Najmanowie (mong. naiman, czyli „osiem”[1]), zwani także Turkami Najmańskimi[2][3] lub Mongołami Najmańskimi[4] – nazwa nadana plemieniu lub plemionom zamieszkującym część stepów Azji Środkowej. Pozostawali w zależności od Chanatu Kara Kitajów do 1177 roku. Wielu uczonych uważa ich za Turków z Sekiz Oguz[5].

Lokalizacja chanatu najmańskiego we wczesnym imperium mongolskim (ok. 1207 roku)

Podobnie jak wśród Kitanów i Ujgurów, było wśród nich wielu nestoriańskich chrześcijan i buddystów. Po śmierci ostatniego chana, który zginął w bitwie przeciwko Temudżynowi w 1203 roku, jego syn Küczlük wraz z pozostałymi przy życiu żołnierzami uciekł do Kara Kitajów. Został tam przyjaźnie przyjęty i ożenił się z córką miejscowego władcy. Szybko jednak znalazł się w opozycji do teścia i wziął udział w spisku przeciwko niemu, w wyniku którego stracił on życie, a Küczlük zajął jego miejsce. Jako władca rozpoczął prześladowania muzułmanów w oazach na terenie współczesnej prefektury Hami. Jego rządy spotkały się z oporem miejscowych, którzy zbuntowali się przeciwko niemu. Ostatecznie utracił władzę w wyniku najazdu mongolskiego pod wodzą Dżebe-nojona.

Chociaż chanat Najmanów upadł pod ciosami Mongołów, to sam lud przetrwał, a jego przedstawicieli odnajdujemy w wielu częściach mongolskiego imperium, często na odpowiedzialnych stanowiskach. Uczeni przypuszczają, że Töregene-katun, żona Ugedeja, pochodziła z tego plemienia. Również Kitboga, jeden z dowódców Hulagu był Najmanem.

W dzisiejszym Kazachstanie plemię Najmanów jest jednym z najliczniejszych, również wśród Kirgizów i Uzbeków spotyka się Najmanów. Część z nich żyje w Afganistanie, gdzie są jednym z plemion hazarskich i zamieszkują Dolinę Szejka Alego. Przeważająca większość z nich to wyznawcy islamu w wersji szyickiej lub sunnickiej.

Religia

edytuj

W czasach przed podbojem mongolskim znaczna część Najmanów była chrześcijanami – nestorianami. Według tradycji Najmanowie i inni stepowi chrześcijanie byli potomkami trzech biblijnych mędrców. Wspomina o tym między innymi Kitboga, któremu przypisuje się słowa „kochamy i szanujemy chrześcijan, ponieważ jesteśmy potomkami Trzech Królów ze wschodu którzy przybyli do Betlejem złożyć ofiarę niedawno narodzonemu Chrystusowi”. Byli częścią drugiej fali nestorianizmu w Chinach w czasach Kubilaja[6]. Jednak większość Najmanów, którzy osiedlili się w zachodnich chanatach z czasem przeszła na islam[7].

Przypisy

edytuj
  1. Janhunen, Juha (2003). The Mongolic Languages. Routledge.
  2. Runciman, Steven (1987). A History of the Crusades. Cambridge University Press.
  3. Gibbon, Edward (1920). The History of the Decline and Fall of the Roman Empire. Methuen Publishing.
  4. WWW.SHSU.EDU. [dostęp 2011-04-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-09-16)].
  5. Roemer, Hans Robert; Scharlipp, Wolfgang-Ekkehard (2000). History of the Turkic Peoples in the Pre-Islamic Period
  6. Cary-Elwes, Columba. China and the Cross. (New York: P. J. Kenedy and Sons, 1956) s. 37
  7. Hayton of Corycus, La flor des estoires de la terre d'Orient (1307), in Charles Kohler (ed.), Recueil des historiens des croisades, Document Arméniens, tome II, Paris, 1906; quoted in Ugo Monneret de Villard, Le Leggende orientali sui Magi evangelici, Citta del Vaticano, Biblioteca apostolica vaticana, 1952, s.162.