Ommatotriton ophryticus

	Ommatotriton ophryticus
	(Berthold, 1846)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	płazy
Rząd	płazy ogoniaste
Rodzina	salamandrowate
Podrodzina	Pleurodelinae
Rodzaj	Ommatotriton
Gatunek	Ommatotriton ophryticus
Synonimy
	Triton ophryticus Berthold, 1846; Molge vittata ophrytica (Berthold, 1846); Molge vittatus ophryticus (Berthold, 1846); Triturus vittatus ophryticus (Berthold, 1846); Triturus ophryticus ophryticus (Berthold, 1846);
	Triton ophryticus Berthold, 1846; Molge vittata ophrytica (Berthold, 1846); Molge vittatus ophryticus (Berthold, 1846); Triturus vittatus ophryticus (Berthold, 1846); Triturus ophryticus ophryticus (Berthold, 1846);
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; bliski zagrożenia
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Ommatotriton ophryticus – gatunek płaza ogoniastego z rodziny salamandrowatych występujący w zachodnim Kaukazie oraz w północnej Turcji. Dorasta do 13 cm długości i cechuje się brązową i oliwkową skórą na grzbiecie i bokach ciała oraz żółtym lub pomarańczowym brzuchem. Okres godowy trwa od końca lutego do lipca. Gatunek bliski zagrożenia (NT) w związku z szybkim spadkiem rozmiarów populacji na Kaukazie spowodowanym drapieżnictwem ze strony introdukowanego szopa pracza.

Wygląd

Dorasta do 9–13 cm^[3]. Ogon mniej więcej tej samej długości co długość tułowia i głowy. Kończyny oraz palce długie – trzeci palec u dłoni czasami dłuższy od przedramienia, a czwarty palec u stopy dłuższy niż udo. Kończyny oraz palce u stóp u samic są stosunkowo krótsze niż u samców. Skóra prawie całkowicie gładka lub lekko szorstka. Skóra na grzbiecie i bokach ma kolor brązowy lub oliwkowy – występują również małe ciemne kropki na plecach oraz jasne pasma na bokach ciała. Brzuch ma kolor od żółtego do pomarańczowego^[4]. Podczas okresu godowego grzebień u samców cechuje się nacięciami oraz jest bardzo wysoki (do 3 cm). Ma kolor żółtawy lub brązowawy i pokryty jest ciemnymi pionowymi paskami. Podczas tego okresu ogon samców pokryty jest ciemnymi kropkami na górze oraz niebieskimi i zielonawymi kropkami na bokach i spodzie ciała^[4]. Na bokach ciała występują srebrne i czarne paski^[3].

Zasięg występowania i siedlisko

Występuje w zachodnim Kaukazie, tj. w południowej Rosji i w Gruzji przez północno-zachodnią Armenię i północną Turcję do cieśniny Bosfor. Płaz ten występuje na wysokościach bezwzględnych 0–2750 m n.p.m., najczęściej powyżej 1200 m n.p.m.^[2] Zasiedla lasy iglaste, liściaste lub mieszane. W Kaukazie Północnym zagęszczenie wynosi 179 osobników na 1 m³ wody, w środkowym obszarze zasięgu gatunek ten występuje często, a na peryferiach populacje są zazwyczaj małe^[4].

Rozmnażanie i rozwój

Gatunek ten hibernuje od września/października do lutego/marca na mniejszych wysokościach bezwzględnych i kwietnia/maja na większych wysokościach bezwzględnych. Okres godowy trwa od końca lutego do lipca w zależności od pogody oraz wysokości bezwzględnej. U samców występuje silny terytorializm. Samica składa jaja w porcjach 1–53 w ciągu dnia w przedziałach 2–11-dniowych. Embriogeneza trwa 12–30 dni, a do przeobrażenia dochodzi po 70–150 dniach. W niektórych górskich stawach larwy hibernują i do przeobrażenia dochodzi w następnym roku. Dojrzałość płciowa osiągana jest po 3–5 latach, a maksymalna długość życia wynosi 8–21 lat^[4].

Status

Gatunek bliski zagrożenia (NT) w związku z szybkim spadkiem populacji na Kaukazie spowodowanym drapieżnictwem ze strony introdukowanego szopa pracza. Gatunkowi temu zagraża również odłów w celach hodowlanych. Na Kaukazie zagraża mu również utrata i fragmentacja siedliska, nadmierny wypas oraz urbanizacja. Wykazano, że w zachodnim Kaukazie w niektórych zbiornikach wodnych szop pracz jest w stanie zjeść około połowy osobników w wieku reprodukcyjnym w ciągu roku^[2].

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ommatotriton ophryticus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
↑ ^a ^b ^c Olgun i inni, Ommatotriton ophryticus (errata version published in 2019), [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2009, wersja 2022-2, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2009-1.RLTS.T136019A155801190.en [dostęp 2023-03-11] (ang.).
↑ ^a ^b Dufresnes Ch., Amphibians of Europe, North Africa and the Middle East, 19 stycznia 2019, s. 143, ISBN 978-1-4729-4137-4.
↑ ^a ^b ^c ^d Ommatotriton ophryticus: Northern Banded Newt, [w:] AmphibiaWeb [online], University of California, Berkeley, CA, USA, 2021 [dostęp 2023-03-09] .

[itis-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Ommatotriton ophryticus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[iucn-2] Olgun i inni, Ommatotriton ophryticus (errata version published in 2019), [w:] The IUCN Red List of Threatened Species 2009, wersja 2022-2, DOI: 10.2305/IUCN.UK.2009-1.RLTS.T136019A155801190.en [dostęp 2023-03-11] (ang.).

[:0-3] Dufresnes Ch., Amphibians of Europe, North Africa and the Middle East, 19 stycznia 2019, s. 143, ISBN 978-1-4729-4137-4.

[:1-4] Ommatotriton ophryticus: Northern Banded Newt, [w:] AmphibiaWeb [online], University of California, Berkeley, CA, USA, 2021 [dostęp 2023-03-09] .

[1]

[2]

[3]

[4]