Mollisia cinerea

gatunek grzyba

Mollisia cinerea (Batsch) P. Karst. – gatunek grzybów z rodziny Mollisiaceae z rzędu tocznikowce (Helotiales)[1].

Mollisia cinerea
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

workowce

Klasa

patyczniaki

Rząd

tocznikowce

Rodzina

Mollisiaceae

Rodzaj

Mollisia

Gatunek

Mollisia cinerea

Nazwa systematyczna
Mollisia cinerea (Batsch) P. Karst.
Bidr. Känn. Finl. Nat. Folk 19: 189 (1871)

Systematyka i nazewnictwo

edytuj

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Mollisia, Mollisiaceae, Helotiales, Leotiomycetidae, Leotiomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1786 roku August Johann Georg Karl Batsch nadając mu nazwę Peziza cinerea. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę, nadał mu w 1871 r. Petter Adolf Karsten przenosząc go do rodzaju Mollisia[1].

Gatunek typowy dla rodzaju Mollisia[2].

Synonimów nazwy naukowej ma ponad 60. Niektóre z nich[3]:

  • Peziza cinerea Batsch 1786
  • Octospora cinerea (Batsch) Gray 1821
  • Niptera cinerea (Batsch) Fuckel 1870
  • Peziza grisea Batsch 1783
  • Peziza viridis Bull. 1788
  • Octospora pallida Schrank 1789
  • Peziza alni Schumach. 1803

Morfologia

edytuj
Owocnik

W początkowym stadium rozwoju owocnik ma kształt miseczki (apotecjum) przylegającej do podłoża, jednak z wiekiem rozrasta się nieregularnie, tworząc płaskie twory z pofałdowanym i uniesionym nieco brzegiem[4][5][6]. Szerokość apotecjum 0,5–3 mm. Ma ono pofalowaną powierzchnię i barwę od jasnoszarej do brązowej, z czasem staje się prawie czarna; brzeg u młodych owocników często białawy[5][7]. Spód szarawy do brązowawego, pokryty drobnym puchem[5].

Cechy mikroskopowe

Miąższ nie przebarwia się na żółto pod wpływem KOH. Komórki podstawowe są kuliste i brązowe. Worki (45)47–(70)73 × 5–6(7) µm. Parafizy cylindryczne, nitkowate, o szerokości 2–3(5) µm. Zarodniki cylindryczne 1 (-2) mają wymiary 6–12 × 1,5–2,5 µm, z porami amyloidalnymi[5][6].

Występowanie i siedlisko

edytuj

Gatunek szeroko rozpowszechniony – występuje na wszystkich kontynentach poza Antarktydą (a także na wielu wyspach)[8]. Rozkłada martwe drewno (saprotrof) drzew liściastych, szczególnie dębu (Quercus sp.) i buka (Fagus sp.). Owocniki mogą się pojawiać przez cały rok, zazwyczaj w grupach liczących nawet kilkaset owocników[5][6][7].

Gatunki z rodzaju Mollisia są powszechnymi saprofitami na martwej naziemnej tkance roślinnej, jednak przeprowadzone badania pokazały, że Mollisia cinerea występuje również endofitycznie w tkankach nadziemnych różnych żywicieli (np.: świerka pospolitego (Picea abies), jodły pospolitej (Abies alba), brzozy brodawkowatej (Betula pendula) czy dębu szypułkowego (Quercus robur))[9][10][11][12][13]. Obserwacje Erharda Halmschlagera i Tadeusza Kowalskiego ujawniły także, że takie endofityczne i saprotroficzne zachowanie Mollisia cinerea występuje również w korzeniach dębów (szypułkowego i bezszypułkowego)[9].

Mimo swoich niewielkich rozmiarów na Mollisia cinerea znajdowano jeszcze mniejszego grzyba – Sebacina fungicola[14].

Przypisy

edytuj
  1. a b c Index Fungorum – Names Record [online], www.indexfungorum.org [dostęp 2020-01-01].
  2. Andreas Gminder, Studien in der Gattung Mollisia s.l. I., „Zeitschrift für Mykologie”, 62 (2), 1996, s. 181–194, ISSN 0170-110X.
  3. Species Fungorum – GSD Species [online], www.speciesfungorum.org [dostęp 2020-01-01].
  4. Karsten, P.A. 1871. Mycologia fennica. Pars prima. Discomycetes. Bidrag till Kännedom av Finlands Natur och Folk. 19:189 (www [dostęp 2020-01-06]).
  5. a b c d e Michael Beug, Alan E. Bessette, Arleen R. Bessette, Ascomycete Fungi of North America: A Mushroom Reference Guide, University of Texas Press, 2014, s. 1–502, ISBN 978-0-292-75452-2.
  6. a b c Thomas Læssøe, Jens H. Petersen, Fungi of Temperate Europe, Princeston and Oxford: Princeston University Press, 2019, s. 1436, ISBN 978-0-691-18037-3.
  7. a b Kujawa Anna, Królestwo grzybów. Fascynujący świat grzybów niewielkich., „Matecznik Białowieski”, 2009 (3), Białowieski Park Narodowy, 2009, s. 5–7, ISSN 1898-0430.
  8. Discover Life Maps [online] [dostęp 2020-01-24].
  9. a b Erhard Halmschlager, Tadeusz Kowalski, The mycobiota in nonmycorrhizal roots of healthy and declining oaks, „Canadian Journal of Botany”, 82 (10), 2004, s. 1454, DOI10.1139/B04-101.
  10. T. Kowalski, R.D. Kehr, Endophytic fungal colonization of branch bases in several forest tree species, „Sydowia”, 44, 1992, s. 137–168, ISSN 0082-0598.
  11. Barklund P, Kowalski T, Endophytic fungi in branches of Norway spruce with particular reference to Tryblidopsis pinastri, „Canadian Journal of Botany”, 74, 1996, s. 673–678, ISSN 0008-4026.
  12. T. Kowalski, J. Rys, Grzyby endofityczne w zywych iglach Abies alba i Picea abies, „Acta Agraria et Silvestria. Series Silvestris”, 34, 1996, s. 33–45, ISSN 0065-0927 [dostęp 2020-01-04] (pol.).
  13. T. Kowalski, P. Zych, Endophytic fungi in needles of Pinus nigra growing under different site conditions, „Polish Botanical Journal”, 47 (2), 2002, s. 251–257, ISSN 1641-8190.
  14. Mueller Gregory, Bills Gerald, Foster Mercedes, Biodiversity of Fungi: Inventory and Monitoring Methods, Burlingtons: Elsevier Academic Press, 2004, s. 363, ISBN 978-0-12-509551-8.