Odimienna metoda nauki czytania

Odimienna metoda nauki czytania – metoda nauki czytania, opracowana przez polską pedagog i socjolog Irenę Majchrzak na początku lat 80. XX wieku z wykorzystaniem myśli pedagogicznej Marii Montessori. Naukę rozpoczyna przedstawienie sposobu zapisu słowa (pierwszy poznany wyraz), którego znaczenie jest znane od wczesnego dzieciństwa – własnego imienia. Dzieci, które są uczone w ten sposób, szybko orientują się, że czytanie nie jest „wymawianiem” zapisanych słów (łączeniem odczytanych głosek), lecz odnajdywaniem znaczeń wyrazów, będących literowym szyfrem[1].

Historia

edytuj

Irena Majchrzak opracowała tę metodę podczas pracy z Indianami Czontoli w meksykańskim stanie Tabasco. W tym okresie miała ona pod opieką ok. 700 uczniów w 14 internatach. Podczas pomocy w odrabianiu pracy domowej dziewczynce o imieniu Simona, Majchrzak zastosowała naukę poprzez prezentowanie zapisu literowego imienia na wizytówce. Odkryła ona, iż dzieci lepiej kojarzą obraz niż dźwięk i oparła swoją metodę na zmyśle wzroku. Jej koncepcja stała w opozycji wobec stosowanej dotąd metody głoskowej[a]. Metoda ta z powodzeniem była stosowana od początku lat 80. w nauce dzieci i dorosłych w Meksyku, a także od początku lat 90. XX wieku w Polsce. We wrześniu 2010 roku rozpoczęto naukę dzieci romskich w Polsce metodą Majchrzak[3].

Sama Majchrzak uzasadniała zastąpienie zmysłu słuchu wzrokiem w wywiadzie dla Joanny Podgórskiej w „Polityce” z lipca 2010 r. następująco:

Dzielenie słowa na głoski jest zbrodnicze, odbiera mu sens. Czytanie przestaje być frajdą, szukaniem sensów ukrytych w zapisanych znakach. Zmienia się w ogłupiające przekładanie liter na głoski i z powrotem. A dla dziecka „my” „i” „ś” w żaden sposób nie jest misiem. Zna słowo miś i gdy zobaczy napis (odpowiedni wyraz), musi po prostu połączyć go ze znaczeniem. Uporczywy, szkolny trening wybrzmiewania głosek nie ułatwia zrozumienia tekstu, przeciwnie, utrudnia. Odwraca uwagę od wyrazu jako znaku graficznego. Przecież pismo to fenomen graficzny, więc logiczne, że przy jego poznawaniu powinniśmy posługiwać się wzrokiem, a nie słuchem.

Stosowanie

edytuj

Nauka oparta jest na różnego typu zestawach ćwiczeniowych, elementarzach i grach. Dziecku prezentowane są obrazy, które łączy ze znaczeniem słowa. Naukę można rozpocząć w momencie, gdy dziecko jest w stanie łączyć znaczenie słowa z jego zapisem graficznym będącym abstrakcją. Według Majchrzak zapis pisemny jest stały i dziecko może się do niego odwołać w każdej chwili, podczas gdy doznanie słuchowe zależne jest od nadawcy dźwięku i przemija.

Zobacz też

edytuj
  1. Określenie „metoda głoskowa” bywa stosowane zamiennie z określeniami metoda dźwiękowa, fonetyczna, fonemowa lub foniczna, nie są to jednak synonimy, ponieważ[2]: Zarówno metoda foniczna (fonemowa), jak fonetyczna (głoskowa) są metodami dźwiękowymi[2]. Uczący się korzysta w nich przede wszystkim ze słuchuznaczenie wiąże z wypowiedzianym słowem.
    W metodzie odimiennej rozpoznawanie znaczeń opiera się na wzroku (rozpoznawanie słów).

Przypisy

edytuj
  1. Wanda Kostrzyńska: Odimienna Metoda Nauki Czytania wg koncepcji dr Ireny Majchrzak. Wprowadzanie dzieci w świat pisma. [w:] Internetowy Uniwersytet Mądrego Wychowania im. Stefanii Światłowskiej [on-line]. [dostęp 2016-11-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-11-10)].
  2. a b dr Anna Jurek (Uniwersytet Wrocławski): Dźwiękowa metoda początkowej nauki czytania i pisania w koncepcjach D.B. Elkonina i M. Cackowskiej (tyt. równol.: The phonic method of elementary literacy learning according to D.B. Elkonin and M. Cackowska ; artykuł z: Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio J, Paedagogia-Psychologia. Vol. 24 (2011), 2, s. 37-60 ; streszcz. ang.). [w:] artykuł w: Biblioteka Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej [on-line]. [dostęp 2016-11-10].
  3. mgr s. Elżbieta Banaś: Charyzmat Sióstr Karmelitanek Dzieciątka Jezus w wychowaniu dziecka przedszkolnego (rozprawa doktorska). Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny im. KEN Instytut Pedagogiki Przedszkolnej i Szkolnej, 2015, s. 140.

Bibliografia

edytuj

Linki zewnętrzne

edytuj