Nowa Wieś Spiska

Nowa Wieś Spiska
Spišská Nová Ves
	Herb
Państwo	Słowacja
Kraj	koszycki
Powiat	Nowa Wieś Spiska
Burmistrz	Ján Volný
Powierzchnia	66,67 km²
Wysokość	506 m n.p.m.
Populacja (2021); • liczba ludności; • gęstość	; 35 138; 529,23 os./km²
Nr kierunkowy	+421 53
Kod pocztowy	052 01
Tablice rejestracyjne	SN
	Położenie na mapie kraju koszyckiego Nowa Wieś Spiska
	Położenie na mapie Słowacji Nowa Wieś Spiska
	48°56′40″N 20°33′46″E/48,944444 20,562778
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Nowa Wieś Spiska (słow. Spišská Nová Ves, niem. Zipser Neudorf/Neuendorf, węg. Igló, rom. Nowejsis) – miasto powiatowe we wschodniej Słowacji, w kraju koszyckim, w historycznym regionie Spisz.

Ratusz i najwyższa wieża kościelna na Słowacji

Reduta

Kościół w dzielnicy Novoveská Huta

GeografiaEdytuj

Spiska Nowa Wieś leży na wysokości 430 m n.p.m. w Kotlinie Hornadzkiej nad Hornadem. Liczba mieszkańców miasta w 2011 roku wynosiła 38 045 osób, powierzchnia miasta – 66,67 km². Dzieli się na dzielnice:

sídlisko Tarča
sídlisko Mier
sídlisko Východ
sídlisko Západ
Novoveská Huta
Ferčekovce

HistoriaEdytuj

Okolice Nowej Wsi Spiskiej były zasiedlone już w neolicie. Osadnictwo słowiańskie istniało tu już w czasach państwa wielkomorawskiego. Na obszarze dzisiejszego miasta leżała prawdopodobnie znana skądinąd słowiańska osada Iglov. Osada ta została zniszczona i opuszczona podczas najazdów mongolskich, ale później została zasiedlona ponownie przez ocalałych dawnych mieszkańców. W jej sąsiedztwie w połowie XIII wieku powstała osada saskich kolonistów Neudorf (Villa Nova). Dzisiejsza Spiska Nowa Wieś powstała z połączenia obu wsi.

Pierwsza pisemna wzmianka o mieście pochodzi z 1268. W XIV wieku miasto stało się ośrodkiem górnictwa, rzemiosła i handlu (największy plac targowy na ówczesnych ziemiach słowackich). W 1380 miasto uzyskało uprzywilejowany status wolnego królewskiego miasta górniczego. W latach 1412–1769 w wyniku zastawu spiskiego miasto z okolicami należało do Polski i znajdowało się pod władzą królów polskich, stanowiło część starostwa spiskiego. Po bezprawnym zagarnięciu tych terenów przez Habsburgów w 1769 Spiską Nową Wieś włączono do Węgier i później ustanowiono siedzibą władz Prowincji XVI Miast Spiskich.

W czasach nowożytnych Spiska Nowa Wieś była znana z licznych miejskich szkół. W 1910 – według spisu nieuwzględniającego narodowości polskiej – miasto liczyło 10,5 tys. mieszkańców, z czego 5,1 tys. Słowaków, 3,5 tys. Węgrów i 1,8 tys. Niemców. W 1918 znalazło się w granicach Czechosłowacji. W okresie kampanii wrześniowej w roku 1939 miasto było siedzibą kwatery głównodowodzącego słowackich wojsk inwazyjnych kierującego ofensywą przeciwko Polsce.

ZabytkiEdytuj

Najważniejszymi zabytkami miasta są m.in.:

rzymskokatolicki kościół pw. Wniebowzięcia NMP z XIV w. z najwyższą wieżą kościelną na Słowacji (87 m);
rzymskokatolicki kościół pw. Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Maryi Panny z lat 1727–1731;
zbór ewangelicki z końca XVIII w.;
gotycki Dom Prowincyjny z XV w.;
klasycystyczny ratusz z XIX w.;
secesyjna tzw. „Reduta” z przełomu XIX i XX w.;
barokowa kolumna maryjna z 1724 r.

Kilka kilometrów na zachód od Nowej Wsi Spiskiej leży park narodowy Słowacki Raj; niedaleko też do Spiskiego Zamku.

SportEdytuj

HK Spišská Nová Ves – klub hokejowy

ParkiEdytuj

park Madaras
park koło ratusza
park koło kościoła pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny
Ogród Zoologiczny

KomunikacjaEdytuj

W Nowej Wsi Spiskiej krzyżują się drogi lokalne 536 z Krompachów do Kieżmarku i 533 z Gemerskiej Połomy do Lewoczy. Przez miasto przebiega linia kolejowa z Koszyc i Preszowa do Popradu. W mieście znajduje się trawiaste lotnisko miejscowego aeroklubu.

Miasta partnerskieEdytuj

PrzypisyEdytuj

↑ Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí (słow.). Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-09-24].
↑ Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce [om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter)] (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
↑ ^a ^b ^c Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika (słow.). 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31].
↑ Statistical Office of the Slovak Republic: Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne) (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].
↑ Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].

Linki zewnętrzneEdytuj

[burmistrz-1] Zoznam zvolených starostov a primátorov podľa obcí, miest a mestských častí (słow.). Štatistický úrad Slovenskej republiky, 2014. [dostęp 2017-09-24].

[2] Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce [om7014rr_ukaz: Rozloha (Štvorcový meter)] (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].

[base_info-3] Statistical Office of the Slovak Republic: Základná charakteristika (słow.). 2015-04-17. [dostęp 2022-03-31].

[4] Statistical Office of the Slovak Republic: Počet obyvateľov podľa pohlavia - obce (ročne) (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].

[5] Statistical Office of the Slovak Republic: Hustota obyvateľstva - obce (słow.). 2022-03-31. [dostęp 2022-03-31].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]