Oak Island (Nowa Szkocja)
Oak Island – niewielka (1,6 km długości, 1 km szerokości, pow.0,57 km²) wysepka u wybrzeży Nowej Szkocji w Kanadzie (44°31′00″N, 64°17′57″W). Jest jedną z 360 wysp i wysepek w obszernej zatoce Mahone Bay Oceanu Atlantyckiego. Najwyższy punkt wysepki sięga 11 m n.p.m. Wyspa Dębów znana jest z powodu znajdującej się tam Studni Pieniędzy (ang. Money Pit) – miejsca eksplorowanego przez licznych poszukiwaczy skarbów. Dzisiaj wyspa jest własnością prywatną, a zwiedzanie jej wymaga uzyskania zgody na wstęp.
Odkrycie
edytujW roku 1857 gazeta „Liverpool Transcript”[1] doniosła, że w roku 1795 grupka nastolatków odkryła na wyspie tajemniczą studnię o średnicy trzech metrów, zasypaną ziemią i gruzem. Obok rósł rozłożysty dąb, a do znajdującego się wprost nad „studnią” obciętego konaru przymocowana była zmurszała ze starości talia okrętowa. Przekonani o znalezieniu skarbu słynnego pirata angielskiego Williama Kidda, straconego w Londynie w roku 1701, chłopcy zaczęli kopać. Na głębokości około metra natrafili na warstwę płaskich kamieni, a 3 metry głębiej na drewniany pomost z dębowych bali 10-centymetrowej grubości. Chłopcy zauważyli, że na ścianach szybu wyraźnie widać ślady po uderzeniach narzędzi górniczych. Po kolejnych 3 metrach odkryli następny dębowy pomost i zrezygnowali z dalszych poszukiwań.
Dzika eksploracja
edytujPo nich kopali inni. W roku 1803 przybyła podobno[2] na Wyspę Dębów firma Onslow Company, której pracownicy dokopali się do głębokości 27 metrów i 43 centymetrów znajdując co 3 metry pokłady z bali[3], a na 12., 15. i 18. metrze warstwy węgla drzewnego i włókna kokosowego. Zgodnie z kolejnym artykułem prasowym[4] na około 27. metrze kopacze znaleźli spory kamień z jakimiś napisami. W pewnym momencie szyb wypełnił się wodą do poziomu 10 metrów[5]. W związku z tym, że pompowanie nic nie dawało (poziom wody pozostawał taki sam) Onslow Company wycofała się z dalszych poszukiwań.
W 1849 roku znalazło się kilku zainteresowanych, którzy założyli Truro Company (z tego czasu pochodzi pierwszy dokument, świadczący o tym, że Truro Co. odkupiła prawa do poszukiwań od właścicieli gruntów na wyspie, wśród których było co najmniej dwóch z trzech pierwszych odkrywców) i zaczęli ponowną eksplorację z zastosowaniem urządzeń wiertniczych. Według ówczesnych relacji wiertło przebiło na 30. metrze kolejną platformę, tym razem świerkową, 30-centymetrową wolną przestrzeń, 56-centymetrową warstwę „metalowych wiórów”, 10-centymetrową warstwę dębu, kolejną warstwę świerka, aż wreszcie w pokład gliny, który wiercono do głębokości 210 cm. Wiertłu udało się, po pokonaniu tych warstw, dotrzeć do komory, w której znajdowały się jakieś skrzynie, niestety, niezwykle wysoki przypływ zniszczył zaporę, którą zbudowano w poprzek zatoki graniczącej z Money Pit, a Truro Company nie miała już pieniędzy na kontynuowanie prac. Kolejne ekspedycje nie odnalazły wspomnianych skrzyń, a jedynie jeszcze bardziej zniszczyły (poszerzając otwór i kopiąc szyby oboczne) drogę do rzekomego skarbu.
Późniejsi eksploratorzy zbudowali podobną tamę w zatoczce Smith’s Cove (dzisiaj śladów tej tamy nie widać), by zapobiec zalewaniu szybu przez morze, i odkryli ponoć skośne tunele zbudowane po to, by morze broniło ukrytego skarbu.
Doniesienia o XVIII-wiecznym odkryciu i pierwszych znaleziskach nie są niczym potwierdzone. Nie zachowało się żadne znalezisko, a pierwsze informacje na piśmie to zgoda władz prowincji na eksplorację z roku 1849 i wzmiankowany powyżej artykuł prasowy z roku 1857. Zawarte w nim informacje są nie do zweryfikowania. Późniejsze wzmianki pochodzą z gazety „Novascotian” i z „Historii hrabstwa Lunenburg”, ale powielają one jedynie to, co pisał „Liverpool Transcript”.
Badania udokumentowane
edytujW latach 1861–1864 szukała skarbu Oak Island Association, która ostatecznie spowodowała zawalenie się dna szybu do znajdującej się poniżej pustej kawerny. Po eksplozji parowego kotła urządzenia do wypompowywania wody i wyczerpaniu się funduszy firma zrezygnowała. Jedynym osiągnięciem tej ekspedycji poszukiwawczej było wydobycie z głębokości 68 metrów kawałka pergaminu, na którym widniały litery „V I”, ale pergamin ten również zaginął.
Dalsze badania prowadzono w latach 1866, 1893, 1909, 1931, 1935-1936 i 1959 – poszukiwacze wydrążyli kilka (lub nawet kilkanaście) dodatkowych szybów w pobliżu pierwszego-oryginalnego, ale wszystkie usiłowania zakończyły się porażkami. Na dodatek wydobywany urobek zwalany był byle gdzie i byle jak, przez co zmieniło się całkowicie otoczenie pierwotnego miejsca poszukiwań. Wśród poszukiwaczy byli ludzie tej miary co John Wayne czy Franklin Delano Roosevelt.
W roku 1965 przemysłowiec Robert Dunfield wydzierżawił wyspę, sprowadził wielką koparkę[6] i rozkopał cały rejon w promieniu 30 metrów i do głębokości 43 metrów. Nie znalazł nic, a spowodował tylko, że dzisiaj nie sposób powiedzieć, gdzie znajdował się dawny szyb.
Kolejna ekspedycja oznajmiła, że w 1969 roku kamera telewizyjna opuszczona do nowo odkrytej kawerny pokazała zarysy jakichś „skrzyń”, ludzkie szczątki, narzędzia[7]. Obraz był jednak zamazany i słabo czytelny. Wkrótce potem szyb zawalił się ponownie i prace zostały zaprzestane.
W kwietniu 2006 roku grupa amerykańskich biznesmenów z Michigan zakupiła wyspę za nieznaną kwotę[8] i zapowiedziała odnalezienie skarbu, ale dopiero 15 lipca 2010 roku otrzymała od władz prowincji Nova Scotia zezwolenie na prowadzenie poszukiwań[9].
Według niektórych źródeł jedynym człowiekiem, który przypuszczalnie znalazł cokolwiek wartościowego w Szybie Skarbów, był niejaki James Pitblado. W 1849 roku podniósł coś z dna wykopu i schował do kieszeni. Jeszcze tego samego dnia opuścił wyspę, nie zdradzając nikomu, co znalazł. Później usiłował kupić Wyspę Dębów, jednak podobno zginął w wypadku w kopalni[10].
Historia czy legenda?
edytujWoda skutecznie broni dostępu do skarbu po dziś dzień. Nie pomaga technika komputerowa ani najnowszej generacji maszyny górnicze. Badania przy pomocy podwodnych sond z kamerami wniosły niewiele nowego. Istnieje wiele teorii na temat tego, co zostało ukryte w tajemniczej studni – od skarbu templariuszy[11], poprzez piratów, hiszpańskich żeglarzy, angielskie wojska kolonialne po przegranej wojnie o niepodległość Stanów Zjednoczonych, a nawet po sekrety kosmitów. Najdziwaczniejszą jest teoria zakładająca, że zrobił to angielski filozof Francis Bacon, by ukryć dokumenty dowodzące, że to on był autorem dzieł Szekspira.
Naukowcy poproszeni o wydanie opinii rozprawili się najpierw z legendą o rzekomych kanałach skonstruowanych przez budowniczych studni celem zalewania jej przez morze. Ich zdaniem skały, na których leży całe wschodnie wybrzeże Nowej Szkocji, są wyjątkowo porowate, pełne podwodnych jaskiń i kanałów. Zalewanie jest więc całkowicie naturalne i miałoby miejsce nawet wtedy, gdyby postawić zaporę w samym ujściu zatoki Mahone.
Jednocześnie jednak potwierdziło się dziwne doniesienie o włóknie kokosowym znalezionym na kilku poziomach szybu. Otóż dokładne badania wykazały, że na jednej z plaż wyspy znajdują się pod piaskiem całe pokłady tego włókna. Jego pochodzenie jest niewiadome i może być zarówno naturalne (niesione prądem morskim orzechy kokosowe z dalekich Karaibów), jak i odludzkie (w pobliżu wyspy rozbił się statek z ładunkiem kopry).
Entuzjaści są przekonani o prawdziwości relacji i o tym, że ktoś ukrył skarb na Wyspie Dębów, przy czym swe przekonanie opierają głównie na XIX-wiecznych, w większości niepotwierdzonych opowieściach. Sceptycy odrzucają prawdziwość całej historii argumentując, że do dzisiaj nic nie znaleziono, a legend o ukrytych skarbach jest wiele. (w roku 2020 odnaleziono kilka przedmiotów w sieci jaskiń na owej wyspie, sięgają one roku 1200 do 1900 roku.) Racjonaliści sądzą, że – jeśli pierwsza relacja jest prawdziwa – to talia okrętowa mogła służyć zarówno do opuszczenia skarbu w głąb studni, jak i do jego wydobycia, czyli, że skarb – nawet jeśli był – dawno został z wyspy zabrany[12]. Zainteresowani sprawą naukowcy uważają (patrz „Linki zewnętrzne – Critical Enquiry”), że cała sprawa jest mistyfikacją dokonaną dla zdobycia pieniędzy ze sprzedaży licencji na dokonywanie poszukiwań.
Przypisy
edytuj- ↑ W artykule „Correspondence” z 15 sierpnia.
- ↑ Brak jakiejkolwiek dokumentacji.
- ↑ Albo tylko znaki, że w tych miejscach były uprzednio podobne pokłady.
- ↑ „Liverpool Transcript” z października 1862.
- ↑ Licząc od górnej krawędzi studni.
- ↑ W tym celu musiano usypać szeroką groblę, dzięki czemu Wyspa Dębów przestała być wyspą.
- ↑ Naukowcy, którzy oglądali zdjęcia, uznali, że nie ma na nich nic rozpoznawalnego.
- ↑ Mówi się o 7 mln dolarów.
- ↑ Oak Island treasure hunters received treasure trove license.
- ↑ Historia Oak Island w Worldtimeline.. [dostęp 2011-10-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-08-23)].
- ↑ Patrz: Manuskrypt Voynicha.
- ↑ Jedna z pierwotnych legend opowiada, że w drugiej połowie XVIII wieku miejscowi widywali nocami tajemnicze ognie na wyspie, ale ci, którzy tam popłynęli by sprawę zbadać, nigdy nie wrócili do domów.
Bibliografia
edytuj- Liverpool Transcript z lat 1857–1862
- The Novascotian z r. 1861
- Mather DesBrisay, A History of Lunenburg County, 1895
- Graham Harris , Oak Island and its Lost Treasure, Les MacPhie, Halifax: Formac Pub., 1999, ISBN 0-88780-492-6, OCLC 45066558 .
- D’Arcy O’Connor , The Secret Treasure of Oak Island, The Amazing True Story of a Centuries-Old Treasure Hunt, D’Arcy O’Connor, Guilford, Conn.: Lyons Press, 2004, ISBN 1-59228-279-2, OCLC 55109194 .
- Steven Sora , The Lost Treasure of the Knights Templar, Solving the Oak Island Mystery, Rochester, Vt.: Destiny Books, 1999, ISBN 0-89281-710-0, OCLC 40179724 .
- Aleksander Grobicki: Skarby na dnie mórz. Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1990. ISBN 83-215-4048-1.
Linki zewnętrzne
edytuj- Oak Island Treasure – [1]
- The Mystery Pit of Oak Island – [2] – galeria zdjęć
- Critical Enquiry – [3]