Wikipedia

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wirku

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wirku – luterańska parafia w Rudzie Śląskiej, w dzielnicy Wirek, należąca do diecezji katowickiej Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego w RP. Mieści się przy ulicy 1 Maja. W 2019 liczyła około 200 wiernych[1].

Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wirku
Ilustracja
kościół parafialny
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Siedziba

Ruda Śląska-Wirek

Adres

ul. 1 Maja 291, 41-710 Ruda Śląska-Wirek

Data powołania

1898

Wyznanie

luteranizm

Kościół

Ewangelicko-Augsburski w RP

Diecezja

katowicka

Kościół

Odkupiciela w Rudzie Śląskiej

Proboszcz

ks. Sebastian Olencki (parafia w Świętochłowicach)

Położenie na mapie Rudy Śląskiej
Mapa konturowa Rudy Śląskiej, w centrum znajduje się punkt z opisem „Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wirku”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wirku”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Parafia Ewangelicko-Augsburska w Wirku”
Ziemia50°16′24″N 18°51′48″E/50,273333 18,863333
Strona internetowa

Historia edytuj

W osiedlu robotniczym Nowa Wieś pierwszą ewangelicką kaplicę wybudowano w 1855, co było możliwe dzięki wsparciu udzielonemu przez hrabiego Donnersmarcka. Świątynia obsługiwana była przez księży z parafii w Gliwicach[2].

W 1867 doszło do likwidacji miejscowego więzienia, na skutek czego w jego dawnej siedzibie urządzono nową, większą kaplicę. Opiekę nad miejscowymi wiernymi sprawowali w latach 1868–1870 duszpasterze z Bytomia, a w 1871 Nowa Wieś przeszła pod administrację parafii w Chorzowie. Posługi religijne sprawowane były zarówno w języku niemieckim, jak i polskim[2].

Samodzielna parafia została powołana 4 kwietnia 1896, a jej pierwszym proboszczem został ks. Haaze. Rozpoczęto wtedy starania o budowę własnego kościoła[2].

23 czerwca 1901 odbyła się uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod budowę nowej świątyni. Uroczyste poświęcenie budowli miało miejsce 5 października 1902, a kościołowi nadano imię Odkupiciela[2]. Zbór liczył wówczas około 2000 członków[3]. Obok kościoła powstały budynki plebanii, sali parafialnej oraz domu mieszkalnego[2].

Kiedy w 1922 Nowa Wieś weszła w skład II Rzeczypospolitej, nastąpił odpływ ludności ewangelickiej narodowości niemieckiej, jednocześnie zbór powiększył się o nowo przybyłych Polaków. Parafia stała się częścią Ewangelickiego Kościoła Unijnego na polskim Górnym Śląsku[4].

W 1934 urząd proboszcza objął Eryk Michalowski, który pełnił stanowisko do 1938[2].

W latach 1923–1934 raz w miesiącu organizowane były nabożeństwa polskojęzyczne. Od 1936 częstotliwość ta wzrosła do dwóch w miesiącu. Według stanu na 1936 30% członków zboru było Polakami, natomiast 60% posługiwało się językiem polskim. W dwudziestoleciu międzywojennym przy parafii działały polskie organizacje, takie jak Towarzystwo Polaków Ewangelików, Stowarzyszenie Niewiast, Związek Polskiej Młodzieży Ewangelickiej[2].

W 1937 parafia posiadała 1215 wiernych[4]. W 1938 stanowisko proboszcza sprawował ks. Wolfgang Graefe. Jego następcą został w 1939 ks. Swoboda, a w latach 1942–1945 funkcję tę pełnił ks. Urlich Koch[2].

Po zakończeniu II wojny światowej wielu członków zboru zmuszonych było do wyjazdów na skutek akcji wysiedlania osób narodowości niemieckiej. Osoby, które nie opuściły kraju, pozbawiane były mieszkań[2].

Normalne życie zborowe zostało przywrócone dzięki objęciu opieką duszpasterską miejscowych wiernych przez ks. Zenona Dietricha w 1945, który do 1946 pełnił stanowisko proboszcza. W tym samym roku został on zastąpiony przez ks. Wilhelma Firlę. Ksiądz Firla w 1952 wyjechał do pracy na Mazurach, wskutek czego parafia zaczęła być administrowana przez proboszczów z parafii w Świętochłowicach[2].

W 1981 miały miejsce uroczystości związane z 85 rocznicą powołania parafii w Wirku. Obecny na nich był Biskup Kościoła ks. Janusz Narzyński, a także goście z parafii partnerskich w Holandii i RFN[2].

W 1990 w wyniku wybuchu gazu doszło do zniszczenia plebanii. 12 listopada 1995 podczas nabożeństwa z udziałem Biskupa Kościoła ks. Jana Szarka na jej miejscu oddano do użytku nowy dom parafialny[2].

15 września 2002 odbyły się obchody 200-lecia poświęcenia kościoła, nabożeństwo tego dnia poprowadził biskup diecezji katowickiej ks. Tadeusz Szurman[2].

Współczesność edytuj

Nabożeństwa w kościele Odkupiciela odbywają się w każdą niedzielę i święta. Zbór nie posiada własnego duszpasterza, parafia administrowana jest przez proboszcza parafii w Świętochłowicach[5].

Cmentarz edytuj

W 1924 założono cmentarz parafialny przy obecnej ul. Osiedlowej. W 1978 z powodu bliskości nowo wybudowanego osiedla mieszkaniowego cmentarz został zlikwidowany[2]. Obecnie na jego miejscu znajduje się park wraz z krzyżem oraz tablicą pamiątkową. Pochówki parafian odbywają się na cmentarzu parafialnym w Świętochłowicach.

  •  
    Krzyż w miejscu zlikwidowanego cmentarza
  •  
    Tablica pamiątkowa w miejscu zlikwidowanego cmentarza

Przypisy edytuj

  1. ↑ Karolina Bauszek: Ks. Marcin Brzóska po 12 latach posługi w Rudzie Śląskiej żegna się z wiernymi. RudaSlaska.com.pl, 25 lutego 2019. [dostęp 2020-10-27].
  2. ↑ a b c d e f g h i j k l m n Historia. Parafia Ewangelicko-Augsburska Odkupiciela w Rudzie Śląskiej-Wirku. [dostęp 2020-05-25]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-05-25)].
  3. ↑ Ewangelicy z Rudy Śląskiej świętowali 110-lecie swojego kościoła. Parafia ewangelicka w Wirku. [dostęp 2018-11-12]. [zarchiwizowane z tego adresu].
  4. ↑ a b Stefan Grelewski, Wyznania protestanckie i sekty religijne w Polsce współczesnej, Lublin 1937, s. 341.
  5. ↑ Luteranie.pl – Ruda Śląska-Wirek.

Bibliografia edytuj

Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Parafia_Ewangelicko-Augsburska_w_Wirku&oldid=71185573”