IżAwto
Łada Iżewskij Awtomobilnyj Zawod (Iżewska Fabryka Samochodów), w skrócie Łada Iżewsk (ros. Ижевский автомобильный завод – Лада Ижевск) – producent samochodów osobowych z siedzibą w rosyjskim Iżewsku; nazwa fabryki pochodzi od przepływającej przez miasto rzeki Iż. Obecnie działa w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością (ros. OOO) i jest kontrolowana od 2011 roku przez AwtoWAZ.
| |
| Państwo | |
|---|---|
| Republika | |
| Siedziba | |
| Adres |
ul. Awtozawodskaja 5 |
| Data założenia |
1965 |
Położenie na mapie Rosji  | |
Położenie na mapie Udmurcji  | |
Położenie na mapie Iżewska  | |
 56°53′01,8″N 53°18′08,7″E/56,883833 53,302417
| |
| Strona internetowa | |
.jpg)
.jpg)
Historia
edytujZakład początkowo wchodził w skład państwowego kombinatu Iżmasz (Iżewskij Maszynostroitielnyj Zawod – Iżewskie Zakłady Maszynowe). Produkcję motocykli w Iżmaszu rozpoczęto w roku 1929. Już w roku 1958 rozpoczęły się prace nad prototypowym pojazdem przeznaczonym dla rolnictwa o nazwie „Ogoniok”, zaprojektowanym przez instytut NAMI. Model ten jednak nigdy nie wszedł do seryjnej produkcji. W związku z rosnącym popytem w ZSRR na samochody osobowe, 25 czerwca 1965 roku władze zdecydowały zbudować w ramach Iżmaszu nowe zakłady samochodowe i umieścić tam produkcję samochodów Moskwicz[1]. Stronnikiem tego i późniejszym protektorem zakładów był przewodniczący Rady Najwyższej Gospodarstwa Narodowego ZSRR, następnie sekretarz KC KPZR Dmitrij Ustinow, związany z radzieckim kompleksem przemysłowo-obronnym, w którego skład wchodził Iżmasz. Fabrykę samochodów zbudowano w innej części miasta w znacznej części od podstaw; jej teren zajął 120 hektarów, a łączna długość linii produkcyjnej wynosiła 33,5 km[1]. Zainwestowano przy tym w zakup nowoczesnego oprzyrządowania na zachodzie Europy (m.in. ważącej 160 ton prasy we Francji), przez co samochody produkowane w Iżewsku wyróżniały się przez dłuższy czas jakością od oryginalnych Moskwiczy produkcji AZLK[1]. Spośród radzieckich zakładów samochodowych, Iżmasz nie podlegał Ministerstwu Przemysłu Samochodowego[2].
Początkowo uruchomiono montaż samochodów Moskwicz 408 z części dostarczanych przez moskiewskie zakłady i 12 grudnia 1966 roku z taśm fabryki zszedł pierwszy zmontowany samochód[1]. Stopniowo w miarę kompletowania wyposażenia, udział zakładu w Iżewsku w produkcji samochodów wzrastał i w 1971 r. zakład osiągnął pełne możliwości produkcyjne. Na początku lat 70. osiągnięto liczbę 122 000 produkowanych samochodów rocznie[3]. Moskwicza 408 niebawem pod koniec 1967 roku zastąpił w produkcji model Moskwicz 412, produkowany aż do lat 90. i modernizowany następnie przez fabrykę. Jego wersje rozwojowe, ulepszony furgon IŻ 2715, hatchback IŻ 2125 Kombi i pickup IŻ 27151, opracowane już w Iżewsku, produkowane były odpowiednio od 1972, 1973 i 1975 roku do lat 90[3]. W 1982 roku produkowane samochody poddano modernizacji. Na podstawie Moskwicz 412 w latach 70. XX wieku opracowano też prototypy Iż TE, Iż-19 oraz najbardziej obiecujący terenowy Iż-14. Żaden z nich nie wszedł jednak do produkcji, gdyż w przypadku ostatniego z nich, rząd radziecki zdecydował o rozpoczęciu wytwarzania terenowej Łady Niwy.
W latach 80. fabryka samochodów Iżmaszu stała się osobnym zakładem Iżmasz-Awto (ros. Ижмаш-Авто)[3], a w latach 90. zmieniła nazwę na Iżewskij Awtomobilnyj Zawod, w skrócie IżAwto i formę prawną na otwartą spółkę akcyjną (ros. OAO). W styczniu 1989 r. zakłady zbudowały trzymilionowy samochód[4].
Od połowy lat 70. podjęto prace nad nową serią pojazdów IŻ Orbita (od 1999 roku nazywanych Oda). Z uwagi na problemy finansowe, zaprezentowany w 1979 roku hatchback IŻ 2126 wszedł do małoseryjnej produkcji dopiero w 1990 roku, a taśmowej – w 1998 roku. W 1998 roku rozpoczęła się seryjna produkcja furgonu i pickupa IŻ 2717 i 27171. Od 2003 roku produkowano kombi IŻ 21261 Fabuła[5]. W listopadzie 2001 roku wszystkie modele serii 2126 przeszły face lifting. Do produkcji wprowadzone zmodernizowanego hatchbacka 2126 Oda Nika. Modele osobowe tej rodziny produkowane były do 2005 r.[5], dłużej był produkowany jedynie furgon IŻ-2717.
Od 2000 roku fabryka samochodów osobowych w Iżewsku należała do Grupy SOK («Сок»), wobec czego rozpoczęto produkcję modeli z gamy Łada, wytwarzanych pierwotnie przez firmę AwtoWAZ[3]. Od lipca 2001 roku do grudnia 2005 roku[3] fabryka w Iżewsku produkowała model WAZ 21063. Rok później dołączyło do niego kombi WAZ 21043, produkowane do sierpnia 2009. Montowano także samochody Kia Spectra, od 2006 Kia Rio, od 2007 Kia Sorento[3].
Wiosną 2009 roku przedsiębiorstwo OAO IżAwto przerwało produkcję, po czym pod koniec roku ogłoszono jego upadłość (prowadzono w tej sprawie śledztwo, pod kątem podejrzeń wyprowadzenia majątku spółki przez grupę SOK). Nowym właścicielem za długi został Sbierbank Rossii[6] i we wrześniu 2010 r. podjęto na nowo produkcję samochodów WAZ-2104 i IŻ 27175. W lutym 2011 roku sąd potwierdził bankructwo zakładów, lecz w tym samym roku zostały one wykupione przez przedsiębiorstwo OAG (Obiedniennaja awtomobilnaja gruppa), które z kolei w październiku stało się własnością AwtoWAZ[7].
Mimo sporego zadłużenia, AwtoWAZ wiązało plany z zakładem w Iżewsku. W 2011 roku przeniesiono do IżAwto produkcję WAZ 2107, lecz w kwietniu 2012 roku ją zakończono[3], a we wrześniu 2012 roku zakończono tam produkcję kombi WAZ 2104, kończąc tym samym definitywnie produkcję w Rosji „klasycznej” serii Łady (ros. Łada „kłassika”)[8]. 25 lipca 2012 r. podjęto za to produkcję nowego modelu Łada Granta[3].
Pojazdy produkowane w fabryce
edytuj- 1966 – Moskwicz 408 (Москвич-408)
- 1967 – 1997 – Moskwicz 412 (Москвич-412)
- 1968 – 1973 – Moskwicz 434 (Москвич-434) (furgon)
- 1972 – 1982 – IŻ 2715 (ИЖ-2715)
- 1973 – 1982 – IŻ 2125 Kombi (ИЖ-2125 «Ко́мби»)
- 1974 – 1982 – IŻ 27151 (ИЖ-27151)
- 1982 – 1997 – IŻ 2715-01 (ИЖ-2715-01)
- 1982 – 1997 – IŻ 27151-011-01 (ИЖ-27151-011-01)
- 1982 – 1997 – IŻ 21251 (ИЖ-21251 «Ко́мби»)
- 1988 – 2001 – IŻ 27156 (ИЖ-27156)
- 1991 – 2005 – IŻ 2126 Orbita/Oda (ИЖ-2126 Орбита/Ода), IŻ 2717 (ИЖ-2717), IŻ 27171 (ИЖ-27171), IŻ 21261 Fabula (ИЖ-21261)
- 2005 – 2009 – Kia Spectra
- 2006 – 2009 – Kia Rio
- 2007 – 2009 – Kia Sorento
- 2001 – 2005 – WAZ 2106 (ВАЗ-2106)
- 2002 – 2012 – WAZ 2104 (ВАЗ-2104)
- 2011 – 2012 – WAZ 2107 (ВАЗ-2107) (wyprodukowano 42,5 tys.)[9]
- 2012 – Łada Granta
Przypisy
edytuj- ↑ a b c d IŻ-2125, Avtolegendy SSSR Nr.54, DeAgostini 2011, ISSN 2071-095X (ros.).
- ↑ AZLK-2335, „Awtoliegendy SSSR” Nr 105, DeAgostini 2013, ISSN 2071-095X (ros.), s. 3.
- ↑ a b c d e f g h Konstantin Andriejew: IŻ-27151, „Awtoliegendy SSSR” Nr 103, DeAgostini 2013, ISSN 2071-095X (ros.).
- ↑ Samochody świata 1991, indeks 377651, wyd. EXPaRT, Łódź, s. 183.
- ↑ a b IŻ-2126 „Orbita”, „Awtoliegendy SSSR” Nr 60, DeAgostini 2011, ISSN 2071-095X (ros.).
- ↑ Прописать ижицу. news.mail.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-02)]. w serwisie news.mail.ru [dostęp 2013-01-08].
- ↑ АвтоВАЗ въехал в «ИжАвто» за 1,7 млрд рублей w serwisie www.kommersant.ru [dostęp 2013-01-08].
- ↑ В Ижевске сварили последний кузов Lada 2104. Za Ruliom, 11 września 2012. [dostęp 2012-09-22].
- ↑ С конвейера ИжАвто сошла последняя «семерка». autonews.ru. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-04-18)]. w serwisie www.autonews.ru [dostęp 2013-01-08].