Nuku Muhammad Amiruddin
Nuku Muhammad Amiruddin, znany jako Książę Nuku lub Sułtan Nuku[1] (ur. 1738, zm. 1805) – sułtan Tidore, Bohater Narodowy Indonezji.
| |
| Sułtan Tidore | |
| Okres |
od 1797 |
|---|---|
| Dane biograficzne | |
| Data i miejsce urodzenia | |
| Data i miejsce śmierci | |
Wczesne życie
edytujUrodził się w 1738 roku w Soa Siu na wyspie Tidore. Jego ojcem był sułtan Jamaluddin, władca Sułtanatu Tidore, który w 1776 roku został aresztowany i zesłany przez kolonizatorów holenderskich do Batavii[2]. Młodszym bratem Sułtana Nuku był Kamaluddin[2].
Walka przeciwko Holendrom
edytujPo wygnaniu ojca przez Holendrów władcą Sułtanatu Tidore został Kaicil Gay Jira. Później zastąpił go w tej roli Patra Alam, czemu sprzeciwili się Amiruddin i Kamaluddin. Następnie Amiruddin zbudował armadę kora-kora wokół wyspy Seram i Nowej Gwinei[2]. Wyznaczył Kamaluddina na prawdziwego sułtana[2][3].
W 1781 roku Amiruddin tytułował się jako „Sri Maha Tuan Sultan Amir Muhammad Saifuddin Syah”. W odpowiedzi Holendrzy zaatakowali i pokonali armię Amiruddina. Amiruddin nie został jednak złapany. W 1783 roku doszło do kolejnego ataku Holendrów na armię Amiruddina. Holenderski dowódca i większość jego ludzi zginęła, a ocalałych schwytano[4].
W październiku 1783 r. holenderska placówka na Tidore została zaatakowana przez siły Amiruddina, a wszyscy Europejczycy zostali zabici. Zajście to podsyciło rywalizację między sułtanatami Ternate i Tidore. W listopadzie 1783 r. Sułtanat Ternate wspomógł holenderski napad na Tidore. Następnie w grudniu Holendrzy narzucili porozumienie i wyznaczyli marionetkowego sułtana – Hairula Alama Kamaluddina Kaicili Asgara, księcia zesłanego na Cejlon[4].
W 1787 roku baza Amiruddina we wschodnim Seramie została zaatakowana i zajęta przez siły holenderskie, Amiruddin zdołał jednak uciec. Zbudował nową bazę na wyspie Gorong. Nawiązał także przyjazne stosunki z Wielką Brytanią[3]. Otrzymawszy uzbrojenie od Wielkiej Brytanii, armia Amiruddina zaatakowała Holendrów, odnosząc sukces w bitwie[3]. W konsekwencji Holendrzy zaproponowali Amiruddinowi stanowisko pod warunkiem, że ten podejmie negocjacje z sułtanem Kamaluddinem. Amiruddin odrzucił propozycję, zwiększając także częstotliwość ataków na Holendrów, z pomocą sił sułtana Kamaluddina[3]. W 1794 roku Jamaluddin poparł starania Amiruddina, podobnie uczyniło kilku władców Papui[3]. W lutym 1795 r. Abdulgafur, syn Amiruddina, poprowadził wojsko do Tidore[5]. W 1796 roku siły Amiruddina zajęły wyspę Banda, a 2 kwietnia 1797 r. przejęły kontrolę nad wyspą Tidore, po tym jak otoczyły wyspę 79 statkami Amiruddina i jednym statkiem brytyjskim[3][5]. Sułtan Kamaluddin uciekł na wyspę Ternate, a Amiruddin został jednogłośnie wybrany nowym sułtanem Tidore[3]. W 1801 roku Amiruddin uwolnił Ternate od Holendrów. Zmarł w 1805 roku[3].
Pośmiertnie, w 1995 roku, został uhonorowany tytułem Bohatera Narodowego Indonezji[2][6].
Przypisy
edytuj- ↑ Muridan Satrio Widjojo, The Revolt of Prince Nuku: Cross-Cultural Alliance-making in Maluku, C.1780-1810, Leiden: Brill, 2009 (TANAP Monographs on the History of Asian-European Interaction 12), DOI: 10.1163/ej.9789004172012.i-280, ISBN 978-90-04-17201-2, ISBN 978-90-47-42533-5, OCLC 568601811 (ang.).
- ↑ a b c d e Arya Ajisaka, Mengenal Pahlawan Indonesia, wyd. poprawione, Jakarta: Kawan Pustaka, 2008, s. 15–16, ISBN 978-979-757-278-5, OCLC 778094922 (indonez.).
- ↑ a b c d e f g h Gamal Komandoko, Kisah 124 pahlawan & pejuang Nusantara, Yogyakarta: Pustaka Widyatama, 2006, s. 239–242, ISBN 978-979-661-090-7, OCLC 129924431 (indonez.).
- ↑ a b Merle Calvin Ricklefs, A History of Modern Indonesia Since C. 1200, wyd. 3, Stanford: Stanford University Press, 2001, s. 77, ISBN 978-0-8047-4480-5, OCLC 49030264 (ang.).
- ↑ a b J.B. Sudarmanto, Jejak-jejak pahlawan: perekat kesatuan bangsa Indonesia, Jakarta: Grasindo, 2007, s. 319, ISBN 978-979-759-716-0, OCLC 200180907 (indonez.).
- ↑ Pahlawan [online], Kementerian Sosial RI [dostęp 2020-02-21] [zarchiwizowane z adresu 2014-09-27] (indonez.).