Panoplozaur (Panoplosaurus) – rodzaj tyreofora z rodziny nodozaurów (Nodosauridae) żyjącego w późnej kredzie na terenie Ameryki Północnej. Został opisany w 1919 roku przez Lawrence'a Lambe'a w oparciu o niekompletny szkielet odkryty przez Charlesa Mortrama Sternbrega w 1917 roku w osadach formacji Judith River w kanadyjskiej prowincji Alberta. Lambe zauważył podobieństwa pomiędzy zębami panoplozaura i Palaeoscincus costatusankylozaura opisanego na podstawie jednego zęba – jednak spostrzegł, że zęby panoplozaura były mniejsze i miały niższe korony[1]. W 1921 roku Sternberg rozwinął wstępny opis sporządzony przez Lambe'a o opis szkieletu pozaczaszkowego panoplozaura[2]. Oprócz holotypu (NMC 2759) w Albercie odnaleziono także szczątki kilku innych osobników. Długość odkrytych czaszek panoplozaurów wynosi od 35,5 cm u holotypu do 44,5 cm u TMP 85.25.2. Ich kształty są zróżnicowane, NMC 2795 miał krótką i głęboką czaszkę, podczas gdy ROM 1215 i TMP 85.25.2 – podłużną, bardziej typową dla nodozaurów. Szkielety pozaczaszkowe tych okazów nie wykazują różnic, co może sugerować, że krótszy pysk jest cechą osobników młodocianych lub przejawem dymorfizmu płciowego. Ogólną budową panoplozaur przypominał edmontonię – innego późnokredowego nodozaura z Ameryki Północnej; Edmontonia bywała niekiedy uznawana za młodszy synonim panoplozaura. Kończyny przednie przedstawicieli obu tych rodzajów były niemal identyczne. Panoplosaurus i Edmontonia różniły się jednak budową pancerza czaszkowego i tułowiowego, podniebienia, kręgów i być może nadgarstków[3]. Panoplozaur jest jedynym ankylozaurem, u którego odnaleziono gastrolity bezpośrednio połączone ze szkieletem[4]. Nazwa Panoplosaurus oznacza „w pełni opancerzony jaszczur”[1].

Panoplozaur
Panoplosaurus
Lambe, 1919
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

zauropsydy

Podgromada

diapsydy

Nadrząd

dinozaury

Rząd

dinozaury ptasiomiedniczne

Podrząd

tyreofory

Infrarząd

ankylozaury

Rodzina

nodozaury

Rodzaj

panoplozaur

Gatunki
  • P. mirus Lambe, 1919

Przypisy edytuj

  1. a b Lawrence Lambe. Description of a new genus and species (Panoplosaurus mirus) of an armoured dinosaur from the Belly River Beds of Alberta. „Royal Society of Canada Transactions”. 13, s. 39–50, 1919. (ang.). 
  2. Charles M. Sternberg. Suplementary study of Panoplosaurus mirus. „Royal Society of Canada Transactions”. 15, s. 93–102, 1921. (ang.). 
  3. Kenneth Carpenter: Ankylosaur systematics: example using Panoplosaurus and Edmontonia (Ankylosauria: Nodosauridae). W: Kenneth Carpenter, Philip J. Currie (red.): Dinosaur Systematics: Approaches and Perspectives. Cambridge University Press, 1990, s. 281–298. ISBN 0-521-36672-0. (ang.).
  4. Frank Sanders, Kim Manley, Kenneth Carpenter: Gastroliths from the Lower Cretaceous Sauropod Cedarosaurus weiskopfae. W: Darren Tanke, Kenneth Carpenter (red.): Mesozoic Vertebrate Life. New Research Inspired by the Paleontology of Philip J. Currie. Bloomington: Indiana University Press, 2001, s. 166–180. ISBN 0-253-33907-3. (ang.).