Padalcowate (Anguidae) – rodzina jaszczurek z infrarzędu Diploglossa w rzędzie łuskonośnych (Squamata). Obejmuje formy zarówno wtórnie beznogie, jak i czworonożne, zamieszkujące najrozmaitsze biotopy i strefy klimatyczne. W Europie występuje padalec zwyczajny, żółtopuzik bałkański i padalec peloponeski.

Padalcowate
Anguidae
Gray, 1825[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodziny – padalec zwyczajny (Anguis fragilis)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Rząd

łuskonośne

Infrarząd

Diploglossa

Rodzina

padalcowate

Typ nomenklatoryczny

Anguis Linnaeus, 1758

Podrodziny

5 podrodzin (w tym dwie wymarłe) – zobacz opis w tekście

Występujący w Polsce padalec zwyczajny jest objęty ochroną częściową[2].

Ciało padalcowatych jest pokryte grubymi łuskami, pod którymi znajdują się płytki kostne pochodzenia skórnego zwane osteodermami. Ogon stanowi 2/3 całkowitej długości ciała, jest bardzo łamliwy, po odrzuceniu przez zaatakowaną jaszczurkę ogon rozpada się na kilka kawałków, stąd wywodząca się z Ameryki nazwa jaszczurki szklane. Ogon nie jest w pełni regenerowany. Oczy osłonięte są nieprzezroczystymi, ruchomymi powiekami. Język dwuczęściowy – przednia część wąska, o kształcie zależnym od gatunku, tylna część gruba, mięsista, tworzy rodzaj pochwy. Padalcowate są jajorodne lub jajożyworodne. Prowadzą lądowy tryb życia. Żywią się bezkręgowcami.

Systematyka edytuj

W rodzinie padalcowatych wyróżniane są następujące występujące współcześnie podrodziny[3]:

Opisano również podrodziny wymarłe[4][5]:

Przypisy edytuj

  1. J.E. Gray. A Synopsis of the genera of Reptiles and Amphibia, with a description of some new species. „Annals of Philosophy”. New Series. 10, s. 201, 1825. (ang.). 
  2. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
  3. P. Uetz: Higher Taxa in Extant Reptiles. The Reptile Database. [dostęp 2024-01-25]. (ang.).
  4. J.S. Zijlstra, Anguidae Gray, 1825, Hesperomys project (Version 24.1.0), DOI10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2024-01-25] (ang.).
  5. Glyptosaurinae. [w:] Fossilworks [on-line]. [dostęp 2023-11-08]. (ang.).

Bibliografia edytuj

  • Włodzimierz Juszczyk: Gady i płazy. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986. ISBN 83-214-0464-2.
  • Zwierzęta : encyklopedia ilustrowana. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005. ISBN 83-01-14344-4.