Pałecznica zbóż i traw

Pałecznica zbóż i traw (ang. snow blight of cereals, snow rot of cereals, typhula blight of cereals) – grzybowa choroba traw i zbóż, wywoływana przez należące do podstawczaków gatunki pałecznicy: pałecznica trawowa (Typhula incarnata) i pałecznica trawolubna (Typhula ishikariensis).

Owocniki pałecznicy trawowej na źdźble

Występowanie i szkodliwość

Choroba występuje na trawach i zbożach ozimych w latach, w których na polu długo na niezmarzniętej ziemi zalega okrywa śnieżna. Choroba ta wyrządza podobne szkody jak pleśń śniegowa. Obydwa wywołujące ją patogeny występują na półkuli północnej.

Objawy

Gdy śnieg stopnieje na porażonych roślinach pojawia się szary nalot. U podstawy roślin znajdują się w nim sklerocja o średnicy 0,5–2 mm. U Typhula incarnata są one brunatne, u Typhula ishikariensis o barwie od ciemnobrunatnej do czarnej. Patogeny te powodują zniszczenie korzeni i węzłów krzewienia rośliny, wskutek czego porażone rośliny łatwo wyciągają się z ziemi. Silniej porażone słabo się krzewią, źle rosną, żółkną i obumierają.

Epidemiologia

Rośliny infekowane są przez strzępki grzybni wyrastające ze sklerocjów lub z bazydiospor. Patogeny szczególnie dobrze rozwijają się przy temperaturach od 1 do 2^oC, sprzyja im także osłabienie roślin spowodowane zaleganiem śniegu (tzw. wyprzenie). Gdy temperatury przekraczają 10^oC, rozwój patogenów ulega zahamowaniu. Mogą jednak przetrwać temperatury wyższe w postaci sklerocjów. Stopień nasilenia choroby zależy nie tylko od warunków pogodowych, ale także od ilości sklerocjów tych patogenów w glebie. Szczególnie dużo gromadzi się ich na polach, na których niedawno była łąka lub pastwisko.