Mleczaj żółtawy (Lactarius aspideus (Fr.) Fr.) – gatunek grzybów należący do rodziny gołąbkowatych (Russulaceae)[1].

Mleczaj żółtawy
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

gołąbkowce

Rodzina

gołąbkowate

Rodzaj

mleczaj

Gatunek

mleczaj żółtawy

Nazwa systematyczna
Lactarius aspideus (Fr.) Fr.
Epicr. syst. mycol.: 336 (Uppsala, 1838)
Zasięg
Mapa zasięgu
Zasięg w Europie i Azji

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Lactarius, Russulaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Gatunek Lactarius aspideus został po raz pierwszy zdiagnozowany taksonomicznie przez Eliasa Friesa (jako Agaricus aspideus) w drugim tomie „Observationes mycologicae” z 1818 r. Do rodzaju Lactarius został przeniesiony przez tego samego autora w Epicrisis systematis mycologici z 1838[2].

Niektóre synonimy naukowe[3]:

  • Agaricus aspideus Fr. 1818
  • Lactarius uvidus var. aspideus (Fr.) Quél. 1886
  • Lactifluus aspideus (Fr.) Kuntze 1891

Nazwę polską podała Alina Skirgiełło w 1998 r[4].

Morfologia

edytuj

Wytwarza naziemne owocniki złożone z kapelusza i trzonu, których miąższ zbudowany jest z kulistawych komórek powodujących ich specyficzną kruchość i nieregularny przełam. Kapelusz średnicy 5–10 cm, żółty, mięsisty, płaski z wgłębieniem, u młodych owocników z filcowatym brzegiem. Hymenofor blaszkowy, blaszki białawe, przebarwiające się purpurowo-fioletowo po uszkodzeniu. Trzon cylindryczny, o długości ok. 5 cm, grubości powyżej 1,2 cm, przy podstawie rozszerzony, pusty w środku, o filcowatej i nieco lepkiej powierzchni. Miąższ białawy, po przełamaniu przebarwiający się fioletowo, wydzielający białe, również fioletowiejące po wyschnięciu mleczko.

Występowanie i siedlisko

edytuj

W Polsce gatunek rzadki. Opisane są w piśmiennictwie mykologicznym tylko 4 jego stanowiska: w Komasówce, Krakowie, Ojcowskim Parku Narodowym i Pienińskim Parku Narodowym. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – narażony na wymarcie[5]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Czechach, Niemczech, Danii, Holandii, Szwecji[4].

Występuje w lasach liściastych, na ziemi, pod wierzbami, olszami i brzozami. Owocniki wytwarza od lipca do października[4].

Przypisy

edytuj
  1. a b Index Fungorum [online] [dostęp 2013-03-05] (ang.).
  2. Elias Magnus Fries, Epicrisis systematis mycologici, 1818, s. 336.
  3. Species Fungorum [online] [dostęp 2013-04-15] (ang.).
  4. a b c Władysław Wojewoda: Checklist of Polish Larger Basidiomycetes. Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003. ISBN 83-89648-09-1.
  5. Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5.