Wikipedia

Oznaczenia lokomotyw spalinowych w Polsce

W Polsce stosuje się kilka sposobów oznaczania lokomotyw spalinowych.

Seria edytuj

 
Seria na czole lokomotywy ST44-3002

Według normy resortowej obowiązującej od 1959 lokomotywy spalinowe oznaczane są w PKP trzema umieszczonymi obok siebie symbolami[1].

Pierwszy symbol to litera S oznaczająca trakcję spalinową[1].

Drugi symbol to litera oznaczająca przeznaczenie lokomotywy:

  • P – pasażerska,
  • T – towarowa,
  • U – uniwersalna,
  • M – manewrowa[1].

Trzeci symbol to liczba dwucyfrowa za symbolem literowym oznaczająca rodzaj przekładni, sterowanie wielokrotne i kolejność wprowadzenia do eksploatacji:

  • od 01 do 09 – przekładnia mechaniczna, bez sterowania wielokrotnego,
  • od 10 do 14 – przekładnia mechaniczna, ze sterowaniem wielokrotnym,
  • od 15 do 24 – przekładnia hydrauliczna, bez sterowania wielokrotnego,
  • od 25 do 29 – przekładnia hydrauliczna, ze sterowaniem wielokrotnym,
  • od 30 do 39 – przekładnia elektryczna, bez sterowania wielokrotnego,
  • od 40 do 49 – przekładnia elektryczna, ze sterowaniem wielokrotnym[1].

Przykładowo oznaczenie SP32 oznacza trzecią wprowadzoną do eksploatacji lokomotywę spalinową pasażerską wyposażoną w przekładnię elektryczną i bez sterowania wielokrotnego.

Pełne oznaczenie stanowi seria ustalona według powyższych zasad i oddzielony od niej myślnikiem numer inwentarzowy[1].

Przewoźnicy spoza spółek Grupy PKP stosują różne zasady oznaczania. Zamiast serii można spotkać np. typ konstrukcyjny czy typ fabryczny, a w przypadku lokomotyw importowanych – także serię poprzedniego, zagranicznego operatora[2].

Typ konstrukcyjny edytuj

 
Typ na dole czoła lokomotywy serii SU160

Według normy branżowej obowiązującej od 1963 lokomotywom spalinowym zaprojektowanym i produkowanym w Polsce nadaje się typ konstrukcyjny składający się z trzech cyfr i litery D[3].

Pierwsza cyfra oznacza:

  • 1 – lokomotywę pasażerską,
  • 2 – lokomotywę towarową,
  • 3 – lokomotywę uniwersalną,
  • 4 – lokomotywę manewrową bądź przemysłową[3].

Dwie kolejne cyfry to kolejność opracowania projektu[3].

Za literą D może ewentualnie znajdować się mała litera oznaczająca kolejną odmianę konstrukcyjną typu podstawowego (bez litery – typ podstawowy, a – pierwsza odmiana, b – druga itd.)[4].

Przykładowo spalinowóz typu 401Da to pierwszy z kolei spalinowóz manewrowy w pierwszej odmianie konstrukcyjnej.

Dla lokomotyw wieloczłonowych dopuszczono oznaczanie jednolitym symbolem typu składającym się z liczby i liter WS, ale w praktyce sposób ten nie jest używany[5].

Typ konstrukcyjny jest stosowany w dokumentacji konstrukcyjnej niezależnie od serii[3]. Można go jednak spotkać również jako zamiennik serii na taborze przewoźników spoza Grupy PKP. Wówczas numer występujący po myślniku może być numerem fabrycznym danego egzemplarza[2].

Typ fabryczny edytuj

 
Typ fabryczny na lokomotywie Ls40-5438

Poza spółkami z Grupy PKP można spotkać spalinowozy oznaczone typem fabrycznym nadanym przez producenta pojazdu. W Polsce własne nazewnictwo stosowały zakłady Fablok z Chrzanowa[2]. W 1952 wyprodukowały one pierwsze spalinowozy po II wojnie światowej i wówczas zaczęły oznaczać swoje wyroby według schematu:

  • litera L oznaczająca lokomotywę,
  • litera s oznaczająca silnik spalinowy jako źródło napędu,
  • liczba oznaczająca moc silnika spalinowego podaną w KM[6].

Ponadto przed literą L mogła występować dodatkowa litera W oznaczająca spalinowóz wąskotorowy. Za liczbą natomiast w późniejszych latach dodawano literę oznaczającą przekładnię:

  • E – elektryczną,
  • H – hydrauliczną[6].

Przykłady:

  • Ls60 – lokomotywa spalinowa o mocy 60 KM,
  • WLs150 – wąskotorowa lokomotywa spalinowa o mocy 150 KM,
  • Ls800E – lokomotywa spalinowa o mocy 800 KM z przekładnią elektryczną,
  • Ls750H – lokomotywa spalinowa o mocy 750 KM z przekładnią hydrauliczną.

Oznaczenia UIC edytuj

 
Seria i oznaczenie UIC na dole boku pudła lokomotywy SU45

31 maja 2006 minister transportu wydał rozporządzenie w sprawie rejestru i oznakowania pojazdów kolejowych określające zasady nadawania 12-cyfrowych oznaczeń międzynarodowych[7]. Zgodnie z nim spalinowozy eksploatowane w Polsce powinny być oznaczone według schematu 9a 51 b cde eee-f, gdzie:

  • a – cyfra 2 dla spalinowozów liniowych bądź 8 dla manewrowych,
  • b – cyfra od 1 do 8 określająca rodzaj lokomotywy,
  • c – cyfra od 6 do 8 określająca rodzaj przekładni,
  • d – cyfra określająca moc,
  • eeee – liczba od 0000 do 9999 określająca numer egzemplarza w danej serii,
  • f – cyfra samokontroli[8].

Przedstawiona na zdjęciu lokomotywa SU45-115 nosi oznaczenie 92 51 5 630 066-5.

Układ osi edytuj

Liczbę osi napędzanych w lokomotywie spalinowej oznacza się:

  • A – jedna oś napędowa,
  • B – dwie osie napędowe,
  • C – trzy osie napędowe,
  • o – osie z napędem indywidualnym[9].

W zapisie układu osi osie jednego wózka grupuje się za pomocą apostrofu[9].

Przykładowo zapis Bo oznacza pojedynczy wózek, w którym dwie osie są napędzane indywidualnie. Zapis Bo’Bo’ oznacza spalinowóz oparty na dwóch dwuosiowych wózkach napędnych z napędem indywidualnym, zaś Bo’Bo’+Bo’Bo’ spalinowóz dwuczłonowy, w którym każdy człon jest oparty na dwóch dwuosiowych wózkach napędnych z napędem indywidualnym. Oznaczenie C oznacza trzy osie umieszczone w ramie lokomotywy z napędem grupowym, np. wiązarowym[9].

Zobacz też edytuj

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c d e Oznaczanie taboru. W: Paweł Terczyński: Atlas lokomotyw 2007. Wyd. III, zmienione. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2007, s. 20, 22. ISBN 978-83-920757-7-6. (pol.).
  2. ↑ a b c Oznaczanie taboru poza PKP. W: Paweł Terczyński: Atlas lokomotyw 2007. Wyd. III, zmienione. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2007, s. 24. ISBN 978-83-920757-7-6. (pol.).
  3. ↑ a b c d Oznaczenie typu pojazdu. W: Paweł Terczyński: Atlas lokomotyw 2007. Wyd. III, zmienione. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2007, s. 18. ISBN 978-83-920757-7-6. (pol.).
  4. ↑ Paweł Terczyński. Oznaczenia typu pojazdu szynowego (1). „Świat Kolei”. 1/2009, s. 44. Łódź: Emi-Press. ISSN 1234-5962. (pol.). 
  5. ↑ Paweł Terczyński. Oznaczenia typu pojazdu szynowego (2). „Świat Kolei”. 2/2009, s. 42. Łódź: Emi-Press. ISSN 1234-5962. (pol.). 
  6. ↑ a b Produkcja lokomotyw spalinowych w Polsce. W: Bogdan Pokropiński: Lokomotywy spalinowe produkcji polskiej. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwa Komunikacji i Łączności, 2009, s. 14. ISBN 978-83-206-1731-3. (pol.).
  7. ↑ Dz.U. z 2006 r. nr 105, poz. 713
  8. ↑ Międzynarodowe oznakowanie pojazdów. W: Paweł Terczyński: Atlas lokomotyw 2007. Wyd. III, zmienione. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2007, s. 25. ISBN 978-83-920757-7-6. (pol.).
  9. ↑ a b c Oznaczanie układu osi. W: Paweł Terczyński: Atlas lokomotyw 2007. Wyd. III, zmienione. Poznań: Poznański Klub Modelarzy Kolejowych, 2007, s. 19. ISBN 978-83-920757-7-6. (pol.).
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Oznaczenia_lokomotyw_spalinowych_w_Polsce&oldid=52483931”