Wikipedia

Parafia św. Michała Archanioła w Brodowych Łąkach

Parafia pw. Świętego Michała Archanioła w Brodowych Łąkach – parafia rzymskokatolicka należąca do dekanatu Chorzele, diecezji łomżyńskiej, metropolii białostockiej.

Parafia św. Michała Archanioła
Ilustracja
kościół parafialny
Państwo

 Polska

Siedziba

Brodowe Łąki

Adres

Brodowe Łąki 36
06-320 Baranowo

Data powołania

1864

Wyznanie

katolickie

Kościół

rzymskokatolicki

Diecezja

łomżyńska

Dekanat

Chorzele

Kościół

św. Michała Archanioła

Proboszcz

ks. Jerzy Ciak

Wezwanie

św. Michała Archanioła

Wspomnienie liturgiczne

29 września

Położenie na mapie gminy Baranowo
Mapa konturowa gminy Baranowo, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Parafia św. Michała Archanioła”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Parafia św. Michała Archanioła”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, u góry znajduje się punkt z opisem „Parafia św. Michała Archanioła”
Położenie na mapie powiatu ostrołęckiego
Mapa konturowa powiatu ostrołęckiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Parafia św. Michała Archanioła”
Ziemia53°15′51″N 21°13′37″E/53,264167 21,226944

Historia edytuj

W 1724 zanotowano istnienie na terenie parafii Zaręby drewnianej kaplicy filialnej pw. św. Michała Archanioła w Brodowych Łąkach. W co trzecią niedzielę miesiąca organizowano tu nabożeństwa[1]. 23 września 1778 biskup płocki Michał Jerzy Poniatowski wydał w Pułtusku akt erygowania parafii Baranowo. Włączył do niej m.in. wieś Brodowe Łąki wraz z istniejącą tu kaplicą[2].

Według wizytacji biskupiej z 1818 Brodowe Łąki były filią parafii Baranowo. Skierowano tu ks. Józefa Lipkę. Według wizytacji dekanatu przasnyskiego z 1819 przy kaplicy był cmentarz[3].

Parafię Brodowe Łąki erygował w 1864 biskup płocki Wincenty Teofil Popiel. Objęła wsie: Kopaczyska, Zawady, Brodowe Łąki[3]. Do parafii dołączono kolejne wsie: Błędowo, Guzowatkę, Ostrówek, Wolę Błędowską, Bandysie, a w 1912 Rawki, Skuze i Wierzchowiznę[4][5][6]. Z czasem wieś Bandysie przeniesiono do parafii Myszyniec, a w 1891 do parafii Czarnia[4][7].

Papież Jan Paweł II bullą Totus Tuus Poloniae Populus z 25 marca 1992 przeniósł parafię Brodowe Łąki w dekanacie przasnyskim i diecezji płockiej do dekanatu chorzelskiego w diecezji łomżyńskiej[8][9].

W parafii są trzy odpusty: 29 września na św. Michała Archanioła – patrona parafii (odpust przekłada się na najbliższą niedzielę), 6 sierpnia na Przemienienie Pańskie[6] oraz 14 lutego na św. Walentego[1].

Parafia jest prowadzona przez księży diecezjalnych[8].

Zabudowania parafialne edytuj

Kościół edytuj

Drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła w Brodowych Łąkach został zbudowany w 1884[8]. W czasie I wojny światowej kościół został częściowo zniszczony. Zginęły niektóre utensylia, zniszczono organy, a plebania i zabudowania kościelne zostały spalone[10]. Kościół był remontowany etapami: w latach 1995–2000, 2006–2009 i 2013–2016[1]. Kościół jest wpisany do rejestru zabytków (nr rej. A-625 z 29 września 1998)[11].

Osobny artykuł: Kościół św. Michała Archanioła w Brodowych Łąkach.

Dzwonnica edytuj

Zbudowana w 1884, podobnie jak kościół. Stoi przy północno-zachodnim narożniku ogrodzenia cmentarza przykościelnego. Jest dwukondygnacyjna, wolnostojąca, drewniana na podmurówce, oszalowana deskami. Pokrywa ją czterospadowy dach. Na wschodniej ścianie jednoskrzydłowe drzwi obite drewnianymi listwami. Kondygnacje oddziela daszek. W drugiej kondygnacji ściany przeprute prostokątnymi otworami. Na zwieńczeniu dzwonnicy umieszczono metalowy krzyż[12].

Dzwonnica jest wpisana do rejestru zabytków (nr rej. A-984 z 22 września 2010)[11].

Cmentarz grzebalny edytuj

Założony w II połowie XIX wieku, znajduje się na granicy wsi Brodowe Łąki, ok. 450 m od kościoła. Ma kształt regularnego czworoboku, a aleje wyznaczono w kształcie krzyża łacińskiego[13].

 
Figura Matki Bożej (1958)

Plebania edytuj

Została zbudowana w 1914. Jest drewniana w konstrukcji ścian sumikowo-łętkowa, szalowana deskami, z krokwiowo-jętkową więźbą dachową. Plebania została zbudowana na planie prostokąta z gankiem na poprzecznej osi, ma dwutraktowy układ. Od południa i północy do budynku przylegają ganki, od zachodu sień. Budynek jest szerokofrontowy, parterowy, podpiwniczony, na podwalinie dębowej i fundamencie z kamienia polnego. Elewacja jest pięcioosiowa, szalowana deskami: do okien pionowo, powyżej poziomo. Ganek stoi na sześciu słupach, jest szalowany do wysokości okien, przykryty dwuspadowym dachem z szalowanym szczytem. Facjata oszalowana jest pionowo, między oknami poziomo. Szczyt trójkątny, łamany, szalowany prosto i na zakład, z jętką i stolcem. Ganek od północy jest wsparty na czterech słupach, na wysokości pionowego szalowania ogrodzony tralkami. Pokrywa go dwuspadowy dach z dekoracyjnym szczytem. W plebanii zamontowano dwuskrzydłowe trójdzielne okna (w części parterowej z okiennicami), a facjatach dwuskrzydłowe czterodzielne. Kubatura budynku to 900 m³, powierzchnia użytkowa – 150 m²[14].

Inne edytuj

Na terenie cmentarza przykościelnego stoi figura Matki Bożej z Niepokalanym Sercem z 1958. Jest identyczna jak figura z 1955 w Jednorożcu stojąca obok kościoła parafialnego[9].

Zwyczaje edytuj

To jedyna parafia w Polsce, w których zachował się zwyczaj lepienia woskowych wot i obnoszenia ich wokół ołtarza w dniu odpustu parafialnego w Przemienienie Pańskie[15]. Wota składano w intencji zdrowia i powodzenia w gospodarstwie. Na dziedzińcu kościelnym stawiano stragan, na którym można było wybrać woskowe figurki zgodnie z intencją (np. proszący o szczęście w hodowli bydła wybierał przedstawienie krowy). Przeważały figurki koni, krów, owiec oraz kur i kogutów. Brastewnemu (kościelnemu), który pilnował wotów, zostawiano drobną pieniężną ofiarę[16]. Gdy zabrakło brastewnych, stół ze świecami i wotami przeniesiono do prezbiterium kościoła. Wierni samodzielnie wybierają wota z koszyka, zostawiają ofiarę, a następnie z wotami i zapaloną świecą obchodzą ołtarz. Powinno się to robić trzy razy (tak było dawniej), współcześnie jednak częściej obchodzi się ołtarz raz[15].

W 1958 Jacek Olędzki udokumentował zwyczaj w czarno-białym filmie Ofiara[15]. W 2021 etnografowie Małgorzata Jaszczołt i Mariusz Raniszewski z Państwowego Muzeum Etnograficznego nakręcili film Ofiara wotywna. O potrzebie cudu w Brodowych Łąkach. Oba filmy zostały pokazane w Brodowych Łąkach 6 sierpnia 2022[17].

Od 2019 kultywowaniem zwyczaju zajmuje się Kurpiowskie Bractwo Bartne. Dzień przed odpustem organizowane są warsztaty lepienia woskowych wot. Od 2021 współorganizatorem warsztatów jest Fundacja Splot Pamięci z Ostrołęki[15].

  •  
    Warsztaty lepienia woskowych wot
  •  
    Woskowe wota wykonane na warsztatach: koń, noga, serce
  •  
    Wota i świece w dniu odpustu parafialnego
  •  
    Wybór woskowych figurek
  •  
    Zapalenie świecy
  •  
    Obchodzenie ołtarza z woskowymi wotami

Duchowieństwo edytuj

Lista proboszczów edytuj

  • ks. Stefan Pluciński (1905–1933)
  • ks. Antoni Głowacki (1933–1945)
  • ks. Władysław Ciechorski (1945–1947)
  • ks. Ksawery Archutowski (1947–1951)
  • ks. Adam Dygant (1951–1968)
  • ks. Czesław Godlewski (1968–1982)[6]
  • ks. Stanisław Drozd (1982–2000)[18]
  • ks. Tadeusz Zalewski (2000–2006)[19]
  • ks. Jerzy Ciak[8].

Księża pochodzący z parafii edytuj

  • o. Michał Stolarczyk CP (wyświęcony 1940)
  • ks. Wiesław Pac (1993)[6]
  • ks. Jan Stanisław Pieńkosz (1998)[6][20].

Przypisy edytuj

  1. ↑ a b c Kościół pw. św. Michała Archanioła w Brodowych Łąkach wraz z dzwonnicą | Mazowiecki Szlak Tradycji [online], www.mazowieckiszlaktradycji.com [dostęp 2022-08-17].
  2. ↑ Adam Białczak, Z dziejów parafii Baranowo, „Zeszyty Naukowe Ostrołęckiego Towarzystwa Naukowego”, 9, 1995, s. 147–148.
  3. ↑ a b Adam Białczak, Dzieje Baranowa oraz ziem nad Płodownicą i Omulwią. Mała Kurpiowska Ojczyzna, Baranowo–Ostrołęka 2005, s. 148, 188.
  4. ↑ a b Witold Jemielity, Rozwój sieci parafialnej w Puszczy Kurpiowskiej, „Roczniki Humanistyczne”, 23 (2), 1975, s. 182–184.
  5. ↑ Historia parafii [online], Parafia pw. św. Wawrzyńca [dostęp 2022-08-17] (pol.).
  6. ↑ a b c d e BRODOWE ŁĄKI [online] [dostęp 2023-05-16] [zarchiwizowane z adresu 2013-07-05].
  7. ↑ Czarnia k. Myszyńca – Parafia pw. Niepokalanego Poczęcia NMP [online], diecezja.lomza.pl [dostęp 2023-05-16] (pol.).
  8. ↑ a b c d Brodowe Łąki – Parafia pw. św. Michała Archanioła [online], diecezja.lomza.pl [dostęp 2021-02-11] (pol.).
  9. ↑ a b Maria Weronika Kmoch, Na skraju Kurpiowszczyzny. Parafia pw. św. Floriana w Jednorożcu, Jednorożec: Stowarzyszenie „Przyjaciele Ziemi Jednorożeckiej”, 2020, ISBN 978-83-927409-7-1, OCLC 1225226389 [dostęp 2022-07-21].
  10. ↑ Tadeusz Świecki, Franciszek Wybult, Mazowsze Płockie w czasach wojny światowej i powstania państwa polskiego, Toruń: Czcionkami Drukarni Toruńskiej, 1933 [dostęp 2022-08-18].
  11. ↑ a b Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2023 [dostęp 2019-02-27].
  12. ↑ Dzwonnica [online], zabytek.pl [dostęp 2022-08-18] (pol.).
  13. ↑ Cmentarz rzymskokatolicki [online], zabytek.pl [dostęp 2022-08-18] (pol.).
  14. ↑ Plebania [online], zabytek.pl [dostęp 2022-08-18] (pol.).
  15. ↑ a b c d Maria Weronika Kmoch, MAŁA OJCZYZNA: woskowe figurki wotywne [online] [dostęp 2022-08-16].
  16. ↑ Jacek Olędzki, Wota woskowe ze wsi Brodowe Łąki i Krzynowłoga Wielka, „Konteksty. Polska Sztuka Ludowa”, 14 (1), 1960, s. 3–22 [dostęp 2022-08-16].
  17. ↑ Przemienienie Pańskie w Brodowych Łąkach [online], www.eostroleka.pl [dostęp 2022-08-16].
  18. ↑ Zmarł ks. Stanisław Drozd, wieloletni proboszcz parafii Brodowe Łąki [online], www.eostroleka.pl [dostęp 2022-08-17] (pol.).
  19. ↑ Zmarł ks. Tadeusz Zalewski, były proboszcz parafii Brodowe Łąki, gm. Baranowo [online], Tygodnik Ostrołęcki, 12 listopada 2019 [dostęp 2022-08-17] (pol.).
  20. ↑ Kapłani – aktualnie [online], sanktuariummalyplock.pl [dostęp 2022-08-17].
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Parafia_św._Michała_Archanioła_w_Brodowych_Łąkach&oldid=71649305”