Najwyższa Rada Islamska w Iraku

Najwyższa Rada Islamska w Iraku, (skr. NRI, pot. pol. Szyici[1], arab. ‏المجلس الأعلى الإسلامي العراقي / Al-Majlis Al-A'ala Al-Islami Al-'Iraqi, 1982–2006: Najwyższa Rada Rewolucji Islamskiej w Iraku[2][3] a. Najwyższa Rada Rewolucji Muzułmańskiej w Iraku[4], Najwyższe Zgromadzenie Rewolucji Islamskiej w Iraku[5], arab. ‏المجلس الأعلى الإسلامي العراقي‎) – iracka partia polityczna o ideologii islamskoszyickiej i –demokratycznej ze swoistym programem gospodarczym zw. sistanizmem, opartym na decentralizacji i solidaryzmie społecznym. Powstała w 80. XX w. w Iranie w środowisku irackiej emigracji politycznej skupionej wokół Muhammada Bakir al-Hakima. Pierwotnie była organizacją fundamentalistyczną[6]; pod wpływem II wojny w Zatoce Perskiej zmieniła kurs na bardziej umiarkowany konserwatyzm.

Najwyższa Rada Islamska w Iraku
‏المجلس الأعلى الإسلامي العراقي‎
Al-Majlis Al-A'ala Al-Islami Al-'Iraqi
Państwo

 Irak

Skrót

NRI

Lider

Humam Hamoudi

Data założenia

1982

Partie
członkowskie

Związek Wyzwolenia (koalicja)

Ideologia polityczna

islamizm szyicki, islamska demokracja, nacjonalizm iracki

Poglądy gospodarcze

sistanizm, decentralizacja, solidaryzm

Członkostwo
międzynarodowe

Oś Oporu

Barwy

zieleń

Obecni posłowie
5/329
Obecni radni wojewódzcy
54/440

Historia

edytuj

Za rządów Saddama Husajna

edytuj

Organizacja została utworzona w 1982 w Teheranie przez szyickich duchownych z An-Nadżafu, którzy opuścili Irak w obawie przed represjami ze strony rządu Saddama Husajna. Na jej czele stał od momentu powstania Muhammad Bakir al-Hakim[7]. Organizacja została utworzona pod auspicjami irańskiego rządu i miała być koalicją mniejszych formacji, w praktyce jednak szybko zaczęła działać jak zwykła partia polityczna. Pod wpływem irańskim al-Hakim zaczął skłaniać się ku systemowi władzy nadzorowanej przez autorytet religijny (welajat-e faghih). Spowodowało to izolację organizacji od pozostałych emigracyjnych opozycyjnych irackich formacji szyickich, w tym najsilniejszej, Zewu Islamu; były one niechętne zarówno takiej formie sprawowania władzy, jak i zbytniemu uzależnianiu się od Iranu[4].

W 1991 Rada skierowała podległą sobie formację zbrojną, brygadę Badr, na pomoc powstaniu szyitów irackich. Wystąpienie to zakończyło się jednak klęską[8]. Na początku XXI w. organizacja wycofała się z głoszonego wcześniej poparcia dla systemu władzy wzorowanego na irańskim. Lider organizacji Muhammad Bakir al-Hakim zadeklarował, że Irak powinien być krajem demokratycznym i wielowyznaniowym[9].

Po 2003

edytuj
 
Abd al-Aziz al-Hakim kierował organizacją od 2003 do śmierci w 2009

Muhammad Bakir al-Hakim wrócił do Iraku w maju 2003, po obaleniu rządów Saddama Husajna wskutek amerykańskiej interwencji[10], którą partia popierała[11]. Al-Hakim udzielił warunkowego poparcia ustanowionej przez Amerykanów Tymczasowej Radzie Zarządzającej Iraku[10]; organizacja wprowadziła do niej swoich przedstawicieli i była jedną z sześciu dominujących formacji (wszystkie wywodziły się z irackiej emigracji)[11]. W sierpniu 2003 zginął w zamachu bombowym w An-Nadżafie. Kierownictwo w organizacji przejął po nim brat, Abd al-Aziz al-Hakim[10]. Abd al-Aziz al-Hakim w imieniu partii brał udział w opracowywaniu projektu nowej konstytucji Iraku[12].

W wyborach parlamentarnych w Iraku w styczniu 2005 partia startowała jako część szyickiej koalicji - Zjednoczonego Sojuszu Irackiego, który odniósł sukces, uzyskując 48,2% głosów (140 mandatów w 328-osobowej Izbie Reprezentantów). Podobnie w wyborach parlamentarnych w grudniu 2005 Zjednoczony Sojusz Iracki, z udziałem Rady, zwyciężył z wynikiem 41,2% (128 mandatów)[13][14]. W nowo utworzonym rządzie Nuriego al-Malikiego ministrem spraw wewnętrznych został działacz Rady Bakir Dżabr az-Zubajdi. Za jego przyzwoleniem szyickie organizacje militarne dokonały szeregu zabójstw byłych działaczy partii Baas oraz niezwiązanych z nią sunnitów bagdadzkich[15].

Cztery lata później, w wyborach samorządowych w 2009, Najwyższa Rada Islamska wystawiła odrębną listę i wystartowała pod hasłami religijnymi. Uzyskała jednak znacznie niższe poparcie niż do tej pory[14]. W 2009 zmarł Abd al-Aziz al-Hakim. Nowym liderem partii został jego syn Ammar.

W wyborach parlamentarnych w Iraku w 2010 ponownie startowała w ramach koalicji Zjednoczony Sojusz Iracki, który zajął trzecią pozycję z wynikiem 18,2% głosów (70 mandatów)[13]. Po wyborach Zjednoczony Sojusz Iracki podjął bliską współpracę ze zwycięską koalicją Państwo Prawa kierowaną przez Nuriego al-Malikiego. Współdziałanie dwóch szyickich formacji pozwoliło na zmarginalizowanie sunnickiej koalicji - Irackiego Ruchu Narodowego[16], która uzyskała w wyborach największe procentowo poparcie[13]. W wyborach parlamentarnych w Iraku w 2014 Rada brała udział jako główna siła koalicji Al-Muwatin (ar. Obywatele), złożonej zarówno z szyickich partii religijnych, jak i świeckich. Z list koalicji startowały m.in. kobiety występujące publicznie bez zasłon, co było w Iraku wydarzeniem precedensowym; Obywatele byli pierwszą koalicją tak bliską koalicją organizacji religijnych i świeckich w historii Iraku po 2003[17]. Ostatecznie zajęła w wyborach drugie miejsce i zdobyła 29 miejsc w parlamencie[18].

Organizacja Badr

edytuj
Osobny artykuł: Organizacja Badr.

Ramieniem zbrojnym organizacji była organizacja (początkowo: brygada) Badr[10]. Jej członkowie częściowo byli rekrutowani spośród jeńców irackich w niewoli irańskiej podczas wojny iracko-irańskiej. Brygada Badr odegrała pewną rolę w walkach, zwłaszcza w Kurdystanie[4]. W 2003 organizacja Badr liczyła 10 tys. osób[10]. W 2012 formacja zerwała z Najwyższą Radą Islamską i działa dalej samodzielnie, będąc blisko związaną z siłami Ghods, częścią irańskiego Korpusu Strażników Rewolucji Islamskiej[17].

Przypisy

edytuj
  1. Miłada Jędrysik, Kim są szyici – największa siła polityczna Iraku [online], Wyborcza.pl, 16 maja 2003 [dostęp 2015-12-25] [zarchiwizowane z adresu 2015-12-25].
  2. Irak: Ugrupowania rebelianckie odrzucają plan pojednania [online], Money.pl, 3 lipca 2006 [dostęp 2015-12-25] (pol.).
  3. Odbudowa Iraku - pierwsze przybliżenie [online], www.pism.pl [dostęp 2015-12-25] [zarchiwizowane z adresu 2016-01-06].
  4. a b c Tripp 2009 ↓, s. 287.
  5. Jamsheer H. A.: Współczesna historia Iraku. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie DIALOG, 2007, s. 140. ISBN 978-83-89899-82-8.
  6. Tripp 2009 ↓, s. 338.
  7. Farouk-Sluglett i Sluglett 2003 ↓, s. 300.
  8. Tripp 2009 ↓, s. 297.
  9. Lawrence Joffe, Obituary: Ayatollah Mohammad Baqir al-Hakim [online], the Guardian [dostęp 2015-12-27].
  10. a b c d e Who's who in post-Saddam Iraq [online], news.bbc.co.uk [dostęp 2015-12-25].
  11. a b Dodge 2012 ↓, s. 42-43.
  12. Dodge 2012 ↓, s. 46.
  13. a b c Dodge 2012 ↓, s. 215-216.
  14. a b Dodge 2012 ↓, s. 150.
  15. Dodge 2012 ↓, s. 63-64.
  16. Dodge 2012 ↓, s. 169.
  17. a b Ali Mamouri, Hakim-led Citizen Coalition could shake up Iraqi elections [online], Al-Monitor, 23 kwietnia 2013 [dostęp 2015-12-27] [zarchiwizowane z adresu 2014-04-29] (ang.).
  18. Iraq elections: Maliki's State of Law 'wins most seats' [online], BBC News [dostęp 2015-12-27] (ang.).

Bibliografia

edytuj