Pieszczanka (ssaki)

Pieszczanka
	Rhombomys
	J.A. Wagner, 1841
	; Przedstawiciel rodzaju – pieszczanka wielka (R. opimus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszoskoczki
Plemię	Gerbillini
Rodzaj	pieszczanka
	Typ nomenklatoryczny
	Rhombomys pallidus Wagner, 1841 (= Meriones opimus H. Lichtenstein, 1823)
Synonimy
	Amphiaulacomys Lataste, 1882; Pliorhombomys Fokanov, 1964; Pliorhombomys Fokanov, 1976;
	Amphiaulacomys Lataste, 1882; Pliorhombomys Fokanov, 1964; Pliorhombomys Fokanov, 1976;
Gatunki
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons

Pieszczanka^[5] (Rhombomys) – rodzaj ssaka z podrodziny myszoskoczków (Gerbillinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Zasięg występowania edytuj

Rodzaj obejmuje jeden żyjący współcześnie gatunek występujący w środkowej i południowej Azji^[6]^[7].

Morfologia edytuj

Długość ciała (bez ogona) 150–185 mm, długość ogona 130–160 mm; masa ciała 169–275 g^[8]^[9].

Systematyka edytuj

Rodzaj zdefiniował w 1841 roku niemiecki paleontolog i zoolog Johann Andreas Wagner na łamach Gelehrte Anzeigen der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften zu München^[1]. Na gatunek typowy Wagner wyznaczył pieszczankę wielką (R. opimus).

Etymologia edytuj

Rhombomys: gr. ῥομβος rhombos ‘romb’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[10].
Amphiaulacomys: gr. αμφι amphi ‘dookoła’; αυλαξ aulax, αυλακος aulakos ‘bruzda, rowek’; μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[11]. Gatunek typowy: Rhombomys pallidus J.A. Wagner, 1841 (= Meriones opimus H. Lichtenstein, 1823).
Pliorhombomys: pliocen ‘epoka geologiczna’, od gr. πλειων pleiōn ‘więcej’, forma wyższa od πολυς polus ‘wiele’^[12]; rodzaj Rhombomys Wagner, 1841. Gatunek typowy: Pliorhombomys gromovi Fokanov, 1976.

Podział systematyczny edytuj

Do rodzaju należy jeden występujący współcześnie gatunek^[13]^[9]^[6]^[5]:

Rhombomys opimus (H. Lichtenstein, 1823) – pieszczanka wielka

Opisano również gatunek wymarły z fanerozoiku Turkmenistanu^[14]^[4]:

Rhombomys gromovi (Fokanov, 1976)

Uwagi edytuj

↑ Nomen nudum.

Przypisy edytuj

↑ ^a ^b J.A. Wagner. Gruppirung der gattungen der Nager. „Gelehrte Anzeigen der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften zu München”. 12 (52), s. 421, 1841. (niem.).
↑ F. Lataste. Douze espèces de Gerbillines en Algérie. „Le Naturaliste”. 2 (4), s. 11, 1882. (fr.).
↑ В.А. Фоканов. Материалы к истории формирования фауны грызунов Бадхыза (южная Туркмения) в голоцене. „Бюллетень Московского общества испытателей природы”. Отдел биологический. 69 (4), s. 55, 1964. (ros.).
↑ ^a ^b В.А. Фоканов. Новый род и вид песчанки Pliorhombomys gromovi Fokanov, gen. et sp. nov. (Mammalia, Rodentia) из позднего плиоцена южной Туркмении. „Труды Зоологического института Академии наук СССР”. 66, s. 122, 1976. (ros.).
↑ ^a ^b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 262. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ ^a ^b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 458. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Rhombomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-17].
↑ Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 649–650. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ ^a ^b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 293. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Palmer 1904 ↓, s. 609.
↑ Palmer 1904 ↓, s. 94.
↑ E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 201. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-09]. (ang.).
↑ J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Rhombomys Wagner, 1841, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-09] (ang.).

Bibliografia edytuj

T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.).

[3] Nomen nudum.

[Wagner-1] J.A. Wagner. Gruppirung der gattungen der Nager. „Gelehrte Anzeigen der Königlich Bayerischen Akademie der Wissenschaften zu München”. 12 (52), s. 421, 1841. (niem.).

[Lataste-2] F. Lataste. Douze espèces de Gerbillines en Algérie. „Le Naturaliste”. 2 (4), s. 11, 1882. (fr.).

[fok-4] В.А. Фоканов. Материалы к истории формирования фауны грызунов Бадхыза (южная Туркмения) в голоцене. „Бюллетень Московского общества испытателей природы”. Отдел биологический. 69 (4), s. 55, 1964. (ros.).

[Fokanov-5] В.А. Фоканов. Новый род и вид песчанки Pliorhombomys gromovi Fokanov, gen. et sp. nov. (Mammalia, Rodentia) из позднего плиоцена южной Туркмении. „Труды Зоологического института Академии наук СССР”. 66, s. 122, 1976. (ros.).

[Cichocki&inni-6] Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 262. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-7] C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 458. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Wilson&Reeder-8] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Species Rhombomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2021-01-17].

[Denys&inni-9] Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 649–650. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[amw-10] Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 293. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27792356_609]-11] Palmer 1904 ↓, s. 609.

[CITEREFPalmer1904[https://www.biodiversitylibrary.org/page/27791841_94]-12] Palmer 1904 ↓, s. 94.

[Jaeger-13] E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 201. (ang.).

[mdd-14] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-10-09]. (ang.).

[zij-15] J.S.J.S. Zijlstra J.S.J.S., Rhombomys Wagner, 1841, Hesperomys project (Version 23.8.1), DOI: 10.5281/zenodo.7654755 [dostęp 2023-10-09] (ang.).

[5]

[1]

[2]

[a]

[3]

[4]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]