Opsa

agromiasteczko na Białorusi

Opsa (biał. Опса) – dawne miasteczko, obecnie wieś na Białorusi, w rejonie brasławskim obwodu witebskiego, 20 km od Brasławia nad jeziorem Opsa.

Opsa
Опса
Ilustracja
Pałac Platerów
Państwo

 Białoruś

Obwód

 witebski

Wysokość

156 m n.p.m.

Populacja (2009)
• liczba ludności


674[1]

Kod pocztowy

211998

Położenie na mapie obwodu witebskiego
Mapa konturowa obwodu witebskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Opsa”
Położenie na mapie Białorusi
Mapa konturowa Białorusi, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Opsa”
Położenie na mapie Polski w 1939
Mapa konturowa Polski w 1939, blisko górnej krawiędzi po prawej znajduje się punkt z opisem „Opsa”
Ziemia55°32′N 26°50′E/55,533333 26,833333

Historia

edytuj

Miasto królewskie położone było w końcu XVIII wieku w starostwie niegrodowym opeskim w powiecie brasławskim województwa wileńskiego[2]. W czasach zaborów w powiecie dzisieńskim, w granicach Imperium Rosyjskiego.

W dwudziestoleciu międzywojennym miasteczko, kolonia i folwark leżały w Polsce, w województwie nowogródzkim (od 1926 w województwie wileńskim), w powiecie dziśnieńskim (od 1926 w powiecie brasławskim), w gminie Opsa[3]. Siedziba wiejskiej gminy Opsa. W Opsie miał siedzibę Sąd Grodzki.

Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku wieś zamieszkiwało:

  • miasteczko – 714 osób, 368 było wyznania rzymskokatolickiego, 4 prawosławnego, 1 ewangelickiego, 334 mojżeszowego, 7 staroobrzędowego. Jednocześnie 225 mieszkańców zadeklarowało polską, 107 białoruską, 4 niemiecka, 333 żydowską, 4 rosyjską a 3 łotewską przynależność narodową. Było tu 106 budynków mieszkalnych[4]. W 1931 w 153 domach zamieszkiwało 907 osób[5].
  • folwark – 148 osób, 147 było wyznania rzymskokatolickiego, 1 staroobrzędowego. Jednocześnie wszyscy mieszkańcy zadeklarowali polską przynależność narodową. Było tu 5 budynków mieszkalnych[4]. W 1931 w 6 domach zamieszkiwało 99 osób[5].
  • kolonię – w 1931 w 15 domach zamieszkiwało 96 osób[5].

Miejscowość należała do parafii rzymskokatolickiej w Opsie. Podlegała pod Sąd Grodzki w Opsie i Okręgowy w Wilnie; właściwy urząd pocztowy mieścił się w Opsie[6].

W wyniku napaści ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 miejscowość znalazła się pod okupacją sowiecką. Od czerwca 1941 roku pod okupacją niemiecką.

Podczas okupacji hitlerowskiej, w lipcu 1941 roku Niemcy utworzyli getto dla żydowskich mieszkańców. Przebywało w nim około 500 osób. Pod koniec 1942 roku Niemcy zlikwidowali getto, a Żydów wywieziono do getta w Brasławiu[7].

W 1944 miejscowość została ponownie zajęta przez wojska sowieckie i włączona do Białoruskiej SRR.

Od 1991 w składzie niepodległej Białorusi.

Urodził się tutaj Krzysztof Nowicki, poeta, prozaik i krytyk literacki[8].

Zabytki

edytuj
  • kościół św. Jana Chrzciciela z plebanią
  • Pałac Platerów z lat 1903-1904 otoczony parkiem o powierzchni 6 ha i budynkami gospodarczymi
  • Dąb Napoleona w parku (obwód: 6,2 m, wysokość: 20 m), nazwany na pamiątkę kwatery marszałka Murata w 1812, został powalony przez wichurę w 2012 roku

Przypisy

edytuj
  1. Liczby ludności miejscowości obwodu witebskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
  2. Вялікі гістарычны атлас Беларусі Т.2, Mińsk 2013, s. 75.
  3. Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 3.
  4. a b Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. 7, część 2, 1924, s. 39.
  5. a b c Wykaz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej, t. 1, Warszawa 1938, s. 10.
  6. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej z oznaczeniem terytorjalnie im właściwych władz i urzędów oraz urządzeń komunikacyjnych, Przemyśl, Warszawa 1933, s. 125.
  7. Geoffrey P. Megargee (red.), Encyclopedia of camps and ghettos, 1933-1945, t. II, part B, s. 1253.
  8. KWORUM - Polsko-Polonijna Gazeta Internetowa - www.kworum.com.pl [online], www.kworum.com.pl [dostęp 2016-05-16].

Linki zewnętrzne

edytuj