Ochłystka
rodzaj roślin
Ochłystka (Zizia W.D.J. Koch) – rodzaj roślin należący do rodziny selerowatych. Obejmuje 3[3], 4[4][5] lub 6[6] gatunków. Występują one w naturze w Ameryce Północnej[5]. Uprawiana jako roślina ozdobna jest ochłystka złocista Z. aurea[5][7].
| ||
 Ochłystka złocista | ||
| Systematyka[1] | ||
| Domena | eukarionty | |
| Królestwo | rośliny | |
| Klad | rośliny naczyniowe | |
| Klad | Euphyllophyta | |
| Klad | rośliny nasienne | |
| Klasa | okrytonasienne | |
| Klad | astrowe | |
| Rząd | selerowce | |
| Rodzina | selerowate | |
| Rodzaj | ochłystka | |
| Nazwa systematyczna | ||
| Zizia W.D.J. Koch Nova Acta Phys.-Med. Acad. Caes. Leop.-Carol. Nat. Cur. 12(1): 128. 1824[2] | ||
| Typ nomenklatoryczny | ||
| Z. aurea (Linnaeus) W. D. J. Koch[2] | ||
Rodzajowa nazwa naukowa upamiętnia niemieckiego botanika Johanna Baptistę Ziza (1779–1829)[8].
MorfologiaEdytuj
- Pokrój
- Nagie lub niemal nagie byliny o pędzie rozgałęziającym się i osiągającym zwykle 30–80 cm wysokości. Korzenie grube[4].
- Liście
- Pojedynczo trójdzielnie do potrójnie pierzasto złożonych[4].
- Kwiaty
- Zebrane w wielokwiatowe baldaszki o bardzo nierównych szypułkach – kwiaty w ich centrum są niemal siedzące, a te na skraju mają długie szypułki. Baldaszki zebrane w baldachy złożone i w ich wypadku także promienie środkowych baldaszków są bardzo skrócone, a brzeżnych – długie. Pokrywki są nieliczne, równowąsko-lancetowate. Działki kielicha krótkie, trójkątne. Płatki korony żółte[4].
- Owoce
- Rozłupnie rozpadające się na dwie rozłupki, spłaszczone, jajowate lub podługowate, z wyraźnymi żebrami[4].
SystematykaEdytuj
- Pozycja systematyczna
Rodzaj w obrębie rodziny selerowatych (baldaszkowatych) Apiaceae klasyfikowany jest do podrodziny Apioideae, plemienia Selineae[9].
- Wykaz gatunków (nazwy zaakceptowane według The Plant List)[6]
- Zizia aptera (A. Gray) Fernald
- Zizia arenicola Rose
- Zizia aurea Koch – ochłystka złocista[7]
- Zizia bebbii (J.M. Coult. & Rose) Britton
- Zizia cordata DC.
- Zizia trifoliata (Michx.) Fernald
- Wykaz gatunków (nazwy zaakceptowane według USDA)[3]
- Zizia aptera (A. Gray) Fernald
- Zizia aurea Koch – ochłystka złocista
- Zizia trifoliata (Michx.) Fernald
PrzypisyEdytuj
- ↑ Stevens P.F.: Angiosperm Phylogeny Website (ang.). 2001–. [dostęp 2010-05-01].
- ↑ a b Zizia. W: Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2019-07-07].
- ↑ a b Genus Zizia W.D.J. Koch. W: plants.usda.gov [on-line]. USDA, Natural Resources Conservation Services. [dostęp 2019-07-06].
- ↑ a b c d e Zizia. W: WFO Monographs Details [on-line]. The New York Botanical Garden. [dostęp 2019-07-06].
- ↑ a b c David J. Mabberley: Mabberley's Plant-Book. Cambridge University Press, 2017, s. 994. ISBN 978-1-107-11502-6.
- ↑ a b Zizia. W: The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-07-07].
- ↑ a b Wiesław Gawryś, Słownik roślin zielnych, Kraków: Officina Botanica, 2008, s. 198, ISBN 978-83-925110-5-2.
- ↑ Genus:Zizia. W: PlantsGalore.com [on-line]. [dostęp 2019-07-06].
- ↑ Genus: Zizia W. D. J. Koch. W: Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-07-07].