Muchodławka rajska
Muchodławka rajska[3] (Terpsiphone paradisi) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny monarek (Monarchidae). Zamieszkuje środkową i południową Azję. Nie jest zagrożony wyginięciem.
| Terpsiphone paradisi[1] | |||
| (Linnaeus, 1758) | |||
 Samiec podgatunku nominatywnego, odmiana jasna, Uttarakhand, Indie | |||
.jpg) Samica podgatunku T. p. ceylonensis, Sri Lanka | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Podtyp | |||
| Gromada | |||
| Podgromada | |||
| Infragromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Rodzina | |||
| Rodzaj | |||
| Gatunek |
muchodławka rajska | ||
| Synonimy | |||
| |||
| Podgatunki | |||
| |||
| Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2] | |||
 | |||
Taksonomia edytuj
Po raz pierwszy gatunek opisał Karol Linneusz w 1758 na podstawie holotypu z Indii. Nowemu gatunkowi nadał nazwę Corvus paradisi[4]. Obecnie (2021) Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC) umieszcza muchodławkę rajską w rodzaju Terpsiphone. Wyróżnia 3 podgatunki[5]. Klasyfikacja jest sporna. Niektórzy autorzy uznają muchodławkę rajską i czarnosterną (T. atrocaudata) za jeden gatunek ze względu na hybrydyzację. Autorzy Handbook of the Birds of the World wyróżniają 14 podgatunków muchodławki rajskiej[4]. IOC 10 z nich uznaje za podgatunki odrębnego gatunku – muchodławki indochińskiej (T. affinis), a jeden – muchodławkę chińską (T. incei) – za odrębny gatunek[5].
Podgatunki i zasięg występowania edytuj
IOC wyróżnia następujące podgatunki[5]:
- T. p. leucogaster (Swainson, 1838) – obszary lęgowe od zachodniego Tienszanu na południe po północny Afganistan, północny Pakistan, północno-zachodnie i północno-centralne Indie oraz zachodni i centralny Nepal; zimowiska leżą we wschodnim Pakistanie i na Półwyspie Indyjskim[4]
- T. p. paradisi (Linnaeus, 1758) – centralne i południowe Indie, centralny Bangladesz i południowo-zachodnia Mjanma; poza sezonem lęgowym także Sri Lanka[4].
- T. p. ceylonensis (Zarudny & Härms, 1912) – Sri Lanka[4]
Morfologia edytuj
Długość ciała bez ozdobnych sterówek wynosi około 20 cm; ozdobne sterówki samca mogą wystawać o kolejne 30 cm. Masa ciała 20–22 g[4]. Na głowie muchodławki rajskie mają czub[6]. Samce występują w dwóch odmianach barwnych (patrz: polimorfizm), ciemnej i jasnej. Samce ciemnej odmiany mają ciemnoniebieskie, opalizujące ciemię kontrastujące z szarym gardłem i bokami głowy, u niektórych podgatunków także i gardło oraz pozostała część głowy są czarne i połyskujące. Wierzch ciała rdzawy, ogon jaśniejszy. Samce jasnej odmiany są całe białe z połyskliwą, niebieskoczarną głową oraz czarnymi lotkami I rzędu i stosinami pozostałych lotek. Samice są upierzone tak jak samce, nie mają jednak ozdobnych wydłużonych sterówek[7].
Ekologia i zachowanie edytuj
Muchodławki rajskie występują przeważnie w gęstych lasach i zadrzewieniach. Żywią się owadami i pająkami[6].
Lęgi edytuj
Okres lęgowy w Indiach i Pakistanie trwa od marca do sierpnia, w południowo-wschodniej Azji od marca do czerwca[4]. Gniazdo ulokowane jest na drzewie, ma kształt kubka. Zniesienie liczy 3–4 jaja. Samica wysiaduje je przez 14–16 dni. Młode opuszczają gniazdo po 12 dniach życia[6].
Status edytuj
IUCN uznaje muchodławkę rajską za gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) od 2016 roku (od czasu zaakceptowania przez BirdLife International zmian w systematyce tego gatunku). Liczebność populacji nie została oszacowana, ale ptak ten opisywany jest jako zazwyczaj pospolity w obrębie swego zasięgu występowania. Trend liczebności populacji uznawany jest za stabilny[2][8].
Przypisy edytuj
- ↑ Terpsiphone paradisi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b Terpsiphone paradisi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazewnictwo polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Monarchidae Bonaparte, 1854 - monarki - Monarchs (wersja: 2021-01-16). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2021-02-01].
- ↑ a b c d e f g Moeliker, K.: Asian Paradise-flycatcher (Terpsiphone paradisi). [w:] del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.). Handbook of the Birds of the World Alive [on-line]. 2017. [dostęp 2017-03-11].
- ↑ a b c F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Monarchs. IOC World Bird List (v11.1). [dostęp 2021-02-01]. (ang.).
- ↑ a b c Jacek Twardowski, Kamila Twardowska: Ptaki świata. Szczegółowe opisy 800 gatunków. Wyd. 1. Warszawa: SBM, 2016, s. 364. ISBN 978-83-8059-276-6.
- ↑ Allen Jeyarajasingam: A Field Guide to the Birds of Peninsular Malaysia and Singapore. Oxford University Press, 2012, s. 284. ISBN 978-0-19-963942-7.
- ↑ Indian Paradise-flycatcher Terpsiphone paradisi. BirdLife International. [dostęp 2021-02-01].
Linki zewnętrzne edytuj
- Zdjęcia i nagrania audiowizualne. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).