Monaster Zwiastowania w Niżnym Nowogrodzie

Monaster Zwiastowaniaprawosławny męski klasztor w Niżnym Nowogrodzie, w jurysdykcji eparchii niżnonowogrodzkiej Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Utworzony w 1221, został zniszczony w 1229. Odbudowany w funkcjonował nieprzerwanie do 1919 r., po czym został zamknięty przez władze radzieckie. Restytuowany w 1993. Położony na brzegu Oki w pobliżu jej ujścia do Wołgi.

Monaster Zwiastowania
Благовещенский монастырь
nr rej. 5210029000
Ilustracja
Widok ogólny (2014), po prawej widoczny sobór Zwiastowania
Państwo

 Rosja

Obwód

 niżnonowogrodzki

Miejscowość

Niżny Nowogród

Kościół

Rosyjski Kościół Prawosławny

Rodzaj klasztoru

monaster

Eparchia

niżnonowogrodzka

Namiestnik

archimandryta Aleksander (Łukin)

Klauzura

nie

Typ monasteru

męski

Liczba mnichów (2013)

8

Obiekty sakralne
Sobór

Zwiastowania

Cerkiew

św. Aleksego

Cerkiew

św. Sergiusza

Założyciel klasztoru

Jerzy Wsiewołodowicz, metropolita kijowski Aleksy – odbudowa

Styl

ruski, klasycystyczny

Data budowy

po 1370

Data zamknięcia

1919

Data zburzenia

sukcesywnie dewastowany do lat 70. XX wieku

Data reaktywacji

1993

Położenie na mapie Niżnego Nowogrodu
Mapa konturowa Niżnego Nowogrodu, blisko centrum na prawo u góry znajduje się punkt z opisem „Monaster Zwiastowania”
Położenie na mapie Rosji
Mapa konturowa Rosji, po lewej znajduje się punkt z opisem „Monaster Zwiastowania”
Położenie na mapie obwodu niżnonowogrodzkiego
Mapa konturowa obwodu niżnonowogrodzkiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Monaster Zwiastowania”
Ziemia56°19′24″N 43°58′38″E/56,323348 43,977240
Strona internetowa

Historia

edytuj

Monaster został utworzony przez wielkiego księcia Jerzego Wsiewołodowicza (kanonizowanego następnie przez Cerkiew) oraz biskupa włodzimierskiego Szymona (również późniejszego świętego) w momencie założenia Niżnego Nowogrodu. Wezwanie monasteru może świadczyć o tym, że w intencjach fundatora miał być on placówką misyjną, szerzącą chrześcijaństwo wśród miejscowej ludności pogańskiej[1]. Klasztor istniał tylko osiem lat, gdyż w 1229 jego drewniane zabudowania zostały całkowicie zniszczone w czasie najazdu mordwińskiego księcia Purgasa[1].

Monaster został odbudowany z inicjatywy metropolity kijowskiego (rezydującego w Moskwie) Aleksego w 1370, zaś w 1371 wzniesiono na jego terenie pierwszą cerkiew – murowaną jednokopułową świątynię o tym samym wezwaniu, co cała wspólnota. Aleksy podarował klasztorowi cudotwórczą kopię Korsuńskiej Ikony Matki Bożej. Wizerunek ten był przechowywany w monasterze do czasów ZSRR, gdy został skonfiskowany, jego dalsze losy nie są znane. Aktualnie (XXI w.) w ikonostasie soboru Zwiastowania eksponowana jest jego kopia[1].

W XIV w. monaster otrzymał nadania ziemskie od wielkich książąt suzdalskich i niżnonowogrodzkich, jak również szereg darów prywatnych. Umożliwiło to szybki rozwój wspólnoty. Klasztor był przy tym traktowany jako filia domu metropolitalnego w Moskwie. Od utworzenia Patriarchatu Moskiewskiego w 1589 miał prawo posługiwania się nazwą „domowego monasteru domu patriarszego”, co oznaczało przywilej stauropigii. Po likwidacji patriarchatu i utworzeniu w 1721 Świątobliwego Synodu Rządzącego monaster zachował początkowo status wspólnoty podporządkowanej bezpośrednio Synodowi[1]. W 1764 w klasztorze żyło ok. 50–60 mnichów i posłuszników. W wymienionym roku monaster został zaliczony w poczet klasztorów III klasy i przeniesiony w jurysdykcję biskupów niżnonowogrodzkich i arzamaskich. W XVII i XVIII w. starsze świątynie klasztorne były przebudowywane[1]. W 1837 w kompleksie monasterskim rozpoczęto budowę cerkwi św. Aleksego oraz kaplicy pod tym samym wezwaniem[1].

Do końca XIX w. monaster zgromadził obszerną bibliotekę rękopisów i zabytkowych ksiąg z XVI–XIX w. Wśród nich był Ewangeliarz z 1575, egzemplarz Ustawu Cerkiewnego z 1607, Apostoł z 1694, księga z podpisem patriarchy Hermogena oraz jedenastowieczny zbiór kondakionów i innych pieśni cerkiewnych z nutami w tradycyjnym zapisie (kriukach)[1].

Monaster został zamknięty na polecenie władz radzieckich w 1919, w zajmowanych dotąd przez mnichów obiektach powstały różne instytucje świeckie. Parafia prawosławna zachowała jedynie cerkiew św. Andrzeja. W czasie konfiskaty kosztowności cerkiewnych z dawnych świątyń monasterskich zabrane zostały najcenniejsze elementy wyposażenia[1]. W 1923 na polecenie władz zniszczono kaplicę św. Aleksego, podając jako przyczynę brak wartości artystycznej. W związku z tym rada parafii św. Andrzeja zgodziła się, by budynki monasterskie stały się własnością muzeum, które wykorzystywało budynki cerkiewne jako teren wystawowy. W 1928 również cerkiew św. Andrzeja została zamknięta i całe jej wyposażenie przeszło na własność państwa, wtedy też zabudowania klasztorne opuścili ostatni mnisi, przebywający w nich nadal mimo formalnej likwidacji wspólnoty[1]. W 1949 w cerkwi św. Aleksego umieszczone zostało planetarium[1].

W 1960 kompleks klasztorny został uznany za zabytek, jednak przez kolejną dekadę nie był remontowany i jego stan techniczny ulegał sukcesywnemu pogorszeniu. W latach 70. i 80. XX wieku przeprowadzony został jego częściowy remont. W 1991 eparchia niżnonowogrodzka odzyskała główną świątynię monasteru – sobór Zwiastowania. Klasztor został restytuowany w 1993 przez metropolitę niżnonowogrodzkiego Mikołaja, który wyznaczył na jego pierwszego przełożonego hieromnicha Cyryla (Pokrowskiego)[1]. Przy monasterze rozpoczęła pracę szkoła duchowna, przekształcona w 1995 w seminarium duchowne. W latach 2004–2007 miała miejsce odbudowa cerkwi św. Aleksego, odnowienie budynków mieszkalnego i szpitalnego, jak również refektarza, trwają prace w cerkwiach św. Sergiusza, Zaśnięcia Matki Bożej oraz w soborze Zwiastowania. Przy źródle św. Aleksego powstała drewniana kaplica[1].

W 2013 w monasterze przebywało ośmiu mnichów i riasoforny posłusznik[2].

Przypisy

edytuj
  1. a b c d e f g h i j k l История монастыря. [dostęp 2016-10-31]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-10-31)].
  2. Братия монастыря