of Ministers of Ukraine. Rząd Ukrainy, 2020-03-04. [dostęp 2023-11-19]. (ang.).
  11. Ukraine’s new Cabinet of Ministers. Ukrinform, 2020-03-07. [dostęp 2023-11-19]. (ang.).
  12. Vereshchuk appointed Ukraine's deputy prime minister. Ukrinform, 2021-11-04. [dostęp 2023-11-19]. (ang.).
  13. Про оптимізацію системи центральних органів виконавчої влади. Rada Najwyższa Ukrainy, 2014-09-10. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).
  14. Про Державну службу України з питань Автономної Республіки Крим, міста Севастополя та тимчасово переміщених осіб. Rada Najwyższa Ukrainy, 2014-07-17. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).
  15. Про перейменування Державної служби України з питань Автономної Республіки Крим, міста Севастополя та тимчасово переміщених осіб. Rada Najwyższa Ukrainy, 2014-10-22. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).
  16. На тимчасово окупованій території АР Крим зафіксовано значне зменшення рослинності. tverezo.info, 2018-07-13. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).
  17. Результати діяльності МТОТ у 2018 році. Ukrinform, 2019-01-19. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).
  18. Опубліковано звіт діяльності Мінреінтеграції у 2020 році. Ministerstwo ds. Reintegracji Tymczasowo Okupowanych Terytoriów Ukrainy, 2021-01-18. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).
  19. Олексій Резніков, віцепрем’єр-міністр - міністр з питань реінтеграції тимчасово окупованих територій. Ukrinform, 2021-02-05. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).
  20. Wizyta robocza w Polsce Wicepremiera - Ministra ds. reintegracji tymczasowo okupowanych terytoriów Ukrainy Ołeksija Reznikowa. Ministerstwo Spraw Zagranicznych Ukrainy, 2021-02-04. [dostęp 2023-11-19].
  21. a b c d e Міністерство з питань реінтеграції тимчасово окупованих територій України: підсумки 2022 року. Ministerstwo ds. Reintegracji Tymczasowo Okupowanych Terytoriów Ukrainy. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).
  22. Ukraina: Pod okupacją Rosji pozostaje ok. 2,8 tys. miejscowości. wnp.pl, 2023-09-23. [dostęp 2023-11-19].
  23. Andrzej Wilk, Piotr Żochowski: Problemy z zachodnim wsparciem dla Ukrainy. 631. dzień wojny. Ośrodek Studiów Wschodnich, 2023-11-17. [dostęp 2023-11-19].
  24. Мінреінтеграції працює над переліком місць тимчасового проживання ВПО. Rząd Ukrainy, 2023-11-17. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).
  25. a b Структура Мінреінтеграції. Ministerstwo ds. Reintegracji Tymczasowo Okupowanych Terytoriów Ukrainy. [dostęp 2023-11-19]. (ukr.).