Odętka

Odętka
	; Odętka wirginijska
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	jasnotowce
Rodzina	jasnotowate
Rodzaj	odętka
	Nazwa systematyczna
	Physostegia Benth; Edwards's Bot. Reg. 15: ad t. 1289. 1 Dec 1829
	Typ nomenklatoryczny
	Physostegia virginiana (L.) Bentham
	Multimedia w Wikimedia Commons

Odętka (Physostegia L.) – rodzaj roślin należących do rodziny jasnotowatych. Obejmuje 12^[4]^[5]–13^[6] gatunków. Rosną one na wilgotnych łąkach, preriach i w lasach Ameryki Północnej, z wyjątkiem jej południowo-zachodniej części^[4]. Jeden gatunek – odętka wirginijska P. virginiana – uprawiany jest jako roślina ozdobna^[4].

Morfologia edytuj

Pokrój: Byliny kłączowe o wysokości 0,6-2 m. Tworzą kępy nierozgałęzionych pędów ze znajdującymi się na ich szczycie kłosami kwiatów^[7].
Liście: Naprzeciwległe, nagie^[4], wąskie, lancetowate, o długości 5-15 cm z ząbkowanymi brzegami^[7].
Kwiaty: Zebrane parami w gęste kłosy na szczycie pędu^[4]. Kwiaty dość drobne (zwykle poniżej 12 mm długości), w kolorze od białego poprzez różowy i purpurowy do lawendowego^[7]. Kielich drobny, zrosłodziałkowy, z pięcioma ząbkami. Korona w dole z płatkami zrośniętymi w rozszerzającą się rurkę, z górną wargą kapturkowatą i dolną z trzema łatkami. Cztery pręciki o owłosionych nitkach. Zalążnia górna, złożona z dwóch owocolistków, dwukomorowa, w każdej komorze z dwoma zalążkami. Szyjka słupka pojedyncza, cienka, z dwudzielnym znamieniem^[4].

Owoce: Czterodzielne rozłupnie, rozpadające się na cztery pojedyncze, gładkie rozłupki^[4].

Systematyka edytuj

Pozycja taksonomiczna

Rodzaj z plemienia Synandreae z podrodziny Lamioideae z rodziny jasnotowatych (Lamiaceae Lindl.)^[8].

Wykaz gatunków^[6]^[9]

Physostegia angustifolia Fernald
Physostegia correllii (Lundell) Shinners
Physostegia digitalis Small
Physostegia godfreyi P.D.Cantino
Physostegia intermedia (Nutt.) Engelm. & A.Gray
Physostegia ledinghamii (B.Boivin) P.D.Cantino
Physostegia leptophylla Small
Physostegia longisepala P.D.Cantino
Physostegia micrantha Lundell
Physostegia parviflora Nutt. ex A.Gray
Physostegia pulchella Lundell
Physostegia purpurea (Walter) S.F.Blake
Physostegia virginiana (L.) Benth. – odętka wirginijska

Przypisy edytuj

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-22].
↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 299. ISBN 0-333-74890-5.
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 713, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
↑ ^a ^b Physostegia. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-05-17].
↑ ^a ^b ^c GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
↑ Genus: Physostegia Benth.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-05-17].
↑ Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 141. ISBN 978-83-925110-5-2.

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-31] (ang.).

[3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-02-22].

[philips-4] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. 2. Perennials and annuals. London: Macmillan, 2002, s. 299. ISBN 0-333-74890-5.

[mabb-5] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 713, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[tpl-6] Physostegia. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2019-05-17].

[E-7] GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .

[grin-8] Genus: Physostegia Benth.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2019-05-17].

[9] Wiesław Gawryś: Słownik roślin zielnych. Kraków: Officina botanica, 2008, s. 141. ISBN 978-83-925110-5-2.

[4]

[5]

[6]

[1]

[2]

[3]

[7]

[8]

[9]