Northrop Corporation

Northrop Corporation[a]amerykańskie przedsiębiorstwo branży lotniczej i zbrojeniowej, istniejące od 1939 do 1994 roku, kiedy to w następstwie przejęcia Grumman Corporation przekształcone zostało w Northrop Grumman Corporation[1]. Podstawę działalności przedsiębiorstwa stanowiło projektowanie oraz produkcja samolotów myśliwskich i bombowych, a jednym z głównych jego osiągnięć było opracowanie konstrukcji latającego skrzydła[2]. Siedziba przedsiębiorstwa mieściła się w Los Angeles[3].

Northrop Corporation
Logo
Państwo

 Stany Zjednoczone

Siedziba

Los Angeles

Data założenia

1939

Data likwidacji

1994 (→ Northrop Grumman Corporation)

Forma prawna

spółka publiczna

Giełda

NYSE

Symbol akcji

NOC

brak współrzędnych
B-2 Spirit
Linia produkcyjna samolotów F-5 Tiger II w zakładzie w Hawthorne, ok. 1970 r.
P-61 Black Widow

Przedsiębiorstwo było spółką publiczną, której akcje notowane były na Nowojorskiej Giełdzie Papierów Wartościowych (NYSE)[3]. Corocznie pojawiało się w rankingu największych amerykańskich przedsiębiorstw Fortune 500, publikowanego od 1955 roku[4]. Wchodziło w skład indeksu giełdowego S&P 500 nieprzerwanie od jego utworzenia w 1957 roku[5]. Szczytową wielkość zatrudnienia uzyskało w 1987 roku – liczyło wówczas 48,2 tys. pracowników. W tym samym roku odnotowało ono rekordowy przychód, w wysokości 6,05 mld dolarów[3][4].

Historia edytuj

Założycielem przedsiębiorstwa był Jack Northrop, który pracował jako projektant samolotów od 1916 roku, m.in. dla Douglas Aircraft Company i Lockheed Corporation. Była to trzecia założona przez niego spółka – po Avion Corporation (zał. 1928), którą sprzedał przedsiębiorstwu United Aircraft and Transport Corporation w 1930 roku, i Northrop Corporation, którą założył (1932) we współpracy z Douglas Aircraft Company, wchłoniętej przez Douglasa w 1938 roku[1][3][2]. Założona przez Northropa w 1939 roku wytwórnia nosiła pierwotnie nazwę Northrop Aircraft, Inc.[1], a jej siedziba i zakład produkcyjny wraz z lotniskiem ulokowane zostały w Hawthorne, nieopodal Los Angeles[6].

W pierwszych latach działalności, które przypadły na II wojnę światową, działalność przedsiębiorstwa w dużej mierze skupiała się na rozwoju eksperymentalnych samolotów w układzie latającego skrzydła, którym Jack Northrop zainteresował się już w latach 20. W 1940 roku miał miejsce oblot pierwszej konstrukcji tego typu – N-1M[2]. Kulminacją prac rozwojowych były prototypowe bombowce strategiczne YB-35 i YB-49, które nie zostały jednak przyjęte na uzbrojenie US Air Force (USAF), w rezultacie czego dalszy rozwój konstrukcji tego typu został wstrzymany[2]. W latach 40. Northrop opracował także samolot P-61 Black Widow, pierwszy myśliwiec nocny, który trafił na wyposażenie amerykańskiego lotnictwa wojskowego[1]. Jack Northrop pozostawał prezesem przedsiębiorstwa do 1952 roku, kiedy to przeszedł na emeryturę (honorowym członkiem rady dyrektorów pozostawał do śmierci w 1981 roku)[7].

W latach 50. i 60. Northrop prowadził produkcję myśliwców przechwytujących F-89 Scorpion, pocisków manewrujących SM-62 Snark, samolotów szkolno-treningowych T-38 Talon oraz spokrewnionych z nimi lekkich samolotów myśliwskich F-5 Freedom Fighter (później ich wersji rozwojowej F-5E Tiger II). Te ostatnie odniosły szczególny sukces komercyjny – T-38 wybrany został na standardowy samolot szkoleniowy w USAF, a F-5 eksportowany był do wielu krajów świata, w liczbie ponad 2200 egzemplarzy. Jako podwykonawca Northrop prowadził równolegle produkcję podzespołów dla innych przedsiębiorstw lotniczych i zbrojeniowych[2][1].

W latach 70. spółka była przedmiotem skandalu wynikającego z niezgodnego z prawem finansowania kampanii politycznych, w tym prezydenta Richarda Nixona w wyborach w 1972 roku[3][8]. W toku ustaleń na jaw wyszło też, że przedstawiciele spółki przekazywali urzędnikom w innych krajach, m.in. Indonezji, Iranie i Arabii Saudyjskiej, łapówki w celu uzyskania korzystnego rozstrzygnięcia przetargów. Skandal korupcyjny miał negatywny wpływ na wielkość sprzedaży produktów Northropa w kolejnych latach[2]. Eksperymentalny samolot Northropa, YF-17 Cobra przegrał w przetargu na nowy myśliwiec USAF, na rzecz konkurencyjnego General Dynamics F-16 Fighting Falcon, niemniej posłużył on później do opracowania, we współpracy z McDonnell Douglas, samolotu myśliwskiego F-18 Hornet[2], przyjętego na uzbrojenie US Navy[3]. Na początku lat 80. Northrop zaprezentował samolot F-20 Tigershark, zaprojektowany z myślą o rynkach zagranicznych, jako mniej zaawansowana technicznie alternatywa dla F-16, który objęty był restrykcjami eksportowymi. Niespodziewana zmiana polityki rządu w okresie prezydentury Ronalda Reagana, który zniósł te ograniczenia, spowodowała, że F-20 nie znalazł nabywców, a sfinansowany ze środków własnych przedsiębiorstwa projekt został porzucony[2].

W 1981 roku Northrop uzyskał kontrakt na opracowanie samolotu bombowego o obniżonej wykrywalności B-2 Spirit o konstrukcji latającego skrzydła, opracowywanej przez przedsiębiorstwo przeszło 30 lat wcześniej. Oblot samolotu nastąpił w 1989 roku, a w 1993 roku przyjęty został na wyposażenie USAF[1].

Na początku lat 90. przyszłość przedsiębiorstwa była niepewna. Zmagało się ono z rekordowym zadłużeniem i kolejnymi skandalami – łapówkarskim w Korei Południowej oraz związanym z fałszowaniem danych testowych[2][3]. Po niepowodzeniu samolotu YF-23 w przetargu na samolot myśliwski nowej generacji (1991), którego zwycięzcą został Lockheed Martin F-22 Raptor, ponad połowa przychodów Northropa zależała od kontynuacji przez rząd programu rozwoju bombowców B-2, a ta stała pod znakiem zapytania[2][3]. Pod nowym zarządem przedsiębiorstwo podjęło program redukcji długów, obejmujący m.in. sprzedaż dotychczasowej siedziby w Century City[9] oraz nadmiarowych zakładów produkcyjnych, i zaczęło poszukiwać możliwości dywersyfikacji. W 1994 roku Northrop złożył zwycięską ofertę przejęcia spółki Grumman Corporation za kwotę 2,17 mld dolarów, przebijając konkurencyjną ofertę złożoną przez koncern Martin Marietta. W następstwie przejęcia spółka zmieniła nazwę na Northrop Grumman Corporation, stając się trzecią co do wielkości w swojej branży w Stanach Zjednoczonych (po Lockheed Corporation i McDonnell Douglas)[2].

Uwagi edytuj

  1. Do 1958 Northrop Aircraft, Inc.[1]

Przypisy edytuj

  1. a b c d e f g Northrop Grumman Corporation, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-07-09] (ang.).
  2. a b c d e f g h i j k Northrop Grumman Corporation. W: International directory of company histories. T. 111. Detroit: St. James Press, 2010, s. 343-346. ISBN 978-1-4144-4107-8. [dostęp 2023-07-09].
  3. a b c d e f g h Northrop Corporation. W: Gary Hoover, Alta Campbell, Patrick J. Spain: Hoover's handbook of American business 1993. Austin: The Reference Press, 1992, s. 427. ISBN 978-1-878753-05-2. [dostęp 2023-07-09].
  4. a b Fortune 500: Companies by year. CNN Money. [dostęp 2023-07-09]. (ang.).
  5. S&P Releases List of 86 Companies in the S&P 500 Since 1957. PaperMoney. [dostęp 2023-07-09]. (ang.).
  6. Sam Gnerre: Hawthorne Municipal Airport’s roots lie in the early days of the aerospace industry. Hawthorne Police, 2016-05-07. [dostęp 2023-07-09]. (ang.).
  7. William R. Sears: John Knudsen Northrop. W: National Academy of Engineering of the United States of America: Memorial Tributes. T. 2. Waszyngton: National Academy Press, 1983, s. 229-230. ISBN 978-0-309-03482-1.
  8. Henry Weinstein: Northrop admits to secret fund. The New York Times, 1974-10-12. [dostęp 2023-07-09]. (ang.).
  9. Dave McNary: Northrop announces headquarters sale. UPI, 31-01-1990. [dostęp 2023-07-09]. (ang.).