Nogal żółtonogi
Nogal żółtonogi[4] (Megapodius layardi) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny nogali (Megapodiidae). Występuje wyłącznie na wyspach Vanuatu. Jest narażony na wyginięcie.
Megapodius layardi[1] | |||
Tristram, 1879 | |||
![]() Ilustracja z książki A handbook to the game-birds (1897) | |||
Systematyka | |||
Domena | |||
---|---|---|---|
Królestwo | |||
Typ | |||
Podtyp | |||
Gromada | |||
Podgromada | |||
Infragromada | |||
Rząd | |||
Rodzina | |||
Rodzaj | |||
Gatunek |
nogal żółtonogi | ||
Synonimy | |||
| |||
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3] | |||
![]() |
Taksonomia
edytujDwa syntypowe okazy Megapodius layardi[5] znajdują się w zbiorach National Museums Liverpool w World Museum, z numerami identyfikacyjnymi T9758 (dorosły samiec) i T9759 (dorosła samica). Okazy zostały zebrane na wyspie Vate (Efate) odpowiednio w lipcu i wrześniu 1877 r. przez Edgara Leopolda Layarda i trafiły do kolekcji narodowej w Liverpoolu za pośrednictwem kolekcji kanonika Henry’ego Bakera Tristrama, która została zakupiona w 1896[6]. W kolekcji ptaków w Muzeum Historii Naturalnej w Tring znajdują się trzy kolejne syntypy[7][8].
Nie wyróżnia się podgatunków[9]. Takson ten bywał niekiedy uznawany za podgatunek nogala ciemnego (M. freycinet)[2][10].
Morfologia
edytujDługość ciała około 42–45 cm. Obie płcie są do siebie podobne. Upierzenie ciemnobrązowawe lub śliwkowoczarne; rozległa, różowawo-czerwona, naga skóra na czole i twarzy; tęczówki brązowe, dziób, nogi i stopy jasnożółte[10].
Zasięg występowania
edytujNogal żółtonogi jest endemitem Vanuatu. Występuje na większości wysp w północnej i środkowej części tego wyspiarskiego państwa, aż po Efate na południu. Nie jest znany status gatunku na wyspie Tanna w południowej części Vanuatu – albo wymarł, albo nigdy tam nie występował[3].
Ekologia
edytujGatunek ten występuje do wysokości około 800 m n.p.m.[3][10] Jego głównym naturalnym siedliskiem są subtropikalne lub tropikalne wilgotne lasy nizinne[3] i zarośla[10]. Bywał też niekiedy spotykany w ogrodach i lasach zdegradowanych. Żyje na ziemi; w przypadku zagrożenia woli uciec biegiem niż odfrunąć[10].
Prawdopodobnie sezon lęgowy trwa cały rok, ale głównie od czerwca do sierpnia. Lęgnie się w norach, być może buduje też kopce, ale nie ma na to dowodów. Inkubacja jaj trwa około 45 dni[10].
Zjada owady, larwy, robaki, ślimaki i inne bezkręgowce; także owoce, nasiona itp. Rozgrzebuje wilgotną ściółkę w poszukiwaniu jedzenia[10].
Status
edytujW Czerwonej księdze gatunków zagrożonych IUCN nogal żółtonogi jest klasyfikowany jako gatunek narażony na wyginięcie (VU, Vulnerable). Liczebność populacji szacowana jest na 2500–9999 dorosłych osobników. Trend populacji uznawany jest za spadkowy, z powodu zagrożeń związanych ze zmniejszaniem się habitatu[3][11].
Przypisy
edytuj- ↑ Megapodius layardi, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
- ↑ a b c D. Lepage: Vanuatu Scrubfowl Megapodius layardi. [w:] Avibase [on-line]. [dostęp 2023-06-20]. (ang.).
- ↑ a b c d e Megapodius layardi, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
- ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Rodzina: Megapodiidae Lesson, 1831 - nogale - Megapodes (wersja: 2021-04-05). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2023-06-20].
- ↑ H.B. Tristram. Notes on Collections of Birds sent from New Caledonia, from Lifu (one of the Loyalty Islands), and from the New Hebrides by E. L. Layard, C.M.G. &c.. „Ibis”. ser. 4 t. 3 (10), s. 194–195, 1879. (ang. • łac.).
- ↑ R. Wagstaffe: Type Specimens of Birds in the Merseyside County Museums (formerly City of Liverpool Museums). Merseyside County Museums, 1978, s. 6. (ang.).
- ↑ Natural History Museum i inni, NHM Bird Collection Type Specimens, [w:] Natural History Museum, 28 listopada 2022, DOI: 10.5519/e876ecp9 [dostęp 2023-06-18] (ang.).
- ↑ Rachel L.M. Warren: Type-specimens of birds in the British Museum (Natural History). T. 1. London: British Museum (Natural History), 1966, s. 156. (ang.).
- ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): IOC World Bird List (v13.1). [dostęp 2023-06-20]. (ang.).
- ↑ a b c d e f g A. Elliott & G.M. Kirwan: Vanuatu Megapode (Megapodius layardi), version 1.0. [w:] Birds of the World (red. J. del Hoyo, A. Elliott, J. Sargatal, D.A. Christie & E. de Juana) [on-line]. Cornell Lab of Ornithology, Ithaca, NY, USA, 2020. [dostęp 2023-06-20]. (ang.).
- ↑ Tanya Foster , Update on the Vanuatu Megapode Megapodius layardi on Ambrym, Vanuatu, „Bird Conservation International”, 9 (1), 1999, s. 63–71, DOI: 10.1017/S095927090000335X, ISSN 0959-2709 (ang.).
Linki zewnętrzne
edytuj- Zdjęcia i nagrania głosów. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).